Theo báo cáo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, trong 5 tháng đầu năm, 509.903 người lao động mất việc, thôi việc, giảm giờ làm, tạm hoãn hợp đồng lao động hoặc nghỉ không lương, chiếm khoảng 3,4% tổng số lao động trong doanh nghiệp.
Trong đó, số lao động bị mất việc, thôi việc là 279.000 người; 195.039 người lao động giảm giờ làm; số lao động bị ngừng việc, nghỉ việc không lương là 17.003 người...Tình trạng lao động bị mất việc, giãn việc chủ yếu tập trung tại một số tỉnh, thành phố lớn có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất như Bình Dương, Đồng Nai, TP. Hồ Chí Minh...Tại các doanh nghiệp có tổ chức công đoàn, theo báo cáo của các địa phương, đơn vị đã có 192.000 người bị giảm, mất việc.
Theo dự báo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, thị trường lao động tiếp tục chịu nhiều rủi ro và thách thức khi sự sụt giảm sức mua ở các thị trường xuất khẩu; xung đột giữa Nga - Ukraine; lạm phát, giá cả tăng cao, chính sách tiền tệ thắt chặt… Điều này dẫn đến tình trạng người lao động tiếp tục bị mất việc và giảm giờ làm, giảm thu nhập, đời sống gặp nhiều khó khăn. Dự báo, tình hình khó khăn còn tiếp tục kéo dài đến hết năm 2023.
Vì vậy, Thường trực Đoàn Chủ tịch đề xuất tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ đoàn viên công đoàn, người lao động theo Nghị quyết số 06/NQ-TLĐ. Thời gian thực hiện hỗ trợ từ ngày 1.4 đến hết ngày 31.12.2023. Thời hạn tiếp nhận hồ sơ chậm nhất đến hết ngày 31.1.2024.
Thời hạn hoàn thành thủ tục hỗ trợ cho đoàn viên công đoàn, người lao động chậm nhất trong ngày 31.3.2024. Giữ nguyên các quy định về đối tượng, điều kiện, mức hỗ trợ, trình tự, thủ tục, hồ sơ hỗ trợ và các quy định khác… Tổng kinh phí dự kiến là khoảng 145 tỷ đồng.
Với kinh phí dự kiến 145 tỷ đồng, người thụ hưởng, mức hỗ trợ, thủ tục vẫn như cũ. Cụ thể, lao động bị giảm giờ làm việc hàng ngày, giảm số ngày làm việc trong tuần hoặc trong tháng; ngừng việc từ 14 ngày trở lên mà có thu nhập thấp hơn lương tối thiểu vùng ghi trong hợp đồng thì được hưởng một triệu đồng.
Người tạm hoãn hợp đồng, nghỉ việc không lương từ 30 ngày trở lên (trừ lý do cá nhân) nhận 2 triệu đồng. Lao động mất việc nhưng không đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp dự kiến được hỗ trợ 3 triệu đồng.
Chính sách không áp dụng cho người đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật, bị kỷ luật sa thải, thử việc không đạt yêu cầu hoặc một bên hủy bỏ thỏa thuận, người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hàng tháng.
Ông Phan Văn Anh, Phó chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, việc Chính phủ giao nghiên cứu giảm đóng kinh phí công đoàn từ 2% xuống 1% đang bàn thảo và sẽ sớm có văn bản trả lời. Song giảm kinh phí công đoàn sẽ ảnh hưởng đến hoạt động chăm lo người lao động của cấp cơ sở.
Trước kiến nghị của doanh nghiệp giữ lại kinh phí công đoàn tại cơ sở, không nộp lên cấp trên đến hết năm 2024 để hỗ trợ lao động, ông Phan Văn Anh lý giải, theo quy định khoản kinh phí này trích giữ 75% ở cấp cơ sở, chỉ 25% chuyển các cấp công đoàn phía trên để cân đối thu chi các hoạt động trên cả nước. Song, công đoàn sẽ tính toán, có thể phân loại từng nhóm doanh nghiệp ở các lĩnh vực bị cắt giảm nhiều đơn hàng để có phương án hỗ trợ cụ thể.
Theo thống kê của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, 6 tháng đầu năm số doanh nghiệp thành lập mới lẫn quay trở lại giảm, số ngừng hoạt động tăng lên so với cùng kỳ. Hơn 500.000 lao động bị mất việc, giãn việc, giảm giờ làm. Xu hướng lao động bị mất việc tăng mạnh so với hồi cuối năm 2022. Riêng 4 tháng đầu năm, tỷ lệ người bị chấm dứt hợp đồng cao gấp ba lần so với quý IV.2022.
