Hà Nội: Thúc đẩy, ứng dụng khoa học công nghệ để giảm ô nhiễm không khí, bảo vệ môi trường

Sử dụng vệ tinh để cung cấp dữ liệu giám sát tài nguyên

Theo ông Tùng, để bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội cơ hội giải quyết ô nhiễm không khí và các vấn đề môi trường của Hà Nội hiện đã chín muồi nên chỉ cần sự quyết tâm và chung tay của tất cả các bên, với các giải pháp cấp bách và hiệu quả, tình trạng ô nhiễm không khí của của Thủ đô sẽ dần được giải quyết.

PGS.TS Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã đề xuất, sử dụng vệ tinh LOTUSat-1 để cung cấp dữ liệu giám sát tài nguyên, phục vụ các hoạt động bảo vệ môi trường cho các tỉnh, thành phố, trong đó có Thủ đô Hà Nội.

Trước đó, để triển khai LOTUSat-1, Việt Nam kí kết gói thầu "Vệ tinh LOTUSat-1, thiết bị và đào tạo nhân lực" với Tập đoàn Sumitomo (Nhật Bản). Đến nay, vệ tinh LOTUSat-1 đã hoàn thành chế tạo từ tháng 2.2024, hoàn thành tích hợp và thử nghiệm hệ thống mặt đất tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc, Việt Nam từ tháng 11/2024. Dự kiến LOTUSat-1 sẽ được phóng lên quỹ đạo trong năm 2025.

TS Vũ Anh Tuân, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam cho biết, sau khi hoạt động trên quỹ đạo, dữ liệu từ vệ tinh LOTUSat-1 sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ bảo vệ môi trường Hà Nội thông qua việc giám sát đô thị hóa, kiểm soát chất thải và quản lý nước mặt.

Liên quan đến vấn đề xử lý nước thải, GS.TS Nguyễn Việt Anh, Viện trưởng Viện Khoa học và kỹ thuật môi trường (Trường Đại học Xây dựng Hà Nội) kiến nghị thành phố Hà Nội quan tâm đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị xanh, đặc biệt là về cấp nước, thoát nước và xử lý nước thải. Nước thải cần được quản lý tổng hợp, theo “chuỗi giá trị”, hướng tới nền kinh tế tuần hoàn, tái sử dụng nước thải và bùn cặn. GS.TS Nguyễn Việt Anh cũng kiến nghị thành phố sớm ban hành chính sách, cơ chế đặc thù để thúc đẩy việc tiết kiệm nước, năng lượng; thu gom, xử lý, tái sử dụng nước thải và bùn cặn; phát triển hạ tầng định hướng nước và thoát nước bền vững, thu gom nước mưa, kiểm soát úng ngập và ô nhiễm...

Phát triển hệ thống quan trắc tự động theo thời gian thực

Để giải quyết những khó khăn, thách thức trong công tác bảo vệ môi trường tại Thủ đô Hà Nội, một trong những giải pháp quan trọng được các chuyên gia đưa ra nhằm giải quyết các vấn đề cấp bách để bảo vệ môi trường là áp dụng những công nghệ hiện đại để kiểm soát bảo vệ môi trường, dự báo chất lượng môi trường.

Theo GS.TS Mai Trọng Nhuận, nguyên Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng để cải thiện môi trường tại Hà Nội, thành phố có thể áp dụng các biện pháp như dựa vào khoa học công nghệ, chuyển đổi số, nguồn nhân lực, trí tuệ của Hà Nội và các bên hợp tác để chuyển đổi nhanh và mạnh mô hình tăng trưởng sang phát triển xanh, tuần hoàn, cacbon thấp, chống chịu cao, bền vững; trong đó, chú trọng sử dụng các phương tiện giao thông xanh, khu công nghiệp xanh, sản xuất xanh, tuần hoàn; Phát triển hạ tầng đô thị xanh và bền vững cho Thủ đô Hà Nội, làm sống lại các dòng sông, các ao, hồ; phát triển xã hội tuần hoàn…

Bên cạnh đó, xây dựng và áp dụng cách tiếp cận đột phá, đa ngành, đa cấp, đa địa phương dựa trên nền tảng số để cải thiện chất lượng, bảo vệ môi trường (nhất là phân loại, thu gom và xử lý, tái chế, tái sử dụng chất thải, bùn thải, môi trường không khí, nước, đất...); sử dụng cách tiếp cận dựa trên bằng chứng khoa học khi xem xét các vấn đề và đề ra các chính sách, giải pháp ưu tiên phù hợp, hiệu quả.Cần tạo sự đột phá về mặt thể chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực bảo vệ môi trường; tăng cường biện pháp cưỡng chế đối với các cơ sở gây ô nhiễm (thí điểm bổ sung hình phạt các cơ sở gây ô nhiễm theo ngày để tăng tính răn đe). Đồng thời, thành phố xây dựng và vận hành cơ chế phối hợp, các chương trình hành động với các tỉnh trong Vùng Thủ đô, với các bộ, ngành liên quan về bảo vệ, cải thiện chất lượng môi trường, đặc biệt là môi trường không khí.

Tiếp tục hoàn thiện, phát triển hệ thống quan trắc tự động theo thời gian thực, dự báo chất lượng môi trường bằng công nghệ hiện đại như: Công nghệ viễn thám, internet vạn vật, công nghệ số, công nghệ AI, Big Data… Đồng thời, triển khai các giải pháp công nghệ hiện đại trong xử lý ô nhiễm, chất thải tại nguồn, nhất là đối với các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề, trang trại chăn nuôi, hoạt động xây dựng; kiên quyết thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn để tăng cường tái chế, tái sử dụng và giảm thiểu khối lượng rác phát sinh…

Phát triển đội ngũ cán bộ, chuyên gia về quan trắc, đánh giá, dự báo, giải quyết các vấn đề môi trường; tận dụng lợi thế của Hà Nội về đội ngũ chuyên gia, thí điểm các cơ chế phù hợp để huy động tối đa các nhà khoa học tại các trường đại học, viện nghiên cứu trên địa bàn Hà Nội tham gia nghiên cứu khoa học, soạn thảo chính sách, quy chuẩn kỹ thuật địa phương, đề xuất các giải pháp cụ thể, khả thi.