Hào khí mới trong hoạt động cơ quan dân cử
Với nguyên tắc nhất quán mà Đảng đã chỉ đạo qua các kỳ Đại hội: bảo đảm Quốc hội thực sự là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, thực sự là Quốc hội của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã đánh dấu thành công bước đầu trong hiện thực hóa mục tiêu Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, chúng ta đã tổ chức thành công tốt đẹp cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026. Điều phấn khởi nhất là đã hoàn thành mục tiêu tăng tỷ lệ đại biểu Quốc hội chuyên trách (gần 40% đại biểu chuyên trách); nghiên cứu giảm hợp lý số lượng đại biểu Quốc hội kiêm nhiệm công tác ở các cơ quan hành pháp.
Tương tự, số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách ở cấp tỉnh và cấp huyện cũng được tăng lên, nhất là cấp huyện đã có đại biểu ở các Ban của HĐND hoạt động chuyên trách và giảm đại biểu công tác ở các cơ quan quản lý nhà nước; giảm số lượng Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh, huyện phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, gắn với nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Đây là thành công bước đầu tạo thế và lực để cơ quan dân cử nhiệm kỳ 2021 - 2026 tỏa sáng trên nghị trường, không phụ kỳ vọng của cử tri và Nhân dân.
“Nhiệm kỳ 2021 - 2026, tình trạng đại biểu “nhiều vai” ít hơn khóa trước, theo đúng chủ trương hướng đến một Quốc hội đổi mới và chuyên nghiệp. Cụ thể, cơ cấu thành phần đại biểu Quốc hội Khóa XV đã giảm đại biểu kiêm nhiệm làm việc trong các cơ quan hành pháp, tư pháp, tăng tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách. Còn ở HĐND cấp tỉnh, huyện, khi đại biểu chuyên trách ở các Ban của HĐND được tăng lên đã thấy rõ những chuyển biến tích cực trong hoạt động của các “công xưởng” của HĐND. Đặc biệt là ở HĐND cấp huyện. “Chưa khi nào tôi thấy hoạt động giám sát chuyên đề và thẩm tra của các Ban HĐND cấp huyện lại sâu sắc, rõ nét, tính định hướng và phản biện cao như nhiệm kỳ này. Từ chỗ đó, vị thế của HĐND cấp huyện cũng được nâng lên” - ông Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Ủy viên Thường trực HĐND thị xã Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh phấn khởi chia sẻ.
“Theo dõi hoạt động của Quốc hội Khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ này, cử tri phấn khởi nhận ra sự đổi thay về “chất” của đại biểu, nhất là đại biểu Quốc hội. Các phiên họp tại nghị trường đều có chiều sâu, nhất là phiên chất vấn, rất trí tuệ. Đại biểu đăng đàn đều có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nhất là đã mang được tâm tư, nguyện vọng chính đáng của cử tri chúng tôi đến nghị trường. Đây chính là điều mà cử tri và Nhân dân rất trân trọng và ghi nhận. Những quyết sách kịp thời của Quốc hội và HĐND các cấp vừa qua khi chúng ta đối mặt với khó khăn, thách thức mà đại dịch Covid-19 mang lại chính là minh chứng rõ ràng nhất” - cử tri Lê Thị Thanh Nga, TP. Đà Nẵng cho biết.
Bài học dựa vào dân
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng, mục tiêu và con đường mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam theo đuổi là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Mục đích của chủ nghĩa xã hội, theo Người nói một cách đơn giản và dễ hiểu là không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân, trước hết là Nhân dân lao động. Bám sát mục đích cao cả đó, cơ quan dân cử đã không ngừng đổi mới về chất và lượng, bám sát thực tiễn và đã gặt hái được những quả ngọt trong lòng Nhân dân.
“Giữ được mối liên hệ chặt chẽ với cử tri và Nhân dân chính là chìa khóa quan trọng để đại biểu dân cử hoàn thành lời hứa của mình. Bên cạnh liên hệ qua kênh TXCT, nhờ phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin nên việc giữ mối liên hệ với cử tri ngày càng thuận lợi hơn. Bất cứ khi nào và bất cứ nơi đâu, cử tri có thể gửi hình ảnh và phản ánh, trao đổi với đại biểu dễ dàng qua điện thoại thông minh. Là đại biểu chuyên trách, tôi cũng có số của các "cử tri ruột", cũng có các nhóm, các diễn đàn trên mạng xã hội để tiếp nhận, phân loại và xử lý thông tin phục vụ cho cả hoạt động giám sát, giải trình, chất vấn giữa hai kỳ họp.
“Nói có sách, mách có chứng”, những vấn đề HĐND đưa ra đều có minh chứng rõ ràng, có cả hình ảnh, video minh họa. Nếu không dựa vào cử tri thì thật khó mà đại biểu có thể thu thập hết được. Cũng nhờ đó, bất cứ khi nào cử tri và đại biểu thấy cần trao đổi là chỉ cần nhấc máy hoặc bấm phím. Nhờ những thông tin cử tri cung cấp mà hoạt động của HĐND huyện sáng tạo, đổi mới và chất lượng hơn” - bà Nguyễn Thị Thùy, Phó Trưởng Ban chuyên trách Ban Kinh tế - Xã hội HĐND huyện Lộc Hà, Hà Tĩnh chia sẻ.
Bên cạnh biết dựa vào cử tri, không ngừng rèn luyện, nâng cao năng lực cá nhân cũng là việc nhiều đại biểu dân cử xem như việc làm thường xuyên dù là ở cương vị nào. Trong đó, năng lực tổng hợp, phân tích và lựa chọn chính xác vấn đề luôn được các đại biểu đề cao. “Là đại biểu của dân nghĩa là phải ưu tú, phải xuất sắc thì cử tri mới thấy xứng đáng mà bỏ phiếu. Vì vậy, phương pháp và tác phong của đại biểu phải luôn chuẩn mực. Nói cái gì? Viết cái gì? Ra giữa diễn đàn phong thái ra sao? Thảo luận thì trình bày kiểu gì? Chất vấn thì như thế nào? Chúng tôi luôn phải trăn trở và học hỏi để không phụ sự kỳ vọng. Nhất là đại biểu ở cấp xã, rất gần dân như chúng tôi, nói cái gì trước dân phải suy nghĩ rất kỹ.” - Đại biểu Lê Hồng Thái, HĐND xã Ea’Kao, TP. Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk bày tỏ.
Nghề để yêu và cống hiến
Mục tiêu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, vì Nhân dân phục vụ và vì sự phát triển của đất nước được Đại hội XIII của Đảng xác định. Để hiện thực mục tiêu đó, đổi mới để hoạt động có hiệu lực hiệu quả của Quốc hội và HĐND đóng vai trò quan trọng.
Nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã đi được hơn 1/3 chặng đường, bước đầu đã có khí thế mới, thực chất hơn nhưng vẫn còn đó, trình tự, thủ tục để cử tri bãi nhiệm đại biểu dân cử khi không còn xứng đáng; quy định về quản lý, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật đối với đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách vẫn chưa rõ ràng… Mặc dù HĐND cấp phường đã được giảm bớt số lượng đại biểu nhưng trên thực tế, hoạt động của HĐND phường vẫn còn hình thức, đánh giá để có một hình thức hoạt động phù hợp của HĐND huyện, quận, phường cũng cần được làm rõ, tổng kết và thực thi thống nhất.
Cuối cùng, ứng dụng công nghệ số vào hoạt động của cơ quan dân cử đã và đang được đẩy mạnh, nhất là ở Quốc hội và HĐND cấp tỉnh. Bên cạnh sự khởi động từ chính các đại biểu chuyên trách, các cơ quan của Quốc hội và HĐND, rất cần sự khởi động của chính bản thân đại biểu dân cử, vì suy cho cùng đại biểu dân cử chính là yếu tố quyết định chất lượng của cơ quan dân cử. Cử tri đã tin tưởng, tự hào với người đại biểu mình tin tưởng bầu ra, là đại biểu dân cử bên cạnh sự tự hào thì cần xem đó là một nghề để yêu và cống hiến, góp phần nhỏ công sức xây dựng đất nước Việt Nam mãi mãi là mùa xuân rực rỡ ngàn hoa. Để “Nhân dân đủ ăn, đủ mặc, ngày càng sung sướng, ai nấy được đi học, ốm đau có thuốc, già không lao động được thì nghỉ, những phong tục tập quán không tốt dần dần được xóa bỏ…” như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định.