Ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe hybrid – mũi tên nhiều đích

Xe hybrid giảm đến 61% lượng khí thải CO2

Xe hybrid là dòng phương tiện kết hợp giữa động cơ đốt trong và động cơ điện, giúp tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng. Trong đó, xe HEV (Hybrid Electric Vehicle) không cần hệ thống sạc điện ngoài, còn xe PHEV (Plug-in Hybrid Electric Vehicle) có thể nạp điện từ nguồn bên ngoài, tạo ra sự linh hoạt trong sử dụng. Đây là giải pháp hiệu quả giúp giảm lượng nhiên liệu tiêu thụ và giảm phát thải khí nhà kính.

Nghiên cứu của Đại học Bách Khoa Hà Nội cho thấy, các dòng xe hybrid có thể tiết kiệm từ 30% đến 50% mức tiêu thụ nhiên liệu so với xe động cơ đốt trong thông thường. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí vận hành cho người sử dụng mà còn góp phần quan trọng vào việc giảm ô nhiễm môi trường, nhất là tại các đô thị lớn, nơi có mật độ phương tiện giao thông cao. Cụ thể, xe hybrid có thể giảm đến 61% lượng khí thải CO2 khi sử dụng trong các điều kiện giao thông đô thị.

Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết, các xe hybrid được sản xuất trong giai đoạn 2026 - 2030 có thể góp phần giảm hơn 2,6 triệu tấn lượng phát thải khí CO2, giúp tiết kiệm ngân sách để bù đắp lượng phát thải tương đương với 333 tỷ đồng tín chỉ carbon.

Xe thân thiện môi trường cần được ưu đãi thuế

Mặc dù xe hybrid mang lại lợi ích rõ rệt cho môi trường và Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành quy định một mức thuế suất ưu đãi để áp dụng chung cho cả xe HEV và xe PHEV; song theo Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) trong thực tế, chỉ xe PHEV mới được hưởng ưu đãi thuế, trong khi xe HEV lại chưa được ưu tiên. Điều này tạo ra sự bất công giữa các dòng xe hybrid, trong khi tất cả đều có khả năng tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải.

Đáng chú ý, sửa Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt lần này, cơ quan soạn thảo đề xuất chỉ ưu đãi 30% thuế cho xe PHEV, tức là sẽ áp thuế bằng mức 70% với dòng xe cùng loại chạy bằng nhiên liệu xăng, dầu. Xe HEV thì không được ưu đãi thuế và sẽ áp thuế như xe cùng loại chạy bằng xăng, dầu. Cơ quan soạn thảo cho rằng, xe HEV chạy bằng xăng ảnh hưởng đến môi trường, không phải là xe “chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện” nên không thuộc diện áp dụng mức thuế suất ưu đãi.

Tuy nhiên, Thông tư 53/2024/TT-BGTVT ngày 15.11.2024 của Bộ Giao thông Vận tải về phân loại phương tiện giao thông đường bộ quy định: xe HEV và xe PHEV đều được xếp vào dòng xe thân thiện với môi trường. Dẫn thông tin này, VAMA đề xuất thuế tiêu thụ đặc biệt giảm 30% cho HEV và giảm 50% cho xe PHEV so với các xe động cơ đốt trong cùng loại. Mức ưu đãi như vậy sẽ giúp giảm chi phí ban đầu và khuyến khích người dân lựa chọn phương tiện ít gây ô nhiễm hơn.

Thực tế, lượng tiêu thụ xe hybrid hiện nay rất khiêm tốn, chiếm chưa đến 3% tổng lượng ô tô bán ra, theo VAMA. Các chuyên gia ngành ô tô cho rằng, chính sách thuế kém hấp dẫn như hiện tại đã đẩy giá thành xe hybrid tăng cao và khiến người tiêu dùng không mặn mà, dù dòng xe này tiết kiệm nhiên liệu hơn so với xe xăng thông thường và thân thiện với môi trường hơn.

Nhiều đại biểu Quốc hội cũng ủng hộ chính sách ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe hybrid. Khi dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) được thảo luận tại Kỳ họp tháng 10.2024 của Quốc hội, có đại biểu đề nghị không phân biệt đối xử về thuế suất ưu đãi giữa xe hybrid không có hệ thống sạc điện riêng và xe có hệ thống sạc điện riêng. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị giảm thuế suất đối với dòng xe có sạc ngoài từ 70% xuống còn 50% so với dòng xe động cơ đốt trong…

Gần đây nhất, trong báo cáo thẩm tra phục vụ Phiên họp 43 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị giữ như quy định của Luật hiện hành để tránh gây khó khăn cho doanh nghiệp. Theo đó, quy định ưu đãi thuế đối với xe chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện nếu đáp ứng điều kiện tỷ trọng xăng sử dụng không quá 70% số năng lượng sử dụng.

Lợi cho môi trường, ngân sách và nền kinh tế

Ưu đãi thuế cho xe hybrid không chỉ mang lại lợi ích môi trường mà còn tạo ra tác động tích cực đến nền kinh tế - xã hội. Các dòng xe hybrid sẽ giúp nâng cao an ninh năng lượng quốc gia bằng cách giảm sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch và giảm chi phí nhập khẩu dầu thô. Hơn nữa, việc thúc đẩy phát triển xe hybrid sẽ mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp ô tô trong nước cải tiến công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất, mở rộng chuỗi cung ứng, và tạo ra hàng nghìn việc làm mới trong ngành công nghiệp ô tô.

Giảm 30% thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe HEV và 50% cho xe PHEV như đề xuất của VAMA có thể dẫn tới giảm thu ngân sách Nhà nước trong ngắn hạn (khoảng 5.000 tỷ đồng/năm), nhưng đây là một khoản chi phí có thể chấp nhận được so với các lợi ích lâu dài mà chính sách này mang lại. Theo nghiên cứu của KPMG Việt Nam, ưu đãi thuế sẽ giúp tiết kiệm tới 26.000 tỷ đồng chi phí nhiên liệu và 28.000 tỷ đồng chi phí nhập khẩu dầu thô trong suốt vòng đời của mỗi xe ô tô. Điều này không chỉ giúp giảm bớt áp lực cho ngân sách Nhà nước mà còn góp phần cải thiện cán cân thương mại của Việt Nam.

Bên cạnh lợi ích về kinh tế và ngân sách, chính sách ưu đãi thuế cho xe hybrid còn có ý nghĩa sâu sắc với tương lai của đất nước. Việc khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông xanh sẽ giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu phát triển bền vững, bảo vệ môi trường sống cho thế hệ tương lai. Đồng thời, nó thúc đẩy việc chuyển đổi dần sang nền kinh tế không phát thải, đồng hành cùng các cam kết quốc tế về chống biến đổi khí hậu.

Ưu đãi thuế cho xe hybrid không chỉ mang lại lợi ích rõ rệt về môi trường mà còn tạo ra thay đổi tích cực trong nền kinh tế và xã hội. Chính sách này là thực sự cần thiết để phát triển ngành công nghiệp ô tô trong nước, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và hướng tới một nền kinh tế xanh và bền vững. Đây cũng là vấn đề cần được các đại biểu Quốc hội cân nhắc khi dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) dự kiến được thảo luận tại Hội nghị các đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách diễn ra ngày 25 – 26.3.

Theo các chuyên gia ngành giao thông, mặc dù xe BEV (Battery Electric Vehicle) - loại xe sử dụng hoàn toàn động cơ điện để vận hành là một giải pháp tối ưu trong việc giảm khí thải, nhưng BEV hiện có một số vấn đề như: thiếu hạ tầng trạm sạc (bao gồm cả trạm sạc công cộng và trang bị sạc tại nhà) và tình trạng thiếu điện vào mùa hè do nhu cầu sử dụng điện tăng cao.

Với công nghệ kết hợp giữa động cơ đốt trong và động cơ điện, xe hybrid đang trở thành một giải pháp trung gian khả thi, phù hợp với quá trình chuyển đổi xanh.

Xe hybrid hoạt động dựa trên cơ chế tối ưu hóa sử dụng năng lượng, giúp giảm thiểu đáng kể mức tiêu thụ nhiên liệu và phát thải trong suốt quá trình sử dụng.

Ví dụ cụ thể tại Việt Nam với mẫu xe Toyota Corolla Cross:

	Xe xăng thông thường	Xe hybrid điện tự sạc (HEV)	Mức tiết kiệm nhiên liệu (tương đương mức giảm phát thải CO2) giữa xe HEV so với xe xăng thông thường
Đường hỗn hợp (l/100km)	7,55	3,67	51%
Đường đô thị (l/100km)	9,9	3,01	70%