Trên đây là các phát hiện nghiên cứu được chia sẻ tại Hội thảo khoa học “Giải pháp tăng cường sự tham gia cấp uỷ của cán bộ nữ hướng tới đại hội lần thứ XIV của Đảng: Kinh nghiệm của tỉnh Thừa Thiên - Huế và Lâm Đồng” được diễn ra vào ngày 27.12 do Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hội Xã hội học Việt Nam và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam phối hợp thực hiện, với sự hỗ trợ của Đại sứ quán Ai-len thông qua Chương trình nghiên cứu Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) của UNDP.
Nghiên cứu tìm hiểu thực trạng, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao cơ hội cho cán bộ nữ tham gia vào cấp ủy đối với tất cả các địa phương, nhất là trong giai đoạn chuẩn bị cho công tác quy hoạch cấp ủy các cấp nhiệm kỳ 2025-2030 và Đại hội Đảng lần thứ XIV.
Phát biểu tại hội thảo, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh GS.TS. Lê Văn Lợi cho biết “So với mục tiêu và yêu cầu đặt ra từ Nghị quyết số 11-NQ/TƯ thì tỷ lệ cán bộ nữ tham gia vào hệ thống chính trị nói chung và cấp ủy Đảng nói riêng vẫn chưa đạt được. Việc phân tích cụ thể hoạt động triển khai công tác cán bộ nữ ở các địa phương khác nhau là rất hữu ích để xác định các biện pháp hiệu quả nhằm nâng cao tỷ lệ tham gia của cán bộ nữ vào cấp ủy.”
Kết quả nghiên cứu thực tiễn từ 2 tỉnh Thừa Thiên – Huế và Lâm Đồng cho thấy một số chính sách còn thiếu sự linh hoạt và nhạy cảm giới, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ nữ tham gia vào cấp ủy.
Có tới 25,6% đảng viên tham gia khảo sát nhận định một trong những nguyên nhân khiến cho tỷ lệ nữ tham gia cấp ủy thấp là do “chính sách chưa tạo điều kiện cho cán bộ nữ”. Việc cụ thể hóa các chính sách hỗ trợ cho cán bộ nữ tham gia đào tạo chưa kịp thời, khiến cán bộ nữ gặp nhiều khó khăn hơn so với cán bộ nam trong việc chuẩn bị các điều kiện cho việc được đề bạt, bổ nhiệm. Hơn nữa, một số chỉ tiêu quy hoạch hay bổ nhiệm cán bộ còn mang tính định hướng, chưa bắt buộc và không có quy định xử lý kèm theo đã tạo ra những hạn chế trong việc thúc đẩy bình đẳng giới trong công tác cán bộ.
Các quy định chung về tiêu chí đào tạo, hình thức đào tạo, phương thức luân chuyển cán bộ, quy hoạch cán bộ còn chưa linh hoạt, chưa mang tính nhạy cảm giới. Trong đó, quy định về hình thức học tập trung hay tại chức gắn với độ tuổi là một trong những rào cản đối với phụ nữ trong việc tiếp cận các cơ hội học tập, khi độ tuổi học tập trung trùng với thời gian mà nhiều cán bộ nữ sinh con và nuôi con nhỏ.
Định kiến giới là rào cản lớn đối với sự tham gia lãnh đạo của cán bộ nữ. 23% đảng viên cho rằng “công việc lãnh đạo phù hợp với nam giới hơn” và 17,4% nhận định “năng lực của phụ nữ hạn chế hơn nam giới”.
Ngoài ra, thiếu sự ủng hộ từ gia đình và quan niệm coi công việc chăm lo gia đình là trách nhiệm của phụ nữ đang cản trở cán bộ nữ tham gia lãnh đạo, có tới 48% đảng viên cho rằng cán bộ nữ chỉ có thể giữ vai trò phó bí thư hoặc cấp ủy viên vì “nữ giới phải chăm lo cho gia đình”. Đáng chú ý, định kiến giới không chỉ đến từ xã hội mà còn đến từ chính cán bộ nữ, chỉ 66,7% nữ đảng viên tin rằng cán bộ nữ có thể đảm nhiệm vị trí bí thư, không chênh lệch nhiều so với 64,4% ở nam đảng viên.
Kinh nghiệm thành công trong việc nâng cao tỷ lệ của cán bộ nữ vào cấp ủy từ hai tỉnh Bình Dương và Bình Phước đã cho thấy, mặc dù yếu tố nguồn lực rất quan trọng nhưng yếu tố quyết định tỷ lệ tham gia của cán bộ nữ vào cấp uỷ chính là sự chủ động và kiên quyết của cấp ủy và người đứng đầu trong chỉ đạo cùng với những nỗ lực tự thân của cán bộ nữ.
Trợ lý đại diện thường trú, Trưởng phòng quản trị và tham gia, UNDP tại Việt Nam Bà Sabina Stein nhấn mạnh, “Việc bảo đảm phụ nữ có cơ hội bình đẳng để tham gia vào chính quyền địa phương là rất quan trọng để xây dựng một đội ngũ lãnh đạo nữ có trình độ và kinh nghiệm. Thiết lập môi trường thuận lợi, tạo cơ hội để phụ nữ thăng tiến trong chính trị sẽ mở đường cho một nền quản trị toàn diện và hiệu quả hơn ở Việt Nam.”
“Ireland ủng hộ quyền tham gia bình đẳng của phụ nữ. Phụ nữ có vai trò quan trọng trong việc ra các quyết định chính sách. Vai trò lãnh đạo của phụ nữ trong khu vực công là điều cần thiết ở Việt Nam và sẽ đảm bảo quan điểm và tiếng nói của phụ nữ được hiện diện trong tất cả các lĩnh vực. Đại sứ quán Ireland rất ủng hộ nghiên cứu này nhằm đảm bảo rằng phụ nữ Việt Nam được đại diện trong nhiều lĩnh vực chính trị khác nhau.” Ông Sean Farrell, Phó Đại sứ, Đại sứ quán Ireland tại Việt Nam chia sẻ tại hội thảo.
