Hội thảo do Cục Biển và Hải đảo Việt Nam (VASI) và Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam (UNDP) tổ chức với sự tham dự của đại diện từ 11 quốc gia thuộc Đối tác Quản lý Môi trường Biển Đông Á (PEMSEA) và các nước không phải thành viên khác, hội thảo được tổ chức như một sự kiện bên lề của Hội nghị Hội đồng Đối tác Biển Đông Á lần thứ 15.
Trong bối cảnh các cuộc đàm phán về một hiệp ước ràng buộc pháp lý về ô nhiễm nhựa đang diễn ra, hội thảo nhằm chia sẻ kết quả đầu ra, thành tựu và bài học kinh nghiệm từ dự án khu vực của UNDP - Na Uy mang tên "Thử thách sáng tạo giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa" (EPPIC).
Phát biểu tại hội thảo, Phó Cục trưởng VASI Trương Đức Trí cho biết, Việt Nam là quốc gia thành viên hết sức tích cực và có trách nhiệm của PEMSEA, ở cấp độ khu vực. Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ việc tham gia đàm phán xây dựng Thoả thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa. Thông qua việc chung tay xây dựng thoả thuận, Việt Nam cùng với các quốc gia sẽ thể hiện tinh thần gắn kết để cùng với cộng đồng quốc tế giải quyết các vấn đề về ô nhiễm nhựa. Hội thảo này và Hội nghị Hội đồng đối tác các biển Đông Á lần thứ 15, là dịp để các bên rà soát các chương trình hoạt động của PEMSEA, cũng như thảo luận để đưa ra những khuyến nghị để các hoạt động hợp tác của PEMSEA ngày càng hiệu quả, đồng thời cùng nhau trao đổi để chuẩn bị tốt nhất quá trình tham gia đàm phán xây dựng Thoả thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa.
Phó đại sứ Na Uy tại Việt Nam Mette Moglestue cho biết, Na Uy luôn đi đầu và cam kết mạnh mẽ cùng 56 quốc gia chấm dứt ô nhiễm nhựa, giảm thiểu sản xuất tiêu thụ nhựa. Hiệp ước này sẽ mở đường cho chuỗi giá trị nhựa bền vững hơn cũng như thúc đẩy các giải pháp trên phạm vi toàn cầu, khu vực và ở mỗi quốc gia.
Còn theo Cục trưởng Cục Tài nguyên nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường Lào Inthavy Akkharath, năm 2019, tổng lượng rác thải nhựa ở Lào là 98.523 tấn; năm 2020, rác thải nhựa ở 6 thành phố lớn đã lên tới 60.000 tấn. Trong số đó, chỉ 6,8% được tái chế, chủ yếu chôn lấp, 17,7% trôi theo các dòng chảy ra biển.
Vì vậy, Chính phủ Lào đã xây dựng chính sách quản lý và giảm thiểu sử dụng rác thải nhựa với 4 mục tiêu: Hoàn thiện khung pháp lý để giảm thiểu rác thải nhựa; nâng cao nhận thức cho xã hội; khuyến khích giảm thiểu sử dụng sản phẩm nhựa một lần; đưa ra hệ thống quản lý, theo dõi, đánh giá triển khai các kế hoạch đồng bộ giữa các địa phương.
Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam Ramla Khalidi đã nhấn mạnh vai trò nòng cốt của sự hợp tác trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa đang gia tăng và mời tất cả các bên liên quan - các cơ quan chính phủ, đoàn thể, tổ chức phi chính phủ, tổ chức xã hội dân sự, đối tác phát triển và cá nhân - tham gia hội thảo.
Bà Ramla Khalidi cũng nhấn mạnh hai khía cạnh quan trọng cần lưu ý trong cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa. Thứ nhất là công nhận, hỗ trợ và tăng cường đóng góp của những người lao động xử lý chất thải phi chính thức vào hệ thống quản lý chất thải và xem xét cách hiệp ước toàn cầu có thể xây dựng dựa trên những đóng góp này. Thứ hai là việc thực hiện các mục tiêu đầy tham vọng của Hiệp ước toàn cầu về ô nhiễm nhựa sẽ đòi hỏi nguồn tài chính đầy đủ, đặc biệt là thông qua các cơ chế tài chính sáng tạo để đảm bảo các nỗ lực được hỗ trợ đầy đủ để tạo ra những biến đổi trên thực tế.
Trên phương diện là nhà tài trợ dự án khu vực của UNDP - Na Uy mang tên “Thử thách sáng tạo giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa” (EPPIC), Phó Đại sứ Na Uy Mette Moglestue cho biết dự án EPPIC đã tạo ra cơ hội để các quốc gia trong và ngoài PEMSEA ngồi lại với nhau, thảo luận và đóng góp vào quá trình đàm phán hiệp ước. Sáng kiến EPPIC bắt đầu được bắt đầu triển khai vào năm 2021 tại Việt Nam và Thái Lan, sau đó triển khai thành công tại Indonesia và Philippines vào năm 2022. Năm 2023, EPPIC đã mở rộng phạm vi bao gồm Lào và Campuchia, nhấn mạnh hiệu quả của hợp tác khu vực trong việc giải quyết các thách thức về môi trường.
