Ảrập Xêút

Mùa Xuân Ảrập khẳng định vị thế nữ quyền

Tháng 5.2023, nhà nghiên cứu ngành y sinh người Ảrập Xêút Rayyanah Barnawi đã trở thành nữ phi hành gia Ảrập đầu tiên bay vào vũ trụ, đánh dấu cột mốc quan trọng không chỉ đối với cá nhân cô mà còn cả đất nước. Thành tích của Rayyanah cho thấy, phụ nữ Ảrập Xêút đang vượt qua nhiều rào cản khác nhau để tự khẳng định mình, điều này đang giúp thay đổi đáng kể nền kinh tế - xã hội quốc gia. 

Bối cảnh lịch sử

Trong lịch sử, Ảrập Xêút từng là một trong những quốc gia có tỷ lệ phụ nữ làm việc cực kỳ thấp, cả theo tiêu chuẩn toàn cầu hay Trung Đông. Năm 2011, chỉ có 10% phụ nữ Ảrập Xêút có việc làm, so với 56% nam giới. Mặc dù Chính phủ Ảrập Xêút từ lâu đã khuyến khích phụ nữ đi học lấy bằng tú tài và cử nhân, thậm chí du học, song một số chuẩn mực văn hóa và hạn chế pháp lý đã khiến nhiều phụ nữ không thể tham gia lực lượng lao động. Thu nhập cao của nam giới cùng hỗ trợ xã hội đáng kể của Chính phủ khiến nhiều phụ nữ không cần phải ra ngoài kiếm tiền. Đối với những người chọn đi làm, họ phải đối mặt với nhiều rào cản, từ văn hóa ít khuyến khích tương tác giữa các giới tính, lệnh cấm đối với một số ngành, nghề nhất định đến hạn chế làm ca đêm.

Tuy nhiên, các cuộc biểu tình Mùa xuân Ảrập năm 2010 - 2011 đã buộc Chính phủ phải đối mặt với thực tế là tình trạng thất nghiệp gia tăng ở thanh niên không còn có thể được giải quyết bằng cách cung cấp việc làm trong lĩnh vực công. Dân số đã tăng nhanh hơn nguồn thu từ dầu mỏ của đất nước. Do đó, Chính phủ đã thực hiện chiến dịch thúc đẩy khu vực tư nhân, nhờ đó tạo thêm việc làm cho người dân, mở rộng cơ hội cho cả nam lẫn nữ. Đến năm 2023, 31% phụ nữ Ảrập Xêút đã được tuyển dụng, đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong cơ cấu lực lượng lao động. Họ trở thành nguồn nhân lực tiềm năng, có khả năng đóng góp quan trọng cho nền kinh tế.

Cơ sở giáo dục và tăng trưởng việc làm

Phụ nữ Ảrập Xêút từ lâu được hưởng lợi từ hệ thống giáo dục công lập khá toàn diện, học miễn phí cho đến hết đại học. Giáo dục chính thức dành cho phụ nữ và trẻ em gái bắt đầu từ những năm 1960 với các môn học giúp họ chuẩn bị làm mẹ. Sau đó, giáo dục đại học được mở rộng vào những năm 1980. Mặc dù vậy, trước năm 2010, hầu hết phụ nữ Ảrập Xêút có việc làm đều công tác trong khu vực công, chủ yếu là tại các trường nữ sinh. Sở dĩ các công việc trong khu vực công thường được ưa thích hơn là do có địa vị cao, lương hấp dẫn, ổn định trong khi giờ làm linh hoạt và môi trường không phải tiếp xúc nhiều với giới tính khác.

Nguồn: economymiddleeast.com
Nguồn: economymiddleeast.com

Sau các cuộc biểu tình Mùa xuân Ảrập, Chính phủ tích cực giải quyết tình trạng thất nghiệp, đặc biệt là trong giới trẻ, với tỷ lệ cao đáng lo ngại ở mức 30%. Các chính sách như hạn ngạch việc làm cho các công ty tư nhân và hỗ trợ tài chính hàng tháng cho người tìm việc đã giúp gia tăng số lượng phụ nữ tìm việc. Đến tháng 6.2011, hơn 500.000 phụ nữ đăng ký nhận trợ cấp trong chương trình chống thất nghiệp của Chính phủ, bao gồm cả quyền truy cập vào các chương trình đào tạo trực tuyến. Điều này giúp số lao động nữ tăng nhanh chóng, với gần 2/3 các công ty tư nhân tuyển dụng phái yếu vào năm 2015, và tỷ lệ phụ nữ làm việc trong khu vực tư nhân tăng gần gấp ba, lên 27%.

Ngoài ra, Quốc vương Abdullah thời đó cũng công bố nhiều cải cách dành riêng cho phụ nữ, như quyền bầu cử và ứng cử vào các chức vụ trong thành phố. Năm 2012, công việc bán lẻ trong một số lĩnh vực nhất định như bán đồ lót và mỹ phẩm chỉ dành cho phụ nữ, mở rộng đáng kể cơ hội việc làm cho họ. Bên cạnh đó, quyết định mang tính bước ngoặt năm 2018 nhằm dỡ bỏ lệnh cấm lái xe đối với phụ nữ cũng giúp tăng thêm các lựa chọn đi lại, thậm chí cho phép họ làm việc cho các công ty cung cấp dịch vụ chia sẻ xe như Uber.

Năm 2019, Ảrập Xêút điều chỉnh đáng kể hệ thống giám hộ, vốn trước đây yêu cầu phụ nữ phải xin phép người thân là nam giới để làm việc, đi du lịch hoặc thậm chí được chăm sóc y tế. Cải cách này cấm các công ty yêu cầu phụ nữ phải nhận được sự đồng ý của người giám hộ như một điều kiện tuyển dụng, báo hiệu nỗ lực mạnh mẽ của đất nước nhằm mở rộng quyền của phụ nữ. Những thay đổi đó là một phần của chiến lược phát triển Tầm nhìn 2030, do Thái tử Mohammed bin Salman đưa ra vào năm 2016, nhằm giảm sự phụ thuộc của vương quốc vào dầu mỏ, đồng thời xây dựng một nền kinh tế đa dạng và kiên cường hơn. Một trong những trụ cột chính của chiến lược là tăng tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của phụ nữ lên 30% vào năm 2030. Vào thời điểm trên, mục tiêu trên có vẻ đầy tham vọng, song nó đã nhanh chóng bị vượt qua.

Tác động kinh tế - xã hội

Trong 6 năm qua, các cải cách tập trung mở rộng ngành, nghề và thời gian làm việc cho phụ nữ, hình sự hóa hành vi quấy rối tình dục, bảo đảm trả lương và phúc lợi hưu trí bình đẳng, cấm người sử dụng lao động sa thải lao động nữ đang mang thai. Nhờ đó, cơ hội kinh tế cho phụ nữ đã mở rộng chưa từng có. Số lượng lao động nữ làm việc trong khu vực tư nhân hiện nay cao gấp 8 lần so với cách đây hàng chục năm. Tỷ lệ phụ nữ trong khu vực công giảm xuống còn 1/3. Chỉ số Phụ nữ, doanh nghiệp và pháp luật của Ngân hàng Thế giới, đo lường bình đẳng giới của các quốc gia trong luật lao động, đã tăng điểm của Ảrập Xêút từ 29 vào năm 2011 lên 71 (thang điểm 100) vào năm 2023. Đây là một trong những mức tăng lớn nhất đối với bất kỳ quốc gia nào trong 50 năm qua.

Những thay đổi này không chỉ cải thiện năng suất kinh tế, mà còn nâng cao vai trò của phụ nữ trong đời sống công cộng, giúp các gia đình trở nên vững vàng hơn về mặt tài chính. Sự góp mặt ngày càng tăng của lực lượng lao động nữ  cũng tạo ra một vòng phản hồi tích cực: phụ nữ làm việc càng được xã hội trân trọng thì Chính phủ càng được khuyến khích theo đuổi những cải cách đầy tham vọng. Chẳng hạn, Chính phủ đặt ra mục tiêu tăng tỷ lệ đi học mẫu giáo của trẻ em Ảrập Xêút từ chưa đầy 1/4 vào năm 2019 lên 40% như một phần của Tầm nhìn 2030, một phần để hỗ trợ các bà mẹ quay trở lại làm việc.

Xu hướng tương lai

Mặc dù có tiến bộ nhưng quá trình chuyển đổi không phải là không có thách thức. Một cuộc khảo sát được thực hiện năm 2020 cho thấy, 80% nam giới ủng hộ phụ nữ làm việc bên ngoài gia đình, nhưng lại luôn đánh giá thấp các đồng nghiệp nữ. Các công ty không quen với việc quản lý nhân viên nữ phải đối mặt với những rào cản về hậu cần và văn hóa. Nhiều người sử dụng lao động không chắc chắn về cách tuân thủ các quy định liên quan đến phụ nữ tại nơi làm việc và gặp khó khăn trong việc thiết lập, quản lý không gian làm việc dành cho cả nam lẫn nữ. Thuê lao động nữ đòi hỏi phải có chiến lược tuyển dụng rộng hơn, nâng cấp chính sách nhân sự, điều chỉnh cơ cấu tổ chức phù hợp và thậm chí thay đổi văn hóa doanh nghiệp. Những rào cản này có thể giải thích tại sao khoảng 1/3 các công ty ở Ảrập Xêút vẫn chọn duy trì toàn nam giới.

Vì thế, để duy trì và phát huy những thành tựu nói trên, các nhà hoạch định chính sách Ảrập Xêút cần tiếp tục thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào lực lượng lao động và cung cấp những hỗ trợ thiết thực, chẳng hạn như mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc trẻ em và giáo dục mầm non. Nhiều bà mẹ nước này cho rằng, việc thiếu dịch vụ chăm sóc con cái là lý do khiến họ không tìm được việc làm. Chính phủ có thể hỗ trợ các công ty tư nhân bằng cách cung cấp các khoản tài trợ để nâng cấp nơi làm việc, chẳng hạn như nhà vệ sinh nữ hay không gian cầu nguyện, đồng thời hỗ trợ nỗ lực tuyển dụng và đào tạo cán bộ nhân sự. Hướng dẫn rõ ràng, nhất quán về việc tuân thủ các quy định mới cũng rất cần thiết.

Thập kỷ qua chứng kiến ​​nhiều thay đổi quan trọng về cơ hội việc làm của phụ nữ ở Ảrập Xêút. Vì thế, thách thức hiện nay là bảo đảm rằng những tiến bộ đó được củng cố và tiếp tục phát triển.

Quốc tế

Bhutan khởi động "thành phố chánh niệm"
Thế giới 24h

Bhutan khởi động "thành phố chánh niệm"

Bhutan, vương quốc nằm trên dãy Himalaya, quốc gia nổi tiếng thế giới với triết lý về chỉ số Hạnh phúc quốc gia thay vì GDP, đang chuẩn bị xây dựng một "thành phố chánh niệm"; đợt phát hành trái phiếu trị giá 100 triệu USD đầu tiên được đưa ra vào ngày 11.11 để hỗ trợ khởi động dự án.

Luật Điện lực mới của Jordan: Khuyến khích đầu tư vào lưu trữ năng lượng
Quốc tế

Luật Điện lực mới của Jordan: Khuyến khích đầu tư vào lưu trữ năng lượng

Jordan vừa ban hành Luật Điện lực mới, thay thế luật cũ có hiệu lực từ năm 2002, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chính sách năng lượng của quốc gia Trung Đông. Luật này thúc đẩy mô hình hợp tác công-tư (PPP), khuyến khích đầu tư vào các cơ sở lưu trữ năng lượng và dự án hydro xanh nhằm tăng cường tính tự chủ năng lượng, hỗ trợ phát triển bền vững và hiện đại hóa lĩnh vực điện lực của Jordan.

Thủ tướng Nhật Bản trước áp lực của chính phủ thiểu số
Quốc tế

Thủ tướng Nhật Bản trước áp lực của chính phủ thiểu số

Tại phiên họp đặc biệt diễn ra vào ngày 11.11, Quốc hội Nhật Bản đã bầu Chủ tịch đảng cầm quyền Ishiba Shigeru tiếp tục giữ cương vị Thủ tướng thứ 103 của nước này. Tuy nhiên, việc lãnh đạo một Chính phủ thiểu số đã báo trước tương lai đầy thách thức đối với tân Thủ tướng và đảng cầm quyền.

Gỡ "quả bom hẹn giờ" của nền kinh tế
Quốc tế

Gỡ "quả bom hẹn giờ" của nền kinh tế

Bắc Kinh đã bắn mũi tên đầu tiên từ “kho vũ khí” kích thích kinh tế với khoản hỗ trợ kỷ lục lên đến 10.000 tỷ nhân dân tệ (NDT), trong đó 6.000 tỷ NDT sẽ được sử dụng để giải quyết “nợ ẩn” của chính quyền địa phương, vốn được coi là "quả bom hẹn giờ" của nền kinh tế.

Nhật Bản: Quốc hội chuẩn bị bầu Thủ tướng giữa bê bối tình ái của Chủ tịch đảng đối lập
Quốc tế

Nhật Bản: Quốc hội chuẩn bị bầu Thủ tướng giữa bê bối tình ái của Chủ tịch đảng đối lập

Trong một diễn biến gây sốc, ông Yuichiro Tamaki, lãnh đạo Đảng Dân chủ vì nhân dân (DPP) – đảng đối lập chính của Nhật Bản, đã thừa nhận bê bối tình ái giữa ông và nữ đại sứ du lịch xinh đẹp của thành phố Takamatsu trong cuộc họp báo chóng vánh vào sáng 11.11, trong bối cảnh Quốc hội nhóm họp để quyết định liệu Thủ tướng Shigeru Ishiba có tiếp tục là nhà lãnh đạo đất nước hay không sau khi liên minh của ông mất đa số ghế tại Hạ viện trong cuộc bầu cử vào cuối tháng trước.

skynews.com.au
Nghị viện thế giới

Australia: Chủ động phòng ngừa, phản ứng nhanh nhạy, trừng phạt mạnh tay

Bảo vệ trẻ em khỏi tác hại trực tuyến đã trở thành ưu tiên hàng đầu của Chính phủ các nước trên thế giới. Trong số các quốc gia đi đầu trong lĩnh vực này, Australia nổi bật với vai trò tiên phong, thiết lập mô hình bảo vệ trẻ em khỏi nguy cơ bạo lực trực tuyến. Với Luật An toàn trực tuyến 2021 và các sáng kiến chủ động, Australia đã tạo ra một khuôn khổ pháp lý và chiến lược mạnh mẽ để bảo vệ người dùng trẻ trong không gian kỹ thuật số.

Ấn Độ: Hàng rào pháp lý nghiêm minh để trả lại không gian an toàn cho trẻ
Nghị viện thế giới

Ấn Độ: Hàng rào pháp lý nghiêm minh để trả lại không gian an toàn cho trẻ

Mặc dù internet mang lại nhiều lợi ích, nhưng thời gian sử dụng gia tăng cũng đồng nghĩa với việc nguy cơ trẻ em bị dụ dỗ trực tuyến trở nên nghiêm trọng hơn. Trong bối cảnh tấn công trực tuyến và xâm hại trẻ em qua mạng ngày càng tinh vi, Ấn Độ đã đưa ra những chiến lược bảo vệ hiệu quả và khuyến khích việc hiểu biết đầy đủ về vấn đề này.

annelimky.com
Nghị viện thế giới

Cách tiếp cận đa dạng của các nước và khu vực

Trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, nhiều quốc gia đã chủ động thúc đẩy các đạo luật và chính sách nhằm bảo vệ trẻ em khỏi các mối nguy hại trực tuyến. Những sáng kiến pháp lý này không chỉ giúp ngăn chặn bạo lực mạng, mà còn tạo môi trường trực tuyến an toàn, lành mạnh, giúp thế hệ trẻ phát triển và trải nghiệm công nghệ một cách tích cực.

Bài học từ thảm họa lũ lụt ở Tây Ban Nha
Quốc tế

Bài học từ thảm họa lũ lụt ở Tây Ban Nha

Mưa lớn gây ra lũ lụt kinh hoàng ở Tây Ban Nha đã dẫn tới thảm kịch thiên nhiên tồi tệ nhất ở châu Âu kể từ năm 1967, không chỉ tàn phá nhiều khu vực, mà khiến ít nhất 271 người thiệt mạng và hàng chục người mất tích. Chính phủ Tây Ban Nha đang tập trung nhiều nguồn lực và nỗ lực khắc phục hậu quả của thảm họa lũ lụt lịch sử. Bên cạnh đó, sự kiện này cũng làm nổi bật lỗ hổng về khả năng ứng phó với thảm họa thiên nhiên của Tây Ban Nha.

ITN
Thế giới 24h

Nhật Bản phạt tù đối với người đi xe đạp sử dụng điện thoại

Số lượng người sử dụng xe đạp ở Nhật Bản đã gia tăng mạnh mẽ trong thời gian đại dịch Covid-19, khi nhiều người dân chuyển sang loại xe này để tránh việc sử dụng phương tiện công cộng. Tuy nhiên, trước tình hình số vụ tai nạn liên quan đến xe đạp đang ngày càng tăng, Nhật Bản đã đưa ra một loạt biện pháp nhằm siết chặt an toàn giao thông, trong đó cấm sử dụng điện thoại khi đang điều khiển xe đạp.

Ông Trump sẽ làm gì trong ngày đầu tiên trở lại Nhà Trắng?
Quốc tế

Ông Trump sẽ làm gì trong ngày đầu tiên trở lại Nhà Trắng?

Tổng thống đắc cử Donald Trump chuẩn bị trở lại Nhà Trắng sau khi đánh bại Phó Tổng thống Kamala Harris một cách thuyết phục. Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống lần thứ 3 của mình, ông đã nêu ra nhiều điều ông sẽ làm vào ngày đầu tiên trở lại nhiệm sở 20.1.2025.

Nỗi sợ hãi, thay vì hy vọng, đã chiến thắng
Việt Nam và các nước

Nỗi sợ hãi, thay vì hy vọng, đã chiến thắng

Ông Donald Trump, cựu tổng thống bị luận tội hai lần, người đã bị kết án vì hàng chục tội danh và bị buộc tội nhiều tội danh khác, người luôn bị phàn nàn về cách ăn nói và hành xử, đã giành chiến thắng không thể ngoạn mục hơn. Các nhà phân tích cho rằng, vinh quang của ông Donald Trump là minh chứng cho thấy: nỗi sợ hãi, thay vì hy vọng, đã chiến thắng.

Thủ tướng Israel bất ngờ sa thải Bộ trưởng Quốc phòng
Quốc tế

Thủ tướng Israel bất ngờ sa thải Bộ trưởng Quốc phòng

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu quyết định sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant với lý do “khủng hoảng niềm tin” và thay thế ông bằng đồng minh thân cận Israel Katz - người trước đây là Bộ trưởng Ngoại giao, để lãnh đạo cuộc chiến của nước này ở Dải Gaza và Lebanon.