Giảm giống, giảm phân, giảm thuốc – tăng lợi nhuận
Một trong những thành công lớn nhất của Dự án đó là chi phí đầu tư đã giảm rất đáng kể, trong đó: chỉ gieo sạ khoảng 70kg/ha, giảm được từ 30-84 kg/ha lượng giống gieo sạ so với đại trà, sạ thưa giúp cây lúa sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh và tiết kiệm chi phí ngay từ đầu vụ. Lượng phân bón sử dụng cũng được tính toán hợp lý, bón phân chuyên dùng lúa có hàm lượng dinh dưỡng được cân đối hợp lý theo nhu cầu cây trồng, giảm trung bình 34,8% đạm (N), 30% lân (P₂O₅), và 20% kali (K₂O) so với đại trà. Một điều đặc biệt nữa, trong vụ Đông Xuân 2024-2025, mô hình còn giảm được 1,81 lần phun thuốc bảo vệ thực vật, tương đương giảm 22% chi phí và cũng giúp giảm rủi ro ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe người nông dân.
Mặt khác, đã áp dụng tốt quy trình quản lý nước theo kỹ thuật ướt khô xen kẻ, các mô hình rút nước từ 2-4 lần trong vụ lúa. Việc tiết giảm này không chỉ giúp tiết kiệm lượng nước tưới, nông dân giảm được chi phí đầu vào, còn góp phần giảm phát thải khí N₂O – loại khí nhà kính mạnh gấp 298 lần CO₂ ra môi trường bên ngoài.
Những kết quả trên đã tạo nên một hiệu quả kinh tế vượt trội: lợi nhuận tăng thêm 7,5 triệu đồng/ha, tỷ suất lợi nhuận đạt 159%, cao hơn 42% so với đại trà. Đặc biệt tại mô hình HTX Nông nghiệp Vinacam Hòn Đất (Kiên Giang) với giống lúa DS1 cho năng suất đến 10,3 tấn, lợi nhuận trên 55 triệu đồng/ha và giảm phát thải trên 13 tấn/ha CO₂ quy đổi so với canh tác truyền thống.
Nông dân là trung tâm của sự thay đổi
Một yếu tố quan trọng dẫn đến thành công của Dự án chính là sự phối hợp tốt trong công tác tổ chức thực hiện, từ các nhà khoa học, cơ quan quản lý, chuyển giao khoa học kỹ thuật và các doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất lúa gạo đến sự đồng hành và chủ động của người nông dân. Các lớp tập huấn, đào tạo TOT/TOF, hội thảo sơ kết được tổ chức quy mô, giúp hơn 660 lượt nông dân nắm vững kỹ thuật mới như quản lý nước theo phương pháp AWD (tưới ướt khô xen kẽ), sử dụng phân hữu cơ (Đầu Trâu dưỡng rễ - Tốt cây) kết hợp NPK chuyên dùng cho lúa (Đầu Trâu TE A1 và Đầu Trâu TE A2) cũng như sử dụng Đầu Trâu Bio - Canxi để tăng pH, giảm ngộ độc hữu cơ, áp dụng quản lý dịch hại tổng hợp, quản lý rơm rạ sau thu hoạch theo hướng tuần hoàn, giảm phát thải.
Hiệu quả lan tỏa mạnh mẽ
Không chỉ dừng lại ở phạm vi mô hình, Dự án còn được lan tỏa rộng rãi trong cả nước và nước ngoài thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng như đài truyền hình Việt Nam - VTV, các đài truyền hình Sóc Trăng, Cần Thơ, Đồng Tháp, Kiên Giang, báo Nông nghiệp và Môi trường, Báo Cần Thơ, Sóc Trăng… Những hình ảnh người nông dân làm lúa sạch, giảm chi phí mà thu lời cao trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều địa phương khác. Sự thành công của mô hình đã khẳng định giảm phát thải không đồng nghĩa với giảm năng suất, mà ngược lại, năng suất lúa vẫn tăng và quan trọng hơn là chất lượng và giá trị của hạt lúa được nâng lên đáng kể vừa góp phần giảm phát thải và bảo vệ môi trường.
![hinh-4-1.jpg](https://cdn.daibieunhandan.vn/images/fb6a1e276efd5773b7b0ce04a27eb235e3d3ec8e31cff62abc5ed0d71f0d7b6d2b93bce4b5b876c59069228acf713e1b/hinh-4-1.jpg "Các đại biểu tham dự diễn đàn sơ kết Dự án Khuyến nông Trung ương "Xây dựng mô hình canh tác lúa giảm phát thải phục vụ phát triển bền vững vùng nguyên liệu lúa gạo xuất khẩu của Đồng bằng sông Cửu Long" do Bình Điền làm chủ dự án. Ảnh: PV")
Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia nhấn mạnh, “sự cần thiết của việc duy trì và nhân rộng mô hình, xây dựng các Tổ Khuyến nông cộng đồng để hỗ trợ nông dân, HTX tham gia Đề án 1 triệu ha một cách bền vững”.
Theo đó, Dự án khuyến nghị mở rộng mô hình ra vụ Hè Thu 2025 và các vụ tiếp theo, đồng thời tích hợp vào Đề án phát triển vùng nguyên liệu lúa gạo xuất khẩu và lúa gạo phát thải thấp của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Việc ứng dụng công nghệ, thiết lập hệ thống MRV (đo lường - báo cáo - thẩm định) bài bản sẽ giúp nông dân tiếp cận chính sách tín chỉ carbon, mở ra cơ hội thu nhập mới từ nông nghiệp xanh.
Như vậy, mô hình “Canh tác lúa giảm phát thải” không chỉ là một dự án kỹ thuật – đó là một thay đổi trong tư duy canh tác, trong hành vi và cả trong kỳ vọng của người nông dân về một nền nông nghiệp sinh thái, hiệu quả và bền vững. Đây cũng là bước đi thiết thực của Bình Điền cùng ngành nông nghiệp Việt Nam trên hành trình kiến tạo “gạo xanh - sống lành”, khẳng định vị thế gạo Việt trên thị trường quốc tế trong thời đại giảm phát thải và phát triển bền vững.
