Không có thuốc để điều trị là có lỗi nặng với Nhân dân
ĐBQH Nguyễn Anh Trí (TP. Hà Nội) cho rằng, y tế nước ta đã và đang bị chao đảo. Đó là tình trạng cán bộ y tế ồ ạt xin ra khỏi khu vực công; thuốc men, sinh phẩm vẫn bị thiếu; việc mua sắm các thiết bị cho bệnh viện đang bị đứt gãy, đình đốn; vấn đề tự chủ bệnh viện có nguy cơ bị đổ vỡ. "Dù với lý do nào mà không có thuốc để điều trị cho bệnh nhân là có lỗi nặng với Nhân dân", đại biểu nói.
Chỉ rõ hơn những khó khăn, thách thức của ngành y tế, ĐBQH Trần Khánh Thu (Thái Bình) cho biết, thứ nhất, tình trạng nhân viên y tế nghỉ việc và làn sóng chuyển việc từ khu vực công lập sang khu vực tư, đặc biệt là sau hơn 2 năm phòng, chống dịch covid-19. Với kế hoạch đặt ra chỉ tiêu phấn đấu năm 2023 đạt 12 bác sỹ/10.000 dân cũng là một thách thức lớn với ngành y tế nếu như không có giải pháp căn cơ trước mắt để hạn chế tình trạng nhân viên y tế nghỉ việc, thôi việc bởi đào tạo đc 1 cán bộ y tế giỏi không phải 1 sớm 1 chiều.
Bên cạnh áp lực công việc cao, theo ĐB Trần Khánh Thu, chưa bao giờ các vụ bạo hành nhân viên y tế lại xảy ra dễ dàng như bây giờ. Mỗi cán bộ y tế làm việc liên tục với cường độ cao, môi trường làm việc nguy hiểm trong thời gian kéo dài. Cùng với đó là áp lực từ dư luận xã hội lên toàn ngành sau những sai phạm được phát hiện đã ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý, động lực làm việc của cán bộ viên chức ngành y tế.
Về vấn đề lương và chế độ phụ cấp đối với viên chức y tế trong hệ thống y tế công lập thấp, nhất là tại các cơ sở y tế dự phòng và y tế cơ sở thì hiện cũng chỉ bảo đảm một phần nhu cầu của cuộc sống. Ngoài ra, nguyên nhân còn do áp lực về việc thiếu điều kiện, cơ sở vật chất để thực hiện nhiệm vụ chuyên môn trong thời gian qua…
Hai là, vướng mắc trong công tác tài chính của cơ sở y tế, ĐB Trần Khánh Thu cho biết, nguồn chi trả lương và phụ cấp cho viên chức; nguồn kinh phí mua thuốc, hóa chất, vật tư y tế.. của các đơn vị sự nghiệp y tế đang hoạt động tự chủ được trích từ nguồn thu sự nghiệp của đơn vị thông qua giá dịch vụ y tế. Trong khi giá dịch vụ y tế chưa tính đủ các yếu tố cấu thành; định mức kinh tế kỹ thuật các chi phí trực tiếp đã lạc hậu so với thị trường. Chi phí tiền lương chỉ mới tính theo mức lương ngày làm việc thông thường và của cán bộ trực tiếp làm dịch vụ trong khi cán bộ y tế thì thường làm quá giờ hành chính là phổ biến và thậm chí nhiều dịch vụ y tế còn không có giá thu, nên nguồn thu sự nghiệp của các đơn vị thấp
Nguồn tài chính của đơn vị được xác định từ 2 nguồn cơ bản chính: Ngân sách nhà nước cấp và bảo hiểm y tế chi trả nhưng tổng chi chăm sóc sức khỏe bình quân đầu người vẫn thấp; tỷ lệ chi tiền túi từ hộ gia đình vẫn ở mức cao ( trên 40% tổng chi); độ bao phủ bảo hiểm y tế rộng nhưng chưa bền vững… Ngoài ra, việc thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế giữa cơ sở y tế với cơ quan bảo hiểm xã hội còn những bất cập. Đó là, bất cập về tổng mức thanh toán; việc thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế cho người bệnh mắc covid-19 có mắc các bệnh khác vẫn còn vướng mắc
Ba là, tình trạng thiếu thuốc, hóa chất, vật tư y tế trong thời gian vừa qua. Bên cạnh nguyên nhân do tâm lý lo ngại, sợ sai, sợ thanh tra, kiểm tra, của ngành y tế do vậy không dám làm, không dám đấu thầu, mua sắm, đại biểu Trần Khánh Thu cho rằng, còn nguyên nhân do văn bản pháp lý về đấu thầu thuốc, trang thiết bị còn chưa hoàn thiện, gây nhiều cách hiểu khác nhau khi triển khai thực hiện. Các quy định của văn bản quy phạm pháp luật do chưa có sự đồng bộ, thống nhất giữa các văn bản về đấu thầu mua sắm và các văn bản về quản lý, sử dụng, thanh toán của quỹ bảo hiểm y tế đối với các danh mục vật tư y tế.
Chỉ rõ nguyên nhân trong đấu thầu thuốc, mua sắm thiết bị, vật tư y tế
Để hoàn thành được các mục tiêu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân nhưng vẫn đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, ĐB Trần Khánh Thu đề nghị, Quốc hội, Chính phủ, các ngành và nhân dân tiếp tục chia sẻ với khó khăn, thách thức của ngành y tế trong giai đoạn hiện nay, nhất là trong bối cảnh ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19 vẫn đang tiếp diễn.
Trong lúc chưa thể sửa ngay các văn bản pháp luật thì Chính phủ cần trình Quốc hội những giải pháp cấp bách đưa vào Nghị quyết của Kỳ họp này của Quốc hội để kịp thời tháo gỡ như: xem xét cho phép tiếp tục kéo dài thời gian thực hiện việc gia hạn hiệu lực giấy đăng ký lưu hành thuốc theo quy định tại mục 3.1 Nghị quyết số 30, đối với thuốc, nguyên liệu làm thuốc có giấy đăng ký lưu hành đã được gia hạn hiệu lực theo quy định tại Nghị quyết số 12/2021/UBTVQH15 mà không thuộc trường hợp tạm ngừng tiếp nhận hồ sơ cấp, gia hạn giấy đăng ký lưu hành thuốc theo quy định và không có khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới hoặc cơ quan quản lý dược Việt Nam về an toàn, hiệu quả của thuốc nguyên liệu làm thuốc thì được tiếp tục kéo dài hiệu lực cho đến khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược năm 2016 được thông qua và có hiệu lực.
Cùng quan điểm này, ĐBQH Đỗ Thị Lan (Quảng Ninh) đề nghị, cần chỉ rõ nguyên nhân của những vướng mắc, bất cập trong đấu thầu thuốc, mua sắm thiết bị, vật tư ý tế để báo cáo Chính phủ đề nghị với Quốc hội quyết định giải pháp giải quyết, đưa vào nghị quyết của kỳ họp Quốc hội nhằm tháo gỡ sớm nhất tình trạng thiếu thuốc, thiết bị, vật tư y tế để bảo đảm điều kiện khám, chữa bệnh cho người dân.
