Tham dự Hội thảo có: Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh; Phó Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật Nguyễn Phương Thủy; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Đỗ Đức Hồng Hà; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Minh Sơn; Phó Chủ tịch thường trực UBND TP. Hà Nội Lê Hồng Sơn; Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Dương Đức Tuấn; Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường...
Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết: Thủ đô Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là hai đô thị đặc biệt, 2 đầu tàu kinh tế của cả nước, giữ vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học và an ninh quốc phòng, cũng là 2 đô thị có diện tích và dân số lớn nhất cả nước. Cùng với xu thế phát triển, giao thông công cộng ngày càng có vai trò quan trọng, nhất là đối với các đô thị lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Trong đó, hệ thống đường sắt đô thị được coi là trục “xương sống” của mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông. Do đó, việc đầu tư sớm, vận hành hiệu quả hệ thống đường sắt đô thị sẽ nâng cao tỷ trọng vận tải hành khách công cộng, giảm phương tiện giao thông cá nhân, từ đó đem lại hiệu quả tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, ùn tắc và tai nạn giao thông.
Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh, thời gian qua, Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã và đang dành nguồn lực để đầu tư xây dựng các dự án đường sắt đô thị. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu các giải pháp, hoàn thiện cơ chế, chính sách; tìm hiểu, học tập những kinh nghiệm, phương thức mới, “đột phá” nhằm triển khai đồng bộ và sớm hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị theo Kết luận số 49-KL/TWcủa Bộ Chính trị, đáp ứng sự nhu cầu và mong mỏi của người dân hai TP.
Để từng bước thực hiện mục tiêu đó, UBND TP. Hà Nội và UBND TP. Hồ Chí Minh đồng tổ chức Hội thảo Phát triển hệ thống đường sắt đô thị Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Theo đó, hội thảo hướng tới mục tiêu: Trao đổi, nghiên cứu, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế từ các nước có hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông công cộng phát triển, đặc biệt là hệ thống đường sắt đô thị. Bên cạnh đó, tổng hợp các kinh nghiệm trong nước và quốc tế để nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện thể chế về phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD); quy hoạch xây dựng, chỉnh trang đô thị, đất đai, đầu tư, quản lý, vận hành và khai thác đường sắt đô thị. Đồng thời, tiếp thu ý kiến góp ý để hoàn thiện Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh theo 5 nhóm lĩnh vực trọng yếu.
Nội dung tập trung trao đổi 5 chủ đề chính gồm: Quy hoạch, phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD); giải phóng mặt bằng, thu hồi đất; thu hút nguồn lực từ đất đai; tiêu chuẩn kỹ thuật - công nghệ cho đường sắt đô thị; mô hình quản lý, tổ chức thực hiện dự án đường sắt đô thị. Trong đó, trọng tâm là trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD); mô hình TOD cùng với các công cụ thu hồi giá trị gia tăng từ đất (LVC). Đây là 2 nội dung được kỳ vọng sẽ đem lại các giải pháp mới cho đầu tư xây dựng mạng lưới đường sắt đô thị của Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh trong thời gian tới…
Phát biểu tại Hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường cho rằng, với một khối lượng lớn công việc về đường sắt đô thị, 2 thành phố sẽ phối hợp chặt chẽ, quyết liệt, tạo đột phát trong việc xây dựng đường sắt đô thị gắn với TOD; huy động nguồn lực, tái định cư, lựa chọn công nghệ… Đường sắt đô thị không chỉ là dự án giao thông mà còn gắn liền với phát triển kinh tế.
"Để thực hiện mục tiêu tại Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị, đòi hỏi hai thành phố phải quyết tâm lãnh đạo thực hiện quyết liệt, toàn diện, mạnh mẽ và đột phá trên các lĩnh vực liên quan; cần có sự phối hợp triển khai chặt chẽ và hiệu quả trong: Quy hoạch, chỉnh trang đô thị gắn với TOD, huy động nguồn lực, công tác thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư, kể cả khu phụ cận để triển khai TOD, về việc lựa chọn công nghệ, về mô hình tổ chức, quản lý và triển khai các dự án Metro…", Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường nhấn mạnh.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy đánh giá cao sáng kiến của các cơ quan cũng như sự chủ động trong việc tổ chức hội thảo, đồng thời tin tưởng rằng hội thảo sẽ cung cấp nhiều thông tin, tư liệu mới, giải pháp có giá trị cho chính quyền Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, các cơ quan, tổ chức hữu quan để thực hiện thành công việc xây dựng, phát triển hệ thống giao thông đường sắt đô thị chất lượng cao.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng: Hội thảo sẽ là nguồn tư liệu, gợi mở quan trọng để các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ cũng như chính quyền các địa phương trong quá trình tiếp tục hoàn thiện thể chế, xây dựng và vận hành các cơ chế chính sách phù hợp, góp phần thúc đẩy và tạo thuận lợi tối đa cho việc phát triển hệ thống đường sắt đô thị tại các thành phố lớn của Việt Nam, định hình lại diện mạo các đô thị theo hướng văn minh, hiện đại, xanh và bền vững.
Hội thảo diễn ra từ 17 - 19.1 tại Hà Nội gồm 4 phiên: Tổng quan phát triển đường sắt đô thị TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh theo mô hình TOD; Giải phóng mặt bằng, thu hồi đất để phát triển đường sắt đô thị và khu vực TOD; Huy động nguồn lực từ đất đai; Quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật - công nghệ và quản lý dự án đường sắt đô thị.