Chiều nay, 26.4, tiếp tục phiên họp thứ 44, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.
Kết thúc hoạt động của Tòa án nhân dân cấp cao và Tòa án nhân dân cấp huyện
Theo Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân do Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến trình bày, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức hệ thống Tòa án theo hướng không tổ chức Tòa án nhân dân cấp cao, Tòa án nhân dân cấp huyện; thành lập Tòa án nhân dân khu vực; chuyển các Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt thành các Tòa chuyên trách trong Tòa án nhân dân khu vực.
Theo đó, mô hình tổ chức hệ thống Tòa án gồm: Tòa án nhân dân tối cao; Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Tòa án nhân dân khu vực (sửa đổi Điều 4 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2024).
Báo cáo thẩm tra dự án Luật do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày và nêu rõ, Ủy ban nhất trí với đề xuất của Tòa án nhân dân tối cao về xây dựng, ban hành Luật này theo thủ tục rút gọn. Hồ sơ dự án Luật đầy đủ, đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.
Dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, thống nhất với hệ thống pháp luật. Phạm vi sửa đổi, bổ sung tập trung vào các quy định liên quan đến tổ chức bộ máy và nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án nhân dân. Tuy nhiên, việc sửa đổi một số nội dung khác ngoài phạm vi nêu trên, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ nội dung này.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành dự thảo Luật quy định hệ thống tổ chức Tòa án nhân dân gồm Tòa án nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân khu vực. Các Tòa án quân sự được giữ nguyên theo Luật hiện hành. Kết thúc hoạt động của Tòa án nhân dân cấp cao và Tòa án nhân dân cấp huyện.
Để Tòa án nhân dân 3 cấp hoạt động bình thường, không gián đoạn sau sắp xếp tổ chức bộ máy, dự thảo Luật phân định lại nhiệm vụ, quyền hạn xét xử của từng cấp Tòa án.
Cụ thể, Tòa án nhân dân tối cao được giao nhiệm vụ phúc thẩm bản án hình sự sơ thẩm của Tòa án cấp tỉnh chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị; giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cấp tỉnh đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị (2 nhiệm vụ này tiếp nhận từ Tòa án nhân dân cấp cao).
Tòa án nhân dân cấp tỉnh được giao nhiệm vụ phúc thẩm bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án nhân dân khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị; giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của Tòa án nhân dân khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị (nhiệm vụ này tiếp nhận từ Tòa án nhân dân cấp cao).
Tòa án nhân dân khu vực xét xử sơ thẩm vụ án hình sự theo quy định của luật; sơ thẩm tất cả các vụ án, vụ việc dân sự, hành chính và giải quyết các việc khác thuộc thẩm quyền của Tòa án (tăng thẩm quyền so với Tòa án nhân dân cấp huyện hiện nay).
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, quy định của dự thảo Luật thực hiện đúng chủ trương về tăng cường phân cấp, phân quyền; phù hợp với tổ chức bộ máy, nguồn lực hiện có và khả năng hoàn thành nhiệm vụ được giao của các Tòa án nhân dân, do đó tán thành với dự thảo Luật.
Tăng số lượng thành viên Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám Lê Thị Nga nhất trí với mô hình tổ chức Tòa án theo 3 cấp và đề xuất của cơ quan soạn thảo là tăng số lượng thành viên Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao không ít hơn 23 người và không quá 27 người (hiện hành là từ 13 - 17 người).
Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát cũng nhất trí với thành phần Hội đồng tuyển chọn, giám sát Thẩm phán quốc gia như dự thảo Luật, đó là bổ sung thành phần của Hội đồng gồm 1 thủ trưởng đơn vị thuộc Tòa án nhân dân tối cao là Thẩm phán Tòa án nhân dân, 1 Chánh án Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao, 1 Chánh án Tòa án nhân dân thành phố trực thuộc trung ương do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao chỉ định để thay cho 3 Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao tại điểm d, khoản 1, Điều 40 Luật hiện hành.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí tài liệu hồ sơ dự án Luật đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ Chín theo trình tự thủ tục rút gọn.
Lưu ý tại Kỳ họp thứ Chín tới đây, Quốc hội sẽ xem xét nhiều luật về tổ chức các cơ quan tư pháp, các luật về tố tụng tư pháp và nhiều luật khác có liên quan, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Tòa án nhân dân tối cao, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan trong quá trình tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo luật, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cơ bản đồng tình với việc tăng số lượng thành viên Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao là không ít hơn 23 người và không quá 27 người.
