Ảrập Xêút

Mùa Xuân Ảrập khẳng định vị thế nữ quyền

Tháng 5.2023, nhà nghiên cứu ngành y sinh người Ảrập Xêút Rayyanah Barnawi đã trở thành nữ phi hành gia Ảrập đầu tiên bay vào vũ trụ, đánh dấu cột mốc quan trọng không chỉ đối với cá nhân cô mà còn cả đất nước. Thành tích của Rayyanah cho thấy, phụ nữ Ảrập Xêút đang vượt qua nhiều rào cản khác nhau để tự khẳng định mình, điều này đang giúp thay đổi đáng kể nền kinh tế - xã hội quốc gia. 

Bối cảnh lịch sử

Trong lịch sử, Ảrập Xêút từng là một trong những quốc gia có tỷ lệ phụ nữ làm việc cực kỳ thấp, cả theo tiêu chuẩn toàn cầu hay Trung Đông. Năm 2011, chỉ có 10% phụ nữ Ảrập Xêút có việc làm, so với 56% nam giới. Mặc dù Chính phủ Ảrập Xêút từ lâu đã khuyến khích phụ nữ đi học lấy bằng tú tài và cử nhân, thậm chí du học, song một số chuẩn mực văn hóa và hạn chế pháp lý đã khiến nhiều phụ nữ không thể tham gia lực lượng lao động. Thu nhập cao của nam giới cùng hỗ trợ xã hội đáng kể của Chính phủ khiến nhiều phụ nữ không cần phải ra ngoài kiếm tiền. Đối với những người chọn đi làm, họ phải đối mặt với nhiều rào cản, từ văn hóa ít khuyến khích tương tác giữa các giới tính, lệnh cấm đối với một số ngành, nghề nhất định đến hạn chế làm ca đêm.

Tuy nhiên, các cuộc biểu tình Mùa xuân Ảrập năm 2010 - 2011 đã buộc Chính phủ phải đối mặt với thực tế là tình trạng thất nghiệp gia tăng ở thanh niên không còn có thể được giải quyết bằng cách cung cấp việc làm trong lĩnh vực công. Dân số đã tăng nhanh hơn nguồn thu từ dầu mỏ của đất nước. Do đó, Chính phủ đã thực hiện chiến dịch thúc đẩy khu vực tư nhân, nhờ đó tạo thêm việc làm cho người dân, mở rộng cơ hội cho cả nam lẫn nữ. Đến năm 2023, 31% phụ nữ Ảrập Xêút đã được tuyển dụng, đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong cơ cấu lực lượng lao động. Họ trở thành nguồn nhân lực tiềm năng, có khả năng đóng góp quan trọng cho nền kinh tế.

Cơ sở giáo dục và tăng trưởng việc làm

Phụ nữ Ảrập Xêút từ lâu được hưởng lợi từ hệ thống giáo dục công lập khá toàn diện, học miễn phí cho đến hết đại học. Giáo dục chính thức dành cho phụ nữ và trẻ em gái bắt đầu từ những năm 1960 với các môn học giúp họ chuẩn bị làm mẹ. Sau đó, giáo dục đại học được mở rộng vào những năm 1980. Mặc dù vậy, trước năm 2010, hầu hết phụ nữ Ảrập Xêút có việc làm đều công tác trong khu vực công, chủ yếu là tại các trường nữ sinh. Sở dĩ các công việc trong khu vực công thường được ưa thích hơn là do có địa vị cao, lương hấp dẫn, ổn định trong khi giờ làm linh hoạt và môi trường không phải tiếp xúc nhiều với giới tính khác.

Nguồn: economymiddleeast.com
Nguồn: economymiddleeast.com

Sau các cuộc biểu tình Mùa xuân Ảrập, Chính phủ tích cực giải quyết tình trạng thất nghiệp, đặc biệt là trong giới trẻ, với tỷ lệ cao đáng lo ngại ở mức 30%. Các chính sách như hạn ngạch việc làm cho các công ty tư nhân và hỗ trợ tài chính hàng tháng cho người tìm việc đã giúp gia tăng số lượng phụ nữ tìm việc. Đến tháng 6.2011, hơn 500.000 phụ nữ đăng ký nhận trợ cấp trong chương trình chống thất nghiệp của Chính phủ, bao gồm cả quyền truy cập vào các chương trình đào tạo trực tuyến. Điều này giúp số lao động nữ tăng nhanh chóng, với gần 2/3 các công ty tư nhân tuyển dụng phái yếu vào năm 2015, và tỷ lệ phụ nữ làm việc trong khu vực tư nhân tăng gần gấp ba, lên 27%.

Ngoài ra, Quốc vương Abdullah thời đó cũng công bố nhiều cải cách dành riêng cho phụ nữ, như quyền bầu cử và ứng cử vào các chức vụ trong thành phố. Năm 2012, công việc bán lẻ trong một số lĩnh vực nhất định như bán đồ lót và mỹ phẩm chỉ dành cho phụ nữ, mở rộng đáng kể cơ hội việc làm cho họ. Bên cạnh đó, quyết định mang tính bước ngoặt năm 2018 nhằm dỡ bỏ lệnh cấm lái xe đối với phụ nữ cũng giúp tăng thêm các lựa chọn đi lại, thậm chí cho phép họ làm việc cho các công ty cung cấp dịch vụ chia sẻ xe như Uber.

Năm 2019, Ảrập Xêút điều chỉnh đáng kể hệ thống giám hộ, vốn trước đây yêu cầu phụ nữ phải xin phép người thân là nam giới để làm việc, đi du lịch hoặc thậm chí được chăm sóc y tế. Cải cách này cấm các công ty yêu cầu phụ nữ phải nhận được sự đồng ý của người giám hộ như một điều kiện tuyển dụng, báo hiệu nỗ lực mạnh mẽ của đất nước nhằm mở rộng quyền của phụ nữ. Những thay đổi đó là một phần của chiến lược phát triển Tầm nhìn 2030, do Thái tử Mohammed bin Salman đưa ra vào năm 2016, nhằm giảm sự phụ thuộc của vương quốc vào dầu mỏ, đồng thời xây dựng một nền kinh tế đa dạng và kiên cường hơn. Một trong những trụ cột chính của chiến lược là tăng tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của phụ nữ lên 30% vào năm 2030. Vào thời điểm trên, mục tiêu trên có vẻ đầy tham vọng, song nó đã nhanh chóng bị vượt qua.

Tác động kinh tế - xã hội

Trong 6 năm qua, các cải cách tập trung mở rộng ngành, nghề và thời gian làm việc cho phụ nữ, hình sự hóa hành vi quấy rối tình dục, bảo đảm trả lương và phúc lợi hưu trí bình đẳng, cấm người sử dụng lao động sa thải lao động nữ đang mang thai. Nhờ đó, cơ hội kinh tế cho phụ nữ đã mở rộng chưa từng có. Số lượng lao động nữ làm việc trong khu vực tư nhân hiện nay cao gấp 8 lần so với cách đây hàng chục năm. Tỷ lệ phụ nữ trong khu vực công giảm xuống còn 1/3. Chỉ số Phụ nữ, doanh nghiệp và pháp luật của Ngân hàng Thế giới, đo lường bình đẳng giới của các quốc gia trong luật lao động, đã tăng điểm của Ảrập Xêút từ 29 vào năm 2011 lên 71 (thang điểm 100) vào năm 2023. Đây là một trong những mức tăng lớn nhất đối với bất kỳ quốc gia nào trong 50 năm qua.

Những thay đổi này không chỉ cải thiện năng suất kinh tế, mà còn nâng cao vai trò của phụ nữ trong đời sống công cộng, giúp các gia đình trở nên vững vàng hơn về mặt tài chính. Sự góp mặt ngày càng tăng của lực lượng lao động nữ  cũng tạo ra một vòng phản hồi tích cực: phụ nữ làm việc càng được xã hội trân trọng thì Chính phủ càng được khuyến khích theo đuổi những cải cách đầy tham vọng. Chẳng hạn, Chính phủ đặt ra mục tiêu tăng tỷ lệ đi học mẫu giáo của trẻ em Ảrập Xêút từ chưa đầy 1/4 vào năm 2019 lên 40% như một phần của Tầm nhìn 2030, một phần để hỗ trợ các bà mẹ quay trở lại làm việc.

Xu hướng tương lai

Mặc dù có tiến bộ nhưng quá trình chuyển đổi không phải là không có thách thức. Một cuộc khảo sát được thực hiện năm 2020 cho thấy, 80% nam giới ủng hộ phụ nữ làm việc bên ngoài gia đình, nhưng lại luôn đánh giá thấp các đồng nghiệp nữ. Các công ty không quen với việc quản lý nhân viên nữ phải đối mặt với những rào cản về hậu cần và văn hóa. Nhiều người sử dụng lao động không chắc chắn về cách tuân thủ các quy định liên quan đến phụ nữ tại nơi làm việc và gặp khó khăn trong việc thiết lập, quản lý không gian làm việc dành cho cả nam lẫn nữ. Thuê lao động nữ đòi hỏi phải có chiến lược tuyển dụng rộng hơn, nâng cấp chính sách nhân sự, điều chỉnh cơ cấu tổ chức phù hợp và thậm chí thay đổi văn hóa doanh nghiệp. Những rào cản này có thể giải thích tại sao khoảng 1/3 các công ty ở Ảrập Xêút vẫn chọn duy trì toàn nam giới.

Vì thế, để duy trì và phát huy những thành tựu nói trên, các nhà hoạch định chính sách Ảrập Xêút cần tiếp tục thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào lực lượng lao động và cung cấp những hỗ trợ thiết thực, chẳng hạn như mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc trẻ em và giáo dục mầm non. Nhiều bà mẹ nước này cho rằng, việc thiếu dịch vụ chăm sóc con cái là lý do khiến họ không tìm được việc làm. Chính phủ có thể hỗ trợ các công ty tư nhân bằng cách cung cấp các khoản tài trợ để nâng cấp nơi làm việc, chẳng hạn như nhà vệ sinh nữ hay không gian cầu nguyện, đồng thời hỗ trợ nỗ lực tuyển dụng và đào tạo cán bộ nhân sự. Hướng dẫn rõ ràng, nhất quán về việc tuân thủ các quy định mới cũng rất cần thiết.

Thập kỷ qua chứng kiến ​​nhiều thay đổi quan trọng về cơ hội việc làm của phụ nữ ở Ảrập Xêút. Vì thế, thách thức hiện nay là bảo đảm rằng những tiến bộ đó được củng cố và tiếp tục phát triển.

Quốc tế

Hoàn thành lời hứa với cử tri
Quốc tế

Hoàn thành lời hứa với cử tri

Khi nhiệm kỳ Tổng thống của ông Joe Biden đang bước vào những tháng cuối cùng, chính quyền của ông đang gấp rút thực hiện các chương trình quan trọng, nhằm phân bổ nguồn lực cũng như bảo vệ các thành tựu chính sách, trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức vào tháng 1 tới. Giai đoạn này không chỉ mang ý nghĩa củng cố di sản chính trị của ông Joe Biden mà còn thể hiện quyết tâm của ông trong việc hoàn thành các cam kết với người dân Mỹ.

Philippines ban hành luật áp thuế VAT 12% đối với nhà cung cấp dịch vụ số nước ngoài
Thế giới 24h

Philippines ban hành luật áp thuế VAT 12% đối với nhà cung cấp dịch vụ số nước ngoài

Philippines đã có bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa hệ thống thuế khi Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. ký ban hành một đạo luật áp dụng mức thuế giá trị gia tăng (VAT) 12% đối với các nhà cung cấp dịch vụ số (DSP) nước ngoài không có trụ sở tại Philippines nhưng cung cấp dịch vụ cho người tiêu dùng tại đây. Cho tới nay, động thái này đã giúp bảo đảm cạnh tranh công bằng trong nền kinh tế số, đưa Philippines theo kịp các quốc gia trong khu vực như Indonesia, Singapore, và Thái Lan, những nước đã áp dụng các quy định tương tự.

COP29: Các quốc gia giàu cam kết không xây mới nhà máy điện than
Quốc tế

COP29: Các quốc gia giàu cam kết không xây mới nhà máy điện than

Tại Hội nghị lần thứ 29 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29) diễn ra ở Baku (Azerbaijan) hôm 20.11, 25 quốc gia đã cam kết không xây dựng thêm nhà máy điện than nếu không có biện pháp kiểm soát khí thải, nhằm đẩy nhanh quá trình loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm này.

Tây Ban Nha sẽ hợp pháp hoá 900.000 người di cư không giấy tờ
Quốc tế

Tây Ban Nha sẽ hợp pháp hoá 900.000 người di cư không giấy tờ

Bộ trưởng Di trú Elma Saiz của Đảng Công nhân Xã hội Tây Ban Nha thông báo, Tây Ban Nha sẽ hợp pháp hoá khoảng 300.000 người di cư không có giấy tờ mỗi năm trong 3 năm tới. Các cải cách này nhằm mục đích mở rộng lực lượng lao động của đất nước và thúc đẩy nền kinh tế.

https://iptp11.nac.org.kh/
Quốc tế

Biểu tượng của sự đồng thuận và hòa hợp toàn cầu

Nghị viện Quốc tế về Bao dung và Hòa bình (IPTP) là tổ chức toàn cầu được thành lập nhằm hướng tới thúc đẩy sự bao dung, hòa bình và hợp tác quốc tế thông qua ngoại giao nghị viện và các sáng kiến hợp tác đa phương. IPTP tập trung vào việc xây dựng cầu nối giữa các quốc gia, thúc đẩy sự thấu hiểu giữa các nền văn hóa, tôn giáo và dân tộc, nhằm giảm thiểu xung đột và tạo nền tảng cho hòa hợp bền vững.

Anh và Ấn Độ sẽ nối lại các cuộc đàm phán thương mại tự do
Quốc tế

Anh và Ấn Độ sẽ nối lại các cuộc đàm phán thương mại tự do

Trong cuộc gặp song phương bên lề hội nghị thượng đỉnh Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ở Brazil, hai nhà lãnh đạo Anh và Ấn Độ khẳng định sẽ nối lại các cuộc đàm phán bị đình trệ để thống nhất một thỏa thuận thương mại tự do.

EU thông qua các luật thúc đẩy vận tải biển bền vững và an toàn
Quốc tế

EU thông qua các luật thúc đẩy vận tải biển bền vững và an toàn

Nhằm xây dựng ngành vận tải biển an toàn, sạch sẽ và hiện đại hơn, mới đây Hội đồng Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua 4 luật thuộc gói lập pháp “An toàn hàng hải”. Các quy định này sửa đổi các chỉ thị liên quan đến điều tra tai nạn hàng hải, ô nhiễm từ tàu biển, tuân thủ yêu cầu của quốc gia treo cờ và kiểm soát tàu thuyền tại cảng.

Nhành olive với lằn ranh đỏ
Quốc tế

Nhành olive với lằn ranh đỏ

Khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị định hướng mới cho quan hệ Mỹ - Trung, ông đã tận dụng cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Joe Biden sắp mãn nhiệm tại Hội nghị thượng đỉnh APEC ở Lima, Peru để gửi đi thông điệp kép: Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với chính quyền mới của ông Donald Trump, nhưng đồng thời lưu ý về "lằn ranh đỏ" không thể thương lượng. Động thái này nhấn mạnh những rủi ro tiềm tàng trong mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Ninh Bình kết nối hợp tác với các thành phố lịch sử, đô thị di sản của Armenia
Việt Nam và các nước

Ninh Bình kết nối hợp tác với các thành phố lịch sử, đô thị di sản của Armenia

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 17 - 23.11 theo lời mời của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, ngày 18.11, Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội nước Cộng hòa Armenia do Chủ tịch Quốc hội Alen Simonyan làm Trưởng đoàn đã tới thăm và làm việc tại Ninh Bình.

Chương trình thí điểm miễn thị thực ngắn hạn của Trung Quốc: Cân bằng lợi ích
Quốc tế

Chương trình thí điểm miễn thị thực ngắn hạn của Trung Quốc: Cân bằng lợi ích

Chương trình miễn thị thực đã giúp Trung Quốc thu hút hơn 17 triệu du khách trong 7 tháng năm 2024. Sự gia tăng đột biến về du lịch là một lợi ích cho nền kinh tế đang tăng trưởng chậm lại và có thể tăng cường chiến lược ngoại giao của đất nước. Tuy nhiên, chương trình này lại có thể dẫn tới tình trạng du lịch quá mức, gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng địa phương và làm gia tăng căng thẳng với người dân bản địa.

Nguồn: ITN
Nghị viện thế giới

Định hướng lại cách tiếp cận đúng đắn

Tuần trước, các nhà lập pháp Trung Quốc đã thực hiện bước đi quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của trẻ em trong độ tuổi mầm non khi thông qua Luật Giáo dục mầm non mang tính đột phá. Được Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc phê chuẩn, luật sẽ có hiệu lực từ 1.6.2025. Với 85 điều khoản chia thành 9 chương, văn bản pháp lý này hướng tới mục tiêu mở rộng, nâng cao chất lượng và tính phổ cập của giáo dục mầm non, đồng thời giảm thiểu bất bình đẳng và thúc đẩy mô hình giáo dục theo hướng phục vụ công ích.

ITN
Nghị viện thế giới

Cải cách toàn diện chính sách tuyển dụng và phúc lợi cho giáo viên

Đội ngũ giáo viên mầm non giữ vai trò then chốt trong sự phát triển trí tuệ và nhân cách trẻ nhỏ, nhưng đang phải đối mặt với nhiều bất cập về thu nhập, phúc lợi và cơ hội nghề nghiệp. Để khắc phục, Luật Giáo dục mầm non mới được ban hành nhằm nâng cao điều kiện làm việc và chế độ đãi ngộ cho giáo viên, nhấn mạnh nguyên tắc "cùng công việc, cùng mức lương", áp dụng cho tất cả giáo viên, bất kể giáo viên trong hay ngoài biên chế.

Nguồn: ITN
Nghị viện thế giới

Giáo dục nâng cao từ cấp mầm non và những hệ lụy

Giáo dục mầm non không chỉ là nền tảng giúp trẻ phát triển kỹ năng và nhận thức cơ bản, mà còn là giai đoạn quan trọng xây dựng nền tảng học tập lâu dài và nhân cách của trẻ. Tại Trung Quốc, giáo dục mầm non được coi là dịch vụ phúc lợi công thiết yếu, được nhà nước chú trọng đầu tư và quản lý. Từ những năm 1950, khi Hội đồng Nhà nước đưa ra những quyết định đầu tiên về cải cách hệ thống giáo dục, giáo dục mầm non đã bắt đầu phát triển có hệ thống và tổ chức rõ ràng.

Xây dựng thế giới công bằng và hành tinh bền vững
Việt Nam và các nước

Xây dựng thế giới công bằng và hành tinh bền vững

Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) sẽ được tổ chức tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (MAM) ở Rio de Janeiro, Brazil từ ngày 18 - 19.11. Các nhà lãnh đạo G20 sẽ thảo luận để xây dựng sự đồng thuận về các vấn đề toàn cầu như chống đói nghèo, cải cách quản trị toàn cầu, đánh thuế giới siêu giàu, thúc đẩy bình đẳng giới và giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

Chọn nhân sự dựa trên lòng trung thành, ông Trump gây hoang mang dư luận
Quốc tế

Chọn nhân sự dựa trên lòng trung thành, ông Trump gây hoang mang dư luận

Nỗi lo sợ rằng nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của ông Donald Trump sẽ cực đoan hơn nhiệm kỳ đầu tiên ngày càng gia tăng trong bối cảnh ông đưa ra hàng loạt lựa chọn nhân sự cấp cao gây sốc dư luận. Các nhà phân tích cho rằng, những lựa chọn này cho thấy ông đề cao lòng trung thành cá nhân, một điều rút kinh nghiệm từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

Chile và Hàn Quốc hướng tới liên minh lithium bình đẳng
Quốc tế

Chile và Hàn Quốc hướng tới liên minh lithium bình đẳng

Hàn Quốc đang tìm cách xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với Chile để bảo đảm chuỗi cung ứng lithium - vốn được đánh giá là nguyên liệu tương lai, được sử dụng trong sản xuất pin xe điện. Sự hợp tác này có thể giúp Chile hưởng lợi từ vốn và công nghệ của Hàn Quốc, trong khi Hàn Quốc tìm cách có được nguồn cung lithium ổn định và vị thế cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.