Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dự khai mạc Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác HĐND các tỉnh, thành phố năm 2023 và triển khai kế hoạch công tác năm 2024

Tham dự và chủ trì Hội nghị có: Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn ĐBQH TP. Hà Nội Đinh Tiến Dũng; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang.

Cùng dự có các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải; các Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; đại diện lãnh đạo các cơ quan, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Kinh tế Trung ương, Ban Dân vận Trung ương, Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Kiểm toán Nhà nước, Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Chính phủ; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội; lãnh đạo Văn phòng Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội cùng hơn 500 đại biểu là Chủ tịch HĐND, Phó Chủ tịch HĐND, Trưởng đoàn ĐBQH, Phó Trưởng đoàn ĐBQH, Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND, Trưởng Ban và Phó Trưởng ban thuộc HĐND, Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Lan tỏa sự đổi mới của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tới cơ quan dân cử ở địa phương

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, hoạt động của Quốc hội Khóa XV và HĐND nhiệm kỳ 2021-2026 đã trải qua hơn nửa chặng đường. Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có nhiều đổi mới, đề ra những giải pháp để thực hiện tốt hơn chức năng giám sát, hướng dẫn hoạt động của HĐND, từ việc hoàn thiện cơ sở pháp lý đến việc tăng cường các hoạt động gắn kết giữa Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội với HĐND các tỉnh, thành phố.

Đồng thời, HĐND cũng có nhiều nỗ lực, đổi mới, sáng tạo trong tổ chức thực hiện các nhiệm vụ; bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; cụ thể hóa thành các Nghị quyết, cơ chế, chính sách, đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tiễn ở từng địa phương; đóng góp quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của từng địa phương và cả nước.

Tại Hội nghị tổng kết năm 2022, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho biết, có 60 kiến nghị, đề xuất gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội; đến nay, các cơ quan khối Quốc hội, Chính phủ, Văn phòng Trung ương Đảng đã xem xét trả lời 44 kiến nghị (đạt 73,3%), các kiến nghị, đề xuất còn lại, các cơ quan tiếp tục nghiên cứu trong quá trình hoàn thiện chính sách, pháp luật có liên quan.

Bên cạnh đó, triển khai Đề án “Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác giám sát, hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với hoạt động của HĐND” của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nêu rõ, nhiều hoạt động đã được thực hiện như: xem xét báo cáo hoạt động của HĐND tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; mời đại diện Thường trực HĐND tham gia Ban soạn thảo các dự án luật, nghị quyết, dự khán một số nội dung quan trọng tại các kỳ họp Quốc hội.

“Cùng với việc hàng năm tổ chức Hội nghị tổng kết toàn quốc cũng là dịp để Ủy ban Thường vụ Quốc hội chia sẻ, tạo thêm động lực, lan tỏa về sự đổi mới của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tới cơ quan dân cử ở địa phương”, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nhấn mạnh.

Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo quan trọng của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trong bài phát biểu kết luận tại Hội nghị tổng kết năm 2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nghiên cứu, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết hướng dẫn về Quy chế làm việc mẫu của HĐND; Nghị quyết liên tịch hướng dẫn về hoạt động tiếp xúc cử tri của HĐND các cấp. Đảng đoàn Quốc hội cũng đã giao Ban Công tác đại biểu đang nghiên cứu, tham mưu xây dựng Đề án đổi mới công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ thảo luận, sớm ban hành để tổ chức thực hiện.

Quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, năng động, sáng tạo, tích cực

Bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội chỉ rõ, qua theo dõi thực tiễn và qua báo cáo của HĐND các tỉnh, thành phố, hoạt động của HĐND ở một số nơi còn có những hạn chế về chất lượng các kỳ họp; chưa có biện pháp kiên quyết, hữu hiệu, thực hiện kịp thời, đầy đủ các nội dung kiến nghị sau giám sát; việc tổng hợp, trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri ở một số địa phương còn chậm; công tác chỉ đạo chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin chưa bảo đảm tiến độ, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn; có lúc, có nơi sự phối hợp công tác giữa các cơ quan chưa thật sự chặt chẽ, đây là những vấn đề cần phải quyết tâm khắc phục.

Năm 2024 là năm “tăng tốc”, có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện các mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp; đồng thời bắt đầu triển khai các công việc chuẩn bị Đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng; chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XVI và đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2026-2031. Nhấn mạnh bối cảnh tình hình này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nêu rõ, cả hệ thống chính trị phải xác định tinh thần và hành động như trong bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhân dịp kỷ niệm 94 năm thành lập Đảng. Đó là: trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện, phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, năng động, sáng tạo, tích cực… kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn, vướng mắc… phát huy dân chủ đi đôi với giữ vững kỷ cương… thực hiện tốt sự phối hợp trong lãnh đạo, quản lý, điều hành; coi trọng chất lượng và hiệu quả thực tế; tạo đột phá để phát triển.

Diễn ra trong một ngày, để mang lại hiệu quả thiết thực, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các đại biểu dự họp đầy đủ, thảo luận thẳng thắn, trách nhiệm cao, trên tinh thần xây dựng, nhất là có những đề xuất, kiến nghị sát thực, góp phần tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND trong năm 2024 và nhiệm kỳ 2021 - 2026; đóng góp quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu Nghị quyết Đại hội đảng bộ các tỉnh, thành phố và Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Cơ hội tốt để Hà Nội học hỏi kinh nghiệm hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và HĐND các tỉnh, thành phố 

Phát biểu chào mừng Hội nghị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn ĐBQH TP. Hà Nội Đinh Tiến Dũng nêu rõ, với vai trò là Thủ đô của cả nước, Hà Nội luôn nhận thức và xác định phải gắn bó mật thiết, cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ một cách thiết thực, hiệu quả với các địa phương trong cả nước về công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, hoạt động của HĐND, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh và các nhiệm vụ quan trọng khác. Đồng thời thành phố Hà Nội cũng luôn nhận được sự quan tâm, phối hợp, tạo điều kiện của các đồng chí lãnh đạo các cơ quan Trung ương cũng như các tỉnh, thành phố trong cả nước.

Bí thư Thành ủy Hà Nội cũng cho biết, kết thúc năm 2023, Thành phố Hà Nội đã đạt được kết quả toàn diện trên các lĩnh vực; công tác xây dựng đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, hiệu quả tiếp tục được đẩy mạnh; kinh tế - xã hội năm 2023 của Thành phố cơ bản hoàn thành mục tiêu tổng quát, đã hoàn thành và vượt mức 18/23 chỉ tiêu kế hoạch đề ra, trong đó 3 chỉ tiêu vượt kế hoạch. Đồng thời, Thành phố đang triển khai nhiều nhiệm vụ quan trọng có tính chiến lược liên quan đến phát triển Thủ đô.

Trong sự phát triển toàn diện đó, Bí thư Thành ủy Hà Nội nêu rõ: HĐND Thành phố đã khẳng định được vị thế xứng đáng của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương; khẳng định được vai trò trong hệ thống chính trị với những quyết sách quan trọng cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, đại diện cho ý chí và nguyện vọng của cử tri, Nhân dân, giám sát quyền lực nhà nước tại địa phương…

HĐND Thành phố đã chủ động, tích cực, trách nhiệm trong việc cụ thể hóa các chủ trương, mục tiêu, chỉ tiêu nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp, Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô; 10 chương trình công tác toàn khóa của thành ủy; các nhiệm vụ chung của thành phố... Bộ máy tổ chức, các hoạt động quan trọng của HĐND thành phố đều đã được chuẩn hóa theo các quy chế, quy trình, bảo đảm chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất, nâng cao chất lượng.

Nhấn mạnh một trong những yêu cầu được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề ra trong kế hoạch là “Tăng cường trao đổi kinh nghiệm, cách làm sáng tạo, hiệu quả trong hoạt động của HĐND tỉnh, thành phố”, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng khẳng định, đây cũng là cơ hội tốt để Hà Nội lắng nghe và học hỏi kinh nghiệm hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, HĐND các tỉnh, thành phố trong cả nước; đổi mới, vận dụng sáng tạo, phù hợp thực tiễn, để hoạt động của HĐND Thành phố tiếp tục hoạt động thực chất, hiệu lực, hiệu quả; tiếp tục là tiêu biểu cho “làn gió tươi mới”; là “điểm sáng”, “hình mẫu” trong hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố.

Nhiều phương thức hoạt động mới mang lại hiệu quả, tính tương tác cao

Tại phiên khai mạc sáng nay, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng Ban Công tác đại biểu, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Nguyễn Thị Thanh trình bày Báo cáo tóm tắt Tổng kết tình hình tổ chức, hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2023, phương hướng, nhiệm vụ năm 2024.

Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ, trong hoạt động giám sát tại kỳ họp HĐND, một số địa phương đã sáng tạo, xây dựng đề án đề ra tiêu chí, số lượng, làm căn cứ, cơ sở định hướng cho hoạt động giám sát của HĐND.Hoạt động tái giám sát, chất vấn và trả lời chất vấn, lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệmđối với người giữ chức vụ do HĐND bầu cơ bản bảo đảm thực chất, khách quan. Qua đó, tiếp tục khẳng định hoạt động tái giám sát, chất vấn và lấy phiếu tín nhiệm là các hình thức giám sát có hiệu quả của HĐND.

Về hoạt động giám sát giữa hai kỳ họp HĐND, trong năm đã tổ chức 1.332 đoàn giám sát, tăng 225 đoàn so với năm 2022.Hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát chuyên đề của Thường trực, các ban HĐND ở nhiều địa phương được chuẩn bị từ sớm, từ xa; tổ chức ngày càng bài bản, khoa học, có trọng tâm, trọng điểm, bám sát tình hình thực tiễn địa phương đã mang lại hiệu quả tích cực.

Qua đó, đã có 9.618/13.273 kiến nghị được xử lý, đạt tỷ lệ 72,44%; số lượng khiếu nại, tố cáocủa công dân năm 2023 giảm 2.038 so với năm 2022, đồng thời tăng cường giám sát theo đến cùng các vụ việc; việcxem xét quyết định của UBND cùng cấp và nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp có dấu hiệu trái với Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của HĐND cùng cấpđược quan tâm hơn, nhất là đối với các nội dung giám sát theo yêu cầu của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội như giám sát việc thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia... Nhìn lại năm 2023 có thể thấy, mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng nước ta đã thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ với những kết quả khá toàn diện, có nhiều dấu ấn nổi bật.

Trong thành tựu chung đó, có vai trò quan trọng của các cơ quan dân cử, Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan thuộc UBTVQH, HĐND các cấp đã tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động cả về công tác lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia, của từng địa phương. Công tác phối hợp, giữ mối liên hệ công tác giữa các cơ quan ở Trung ương và địa phương được tăng cường; chuẩn bị kỹ lưỡng các nội dung để tổ chức thành công các kỳ họp, trong đó có việc kịp thời thể chế hóa các Nghị quyết của Trung ương như: Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, Nghị quyết số 68/2022/QH15 của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội về quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050… đã tạo sự chủ động linh hoạt, khơi thông và sử dụng hiệu quả hơn các nguồn lực, tạo bước đột phá, góp phần hoàn thiện về cơ sở hạ tầng, giải quyết các vấn đề về an sinh xã hội, môi trường...

Nhiều phương thức hoạt động mới được HĐND triển khai thực hiện đã mang lại hiệu quả và tính tương tác cao, được cử tri quan tâm theo dõi, đánh giá cao. 

Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số khó khăn, hạn chế: Chất lượng tổ chức một số kỳ họp đột xuất còn hạn chế, việc bố trí thời gian thẩm tra và thảo luận còn ít, tài liệu gửi chậm do vậy việc nghiên cứu tham gia vào nghị quyết kỳ họp gặp khó khăn. Công tác giám sát trên một số lĩnh vực hoặc một số nội dung phát sinh giữa hai kỳ họp hoặc ở một số địa phương thực hiện mô hình chính quyền đô thị, đặc biệt là chưa có biện pháp hữu hiệu thực hiện có kết quả cao các nội dung kiến nghị sau giám sát. Việc tổng hợp trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri ở một số địa phương còn chậm. Công tác chỉ đạo chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động HĐND ở nhiều địa phương còn chậm, hiệu quả chưa cao, chưa xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu liên thông theo chỉ đạo của UBTVQH…

Năm 2024 được xác định là năm tăng tốc, bứt phá thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội đảng bộ các tỉnh, thành, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, có ý nghĩa quan trọng đối với việc hoàn thành các mục tiêu, kế hoạch đã được đề ra, trong bối cảnh tình hình thế giới bất định và khó lường. Với phương châm: Lập pháp chủ động, giám sát hiệu quả, quyết sách kịp thời, bứt phá phát triển, trên cơ sở Nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội đã ban hành các Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội với quyết tâm cao. HĐND các tỉnh, thành cũng đã ban hành các nghị quyết theo luật định.

Nhấn mạnh nội dung này, Trưởng Ban Công tác đại biểu nêu rõ: Trên cơ sở những kết quả và bài học kinh nghiệm từ đầu nhiệm kỳ đến nay, UBTVQH đề nghị HĐND các tỉnh, thành cần nỗ lực cao hơn nữa, trách nhiệm lớn hơn, hành động quyết liệt hơn nữa, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, chủ động thích ứng, linh hoạt, tích cực đổi mới, sáng tạo để phát triển nhanh và bền vững; chuẩn bị tốt nhân sự Đại hội đảng bộ các cấp; bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, theo hướng: Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND.

Cụ thể, cần tiếp tục quán triệt sâu sắc, chấp hành nghiêm túc, thể chế hóa đồng bộ, giám sát quyết liệt, thực hiện hiệu quả, thực chất Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, 6 nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh 6 vùng đến năm 2030 và tầm nhìn 2045, các nghị quyết của Quốc hội của Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, Nghị quyết Đại hội đảng bộ các tỉnh, thành và các quy định của pháp luật bảo đảm đồng bộ và tổ chức thực hiện hiệu quả. Quan tâm sớm kiện toàn nhân sự thường trực, các ban HĐND ở một số địa phương hiện còn khuyết thiếu.

Bám sát chương trình xây dựng luật của Quốc hội để định hướng hoạt động của HĐND; tham gia đầy đủ các khảo sát, giám sát theo chương trình, kế hoạch của Quốc hội, UBTVQH và các cơ quan của Quốc hội; tham gia tích cực, hiệu quả vào việc hoàn thiện thể chế, tổ chức thực thi pháp luật ở địa phương; thực hiện tốt vấn đề phân cấp, phân quyền cho địa phương nhất là đối với các thành phố đang thực hiện mô hình chính quyền đô thị.

Phát huy tinh thần trách nhiệm, vai trò trung tâm của đại biểu HĐND trên tất cả các mặt công tác để đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND như: nâng cao hơn nữa chất lượng công tác chuẩn bị và tổ chức các kỳ họp, công tác thẩm tra và việc xem xét, quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương, bảo đảm các chính sách được ban hành phù hợp với tình hình, yêu cầu thực tiễn, có tính khả thi, dự báo cao. Đồng thời, xử lý kịp thời các vấn đề bất cập của địa phương nhằm huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, khơi dậy khát vọng phát triển địa phương hùng cường, thịnh vượng.

Tăng cường giám sát, khảo sát và kiểm soát quyền lực nhà nước ở địa phương, kịp thời chấn chỉnh, nâng cao kỷ luật, kỷ cương trong việc chấp hành nghị quyết của HĐND; đẩy mạnh công tác đôn đốc, trả lời, xử lý dứt điểm những kiến nghị sau giám sát nhằm nâng cao hiệu quả thiết thực của hoạt động giám sát, góp phần chấn chỉnh tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm trong thực thi công vụ và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; tăng cường công tác thông tin, truyền thông chính sách, tạo đồng thuận cao xã hội, củng cố niềm tin trong Nhân dân…