Theo thống kê của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, cả nước hiện có 425 cơ sở trợ giúp xã hội đang cung cấp dịch vụ chăm sóc, nuôi dưỡng và công tác xã hội cho 50.000 đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, 110 cơ sở cai nghiện ma túy đang tổ chức cai nghiện ma túy cho hơn 40.000 học viên.
Trong thời gian qua, nhiều cơ sở trợ giúp xã hội, cai nghiện ma túy hoạt động hiệu quả, số lượng đối tượng được phục hồi ngày càng tăng. Nhiều cơ sở có đầy đủ các phân khu chức năng đồng bộ về chăm sóc, nuôi dưỡng, văn hóa, thể thao, vật lý trị liệu, hướng nghiệp, lao động trị liệu, phục hồi chức năng cho đối tượng, đảm bảo môi trường xanh, sạch, thân thiện.
Điển hình là Trung tâm Phục hồi chức năng người khuyết tật Thụy An, Trung tâm Phục hồi chức năng tâm thần TP. Hà Nội, Thừa Thiên Huế, Ninh Bình, Hải Dương, Thanh Hóa, Nghệ An; Trung tâm Bảo trợ xã hội Sơn La, Trung tâm Bảo trợ xã hội và công tác xã hội tỉnh Vĩnh Long; Cơ sở cai nghiện ma túy TP. Hải Phòng, Quảng Ninh, Sơn La, Sóc Trăng, Cần Thơ...
Tuy nhiên, qua công tác kiểm tra tại một số địa phương cho thấy nhiều cơ sở trợ giúp xã hội, cai nghiện ma túy cơ sở vật chất xuống cấp, diện tích cơ sở hẹp, không đủ các phân khu chức năng phù hợp với các nhóm đối tượng, không gian sinh hoạt chật hẹp không khép kín. Diện tích đất để bố trí tỷ lệ cây xanh còn ít, có xu hướng bê tông hóa.
Điều kiện về cơ sở vật chất khác và số lượng cán bộ, nhân viên chăm sóc, nuôi dưỡng, cai nghiện và phục hồi cho đối tượng chưa bảo đảm quy định.
Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) Đàm Thị Minh Thu cho biết, do các cơ sở cai nghiện xây dựng đã lâu hoặc tiếp nhận cơ sở vật chất từ hệ thống khác nên không có thiết kế phù hợp với việc tổ chức cai nghiện; mặt khác, do không được đầu tư, nâng cấp, sửa chữa thường xuyên nên đã xuống cấp rất nghiêm trọng.
Hiện còn hơn 50% cơ sở cai nghiện ma túy không đảm bảo các yêu cầu, điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị tối thiểu để thực hiện quy trình chuyên môn về cai nghiện ma túy cũng như các điều kiện sinh hoạt cho người cai nghiện.
Hơn nữa, đội ngũ cán bộ tại các cơ sở cai nghiện thiếu về số lượng; chưa được chuẩn hóa theo các quy định về đội ngũ viên chức; chưa được đào tạo, tập huấn chuyên sâu về cai nghiện ma túy theo quy trình cai nghiện của Nghị định 116/2021/NĐ-CP.
Để bảo đảm cơ sở vật chất đồng bộ, đáp ứng tiêu chí, điều kiện theo quy định của pháp luật và nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ của cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cai nghiện ma túy, ngày 12.8, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã có công văn đề nghị Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quan tâm chỉ đạo Sở chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành chức năng ở địa phương rà soát hiện trạng cơ sở vật chất các cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cai nghiện ma túy.
Trong đó, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề nghị chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố vận động Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh và các hội, đoàn thể phát động hỗ trợ trồng cây xanh, phát triển không gian xanh và môi trường sống thân thiện tại các cơ sở trợ giúp xã hội, cai nghiện ma túy trên địa bàn.
