Ngày 11.3, tại huyện Ba Tơ (Quảng Ngãi), Quân khu 5 phối hợp với Tỉnh ủy Quảng Ngãi tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Khởi nghĩa Ba Tơ - Giá trị lịch sử và bài học kinh nghiệm” nhằm nhìn nhận, đánh giá một cách toàn diện, khách quan và sâu sắc hơn về giá trị lịch sử và những bài học kinh nghiệm từ cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ (11.3.1945).

Tham dự hội thảo có: Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam, Trung tướng Thái Đại Ngọc; Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ngãi Bùi Thị Quỳnh Vân; Tư lệnh Quân khu 5, Thiếu tướng Lê Ngọc Hải; Chính ủy Quân khu 5, Trung tướng Trịnh Đình Thạch cùng lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Ngãi và đông đảo cán bộ, chiến sĩ, nhân dân huyện Ba Tơ.

Đội du kích đầu tiên được Đảng thành lập ở Nam Trung Bộ

Theo Thiếu tướng Lê Ngọc Hải – Tư lệnh Quân khu 5, năm 1941, trong bối cảnh thực dân Pháp lấy cớ chiến tranh, ra lệnh tập trung tù chính trị để quản thúc, tại Ba Tơ - vùng rừng núi ở phía Tây Nam của tỉnh Quảng Ngãi, thực dân Pháp xây dựng “Căng an trí” Ba Tơ, cuối năm 1941, có hơn 50 tù chính trị được “an trí” tại đây.

Để tập hợp lực lượng, lãnh đạo phong trào đấu tranh cách mạng, đầu năm 1942, Chi bộ “Căng an trí” Ba Tơ ra đời gồm ba đồng chí: Nguyễn Đôn, Nguyễn Khoách và Phạm Sanh, do đồng chí Nguyễn Đôn chủ trì. Chi bộ tập trung lãnh đạo công tác xây dựng cơ sở, tuyên truyền vận động Nhân dân, chuẩn bị lực lượng, tổ chức và tư tưởng, sẵn sàng vùng dậy khởi nghĩa giành chính quyền khi có thời cơ.

Trước đó, mặc dù chưa nhận được chỉ thị của Trung ương, song Tỉnh ủy lâm thời Quảng Ngãi, Chi bộ “Căng an trí” Ba Tơ đã chủ động, tích cực, nắm bắt thời cơ cách mạng, lãnh đạo cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ (11.3.1945) thành công. Ngày 12.3.1945, thành lập Đội Du kích Ba Tơ gồm 28 đồng chí, do đồng chí Phạm Kiệt làm Đội trưởng, đồng chí Nguyễn Đôn làm Chính trị viên. Đây là đội du kích đầu tiên được Đảng thành lập ở Nam Trung Bộ.

Thiếu tướng Lê Ngọc Hải khẳng định, việc thành lập Đội du kích Ba Tơ là sự kiện quan trọng mở đầu cho cao trào đấu tranh giành chính quyền không chỉ ở Quảng Ngãi mà còn ở Nam Trung Bộ. Cuộc khởi nghĩa như một “đốm lửa” nhỏ ở vùng rừng núi Tây Nam tỉnh Quảng Ngãi song có tổ chức, có lực lượng, kế hoạch phối hợp hiệp đồng, có mục tiêu chính trị hết sức rõ ràng. Từ đây, phong trào cách mạng bùng lên mạnh mẽ, làm nên thắng lợi của cuộc Cách mạng tháng Tám 1945 tại tỉnh Quảng Ngãi.

"Một trong những kết quả nổi bật, có ý nghĩa chiến lược của Khởi nghĩa Ba Tơ là thành lập Đội du kích Ba Tơ. Quân số ban đầu chỉ có 28 đồng chí, đây là đội quân cách mạng đầu tiên đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng ở Nam Trung Bộ, làm nòng cốt trong xây dựng, phát triển các đơn vị vũ trang ở nhiều tỉnh trong khu vực. Quá trình ra đời, xây dựng, chiến đấu và trưởng thành nhanh chóng của Đội Du kích Ba Tơ khẳng định giá trị cốt lõi của cách mạng Việt Nam - đó là gắn bó mật thiết giữa Đảng, Quân đội và Nhân dân.

Cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ không chỉ là một sự kiện lịch sử tiêu biểu trong tiến trình lịch sử đấu tranh cách mạng của Việt Nam, mà còn là biểu tượng của sự gắn kết, thống nhất giữa đường lối cách mạng của Đảng với sức mạnh của quần chúng nhân dân. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt trong việc khẳng định khả năng tự chủ, tinh thần tự lực tự cường và lòng yêu nước nồng nàn của người dân Ba Tơ, Quảng Ngãi nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung", Thiếu tướng Lê Ngọc Hải phát biểu.

Cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ còn thể hiện sức mạnh của Nhân dân miền núi trong công cuộc đấu tranh chung của cả dân tộc. Đồng bào các dân tộc Ba Tơ, đặc biệt là đồng bào Hrê, dù điều kiện kinh tế rất khó khăn, đã không ngần ngại đứng lên đấu tranh, đóng góp nhân lực, vật lực cho cách mạng. Qua đây, khẳng định vai trò to lớn của các dân tộc thiểu số trong sự nghiệp cách mạng, thúc đẩy ý thức đoàn kết dân tộc - một yếu tố quyết định thành công của cách mạng Việt Nam.

Cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ tuy quy mô không lớn nhưng có ảnh hưởng rất sâu rộng. Đây không chỉ là một chiến thắng quân sự mà còn là thắng lợi về chính trị, tinh thần và tổ chức cách mạng. Khởi nghĩa Ba Tơ là biểu tượng cho tinh thần đấu tranh kiên cường và khát vọng độc lập tự do của Nhân dân; là minh chứng sống động cho sức mạnh đoàn kết giữa các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là sự gắn bó giữa đồng bào miền núi và miền xuôi dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương.

Cuộc khởi nghĩa không chỉ góp phần làm suy yếu bộ máy cai trị của thực dân, phát-xít, mà còn đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong việc xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng. Thành công của Ba Tơ là tiền đề quan trọng, góp phần thúc đẩy phong trào cách mạng trên cả nước, tạo động lực tiến tới thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ là sự kiện lịch sử tiêu biểu của tỉnh Quảng Ngãi, của Quân khu 5. Đội Du kích Ba Tơ tuy tồn tại, phát triển trong thời gian ngắn, nhưng đã lập nên nhiều chiến công vang dội, làm nền tảng xây dựng các đơn vị vũ trang cách mạng ở nhiều địa phương, là một trong những đơn vị tiền thân của lực lượng vũ trang Quân khu 5. Cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 5 luôn khắc ghi công lao, sự hy sinh của các thế hệ đi trước, giữ vững lời thề sắt son “Hy sinh vì Tổ quốc” của Du kích Ba Tơ.

“Thông qua Hội thảo, chúng ta tiếp tục khẳng định và làm sâu sắc hơn những giá trị, ý nghĩa lịch sử của sự kiện tiêu biểu này; đồng thời, đúc kết bài học kinh nghiệm trong chớp thời cơ, lãnh đạo tổ chức khởi nghĩa vũ trang, lật đổ chính quyền địch, thành lập chính quyền cách mạng; kinh nghiệm trong xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng; xây dựng “thế trận lòng dân”, thế trận chiến tranh nhân dân, vận dụng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Qua đó, tôn vinh, tri ân đồng chí, đồng bào đã tham gia Khởi nghĩa Ba Tơ, tham gia sự nghiệp giải phóng dân tộc; tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng, bồi đắp lòng yêu quê hương đất nước, tự hào dân tộc, khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc của thế hệ trẻ”, Thiếu tướng Lê Ngọc Hải nhấn mạnh.

Phát huy truyền thống của Khởi nghĩa Ba Tơ trong kỷ nguyên vươn mình

Phát biểu tại hội thảo, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Bùi Thị Quỳnh Vân nhấn mạnh, năm tháng trôi qua nhưng ý nghĩa, giá trị của cuộc khởi nghĩa Ba Tơ vẫn còn mãi, luôn mang tính thời sự nóng hổi. Đó là tinh thần “hy sinh vì tổ quốc”; “đem sức ta mà giải phóng ta”, là tính chủ động, vận dụng sáng tạo chủ trương của Đảng vào hoàn cảnh thực tiễn của địa phương; là vai trò lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi trong nắm chắc thời cơ, vận hội trong huy động và sử dụng lực lượng; huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực để tập trung cho sự phát triển...

Điểm qua những thành tựu về phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng của tỉnh nhà trong thời gian qua, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi khẳng định: Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh sẽ tiếp tục phát huy tinh thần tự lực, tự cường, đoàn kết, có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX.

Trình bày tham luận tại hội thảo, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang cho rằng, hơn 80 năm đã trôi qua, phát huy truyền thống của Khởi nghĩa Ba Tơ trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, cần phải: tiếp tục củng cố xây dựng đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền của Đảng bộ tỉnh và các tổ chức cơ sở Đảng;.

Xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân trong phát triển kinh tế, xã hội; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới có đức, có tài, xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân, nhất là người đứng đầu; giữ mối liên hệ mật thiết với Nhân dân, củng cố vững chắc niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại, nhằm phát huy sức mạnh to lớn của Nhân dân, tạo thành phong trào cách mạng rộng lớn, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.