Dự án hơn một thập kỷ vẫn "án binh bất động"
Theo tìm hiểu, Dự án Thủy điện Suối Choang cắt ngang dòng Khe Choăng, được khởi công xây dựng từ năm 2009, do Công ty cổ phần đầu tư và phát triển MECO làm chủ đầu tư. Ban đầu, dự án có tổng mức đầu tư là 74,5 tỷ đồng, công suất lắp máy được phê duyệt là 2,1MW (dự kiến hoàn thành đưa vào vận hành năm 2012), với sản lượng điện sản xuất trung bình hằng năm ước đạt 14,2 triệu kWh. Tuy nhiên, không hiểu vì nguyên nhân gì, sau đó, dự án thi công cầm chừng và bị đình trệ suốt nhiều năm liền.
Theo quan sát của PV, mọi hoạt động tại công trình này hiện tại đang đóng băng. Khu lán trại, trạm trộn bê tông, xe tải phục vụ việc thi công thủy điện bị cây cối mọc, bao phủ xung quanh.
Cuối năm 2017, dự án Thủy điện Suối Choang mới được tái khởi động xây dựng, nhưng cũng từ đó đến tháng 4.2021, chủ đầu tư đã phải 3 lần xin điều chỉnh tiến độ và tổng mức đầu tư trong giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Trong lần điều chỉnh cuối cùng, dự án đã nâng tổng mức đầu tư lên 145 tỷ đồng, trong khi lượng điện sản xuất trung bình hằng năm vẫn giữ nguyên, tiến độ thực hiện dự án được điều chỉnh, gia hạn tới tháng 8.2022 sẽ vận hành và phát điện lên điện lưới quốc gia. Tuy nhiên, đến nay, đã tròn 1 năm sau lần gia hạn cuối, dự án này vẫn chưa thể hoàn thiện để đưa vào vận hành.
Theo tìm hiểu được biết, đến thời điểm hiện tại, dự án đã thi công xong toàn bộ công trình phụ trợ như san lấp mặt bằng, cấp điện, nước thi công, kho bãi, lán trại, đường thi công. Hạng mục đê quai đạt 100% khối lượng; khu nhà quản lý điều hành của dự án đạt 100% khối lượng; hạng mục đập dâng đạt 100% khối lượng; hạng mục đập tràn đạt 80% khối lượng; đường ống áp lực hoàn thành 100% khối lượng; cửa nhận nước, cổng xã đạt 100% khối lượng; hạng mục nhà máy, kênh xả đạt 100% khối lượng; đường dây đấu nối 35KV đạt 100% khối lượng...
Cuộc sống của người dân gặp muôn vàn khó khăn
Năm 2009, UBND huyện Con Cuông đã thu hồi hơn 38ha đất nông nghiệp, lâm nghiệp của người dân và do UBND xã Châu Khê quản lý để phục vụ cho việc triển khai dự án trên. Nhưng đến nay, chủ đầu tư mới chỉ hoàn tất việc bồi thường diện tích khu vực cụm đầu mối công trình của dự án Thủy điện Suối Choang, với diện tích chỉ khoảng hơn 23.000m2 và hoàn thành cơ bản công tác đền bù cây cối hoa màu và vật kiến trúc cho các hộ dân bị ảnh hưởng tại khu vực lòng hồ thủy điện. Tuy nhiên, còn phần đất nông nghiệp và lâm nghiệp bị ảnh hưởng vẫn chưa được đền bù, hoặc người dân chưa nhận tiền đền bù vì cho rằng không thỏa đáng.
Điều đáng nói, dự án Thủy điện Suối Choang chậm tiến độ ảnh hưởng rất lớn đến việc phát triển kinh tế-xã hội của xã biên giới Châu Khê. Hơn 400 hộ gia đình đồng bào Đan Lai tại đây bị ảnh hưởng nặng nề. Dù cách trung tâm xã chỉ 15km, nhưng hiện tại, đường giao thông vào các khu dân cư trên vẫn còn rất khó khăn, điện lưới quốc gia cũng chưa được kéo đến. Nguyên nhân được xác định, khi thủy điện này tích nước đi vào vận hành, khoảng 6km đường nối trung tâm xã Châu Khê với các bản làng của đồng bào Đan Lai sẽ bị ngập sâu trong nước.
Ông Lô Văn Minh, Bí thư Chi bộ bản Khe Nà cho biết, toàn huyện Con Cuông chỉ còn 2 bản Khe Nà, Khe Bu và cụm dân cư Khe Nóng với 400 hộ dân, gần 900 nhân khẩu chưa có điện lưới quốc gia và đường giao thông đi lại rất khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu đều do Dự án Thủy điện Suối Choang còn dang dở.
Ông Kha Văn Thương, Chủ tịch UBND xã Châu Khê cho biết, cuộc sống của người dân ở đây gặp muôn vàn khó khăn do dự án Thủy điện Suối Choang chậm tiến độ. Trục đường giao thông nối trung tâm xã với các bản Khe Nà, Khu Bu đã có chủ trương và nguồn vốn đầu tư xây dựng nhưng cũng không thể triển khai được. Chúng tôi nhiều lần đề xuất chủ đầu tư và các ngành liên quan sớm hoàn thiện công trình để nhân dân ổn định cuộc sống nhưng vẫn chưa có câu trả lời chính đáng.
Được biết, về tiến độ dự án, mới đây, chủ đầu tư Thủy điện Suối Choang tiếp tục có hồ sơ xin điều chỉnh, trong đó đề nghị điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án thành vận hành và phát điện lên điện lưới quốc gia vào tháng 6.2024.