Quan tâm, chăm sóc người có công và gia đình chính sách
- Thưa ông, chính sách ưu đãi người có công với cách mạng luôn chiếm vị trí quan trọng trong hệ thống chính sách an sinh xã hội của nước ta, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quốc hội đối với người có công với cách mạng, tiếp nối truyền thống tốt đẹp và đạo lý “Uống nước, nhớ nguồn” của dân tộc. Ông đánh giá thế nào về chính sách này?
- Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước và Quốc hội đã thường xuyên quan tâm, thực hiện tốt công tác “Đền ơn, đáp nghĩa” chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho đối tượng chính sách, người có công. Được sự quan tâm của các cấp ủy đảng, sự hưởng ứng của các bộ, ngành, đoàn thể và nhân dân cả nước, các chương trình: Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, “Nhà tình nghĩa”, “Vườn cây tình nghĩa”, “Sổ tiết kiệm tình nghĩa”, chăm sóc bố, mẹ liệt sĩ già yếu cô đơn, con liệt sĩ mồ côi, phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam anh hùng,... đã được lan tỏa sâu rộng, góp phần ổn định và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần đối với thương, bệnh binh, thân nhân liệt sĩ và người có công. Những việc làm đầy trách nhiệm và nghĩa tình đó đã tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân và nâng cao tinh thần yêu nước của quần chúng.
Đặc biệt, nhờ Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi) được Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa IX thông qua, mà hệ thống chính sách, pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng ngày càng được hoàn thiện về diện đối tượng và chế độ ưu đãi, tạo môi trường pháp lý thuận lợi để các cơ quan, tổ chức, gia đình, cá nhân nâng cao nhận thức, tham gia tích cực vào việc đền ơn đáp nghĩa, chăm lo cho người có công, tạo sự đồng thuận cao, góp phần bảo đảm công bằng xã hội và tạo điều kiện thuận lợi để người có công xây dựng cuộc sống, tiếp tục khẳng định vai trò trong cộng đồng xã hội.
- Hướng tới Kỷ niệm 76 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ, Hiệp hội Doanh nghiệp của Thương binh và Người khuyết tật Việt Nam đã có những hoạt động nào để tri ân, động viên các gia đình chính sách, người có công với cách mạng, thưa ông?
- Nhằm giáo dục truyền thống tốt đẹp của dân tộc, thực hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, trong nhiều năm qua, Hiệp hội Doanh nghiệp của Thương binh và Người khuyết tật Việt Nam luôn tổ chức nhiều Chương trình tri ân Thương binh - Liệt sĩ; tổ chức nhiều đoàn công tác đến thăm hỏi, tặng quà tại Trung tâm điều dưỡng thương binh nặng Thuận Thành (Bắc Ninh), tại Phú Thọ, Nam Định, Hà Nam… và nhiều cơ sở chăm sóc thương binh trên các tỉnh thành trong cả nước; tổ chức đoàn viếng Nghĩa trang Quốc gia Trường Sơn, Nghĩa trang Vị Xuyên (Hà Giang), Nghĩa trang Đường 9 (Quảng Trị).
Hiệp hội và các doanh nghiệp hội viên đã quyên góp, vận động được hàng chục tỷ đồng và nhiều hiện vật để trao tặng cho trẻ em nghèo, đồng bào gặp thiên tai bão lũ, người khuyết tật có hoàn cảnh khó khăn. Tổ chức Chương trình giao lưu nghệ thuật “Thiên Anh hùng ca”, “Còn mãi với thời gian” với sự tham gia gần 1000 người/đêm để tôn vinh các thương binh làm kinh tế giỏi; cùng giao lưu học hỏi nhằm nhân rộng các điển hình tiên tiến.
Tăng cơ hội tiếp cận vốn vay cho doanh nghiệp của người khuyết tật
- Xin ông cho biết những việc làm thiết thực, ý nghĩa của Hiệp hội Doanh nghiệp của Thương binh và Người khuyết tật Việt Nam trong thời gian qua đối với công tác tạo việc làm cho thương binh, con em gia đình chính sách và người khuyết tật để giúp họ có thu nhập ổn định, hòa nhập cộng đồng?
- Thời gian qua, nhận được sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Quốc hội trong việc đẩy mạnh xã hội hóa, khuyến khích các doanh nghiệp đào tạo nghề, tạo việc làm đối với người khuyết tật, thương bệnh binh, Hiệp hội đã tổ chức nhiều chương trình an sinh xã hội; huy động được sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân, các doanh nghiệp, các tổ chức của người khuyết tật, từ thiện trong và ngoài nước… góp phần không nhỏ vào công tác tạo việc làm; từng bước giảm dần những rào cản, cải thiện đời sống, bảo đảm quyền của người khuyết tật.
Tính đến thời điểm này, Hiệp hội đã kết nạp được hơn 900 doanh nghiệp hội viên tham gia vào quá trình hoạt động, phát triển chung. Hàng trăm ngàn lao động đang làm việc tích cực tại các doanh nghiệp hội viên đang góp phần thay đổi đáng kể hình ảnh người khuyết tật không ngừng vươn lên, không ngừng vượt khó để hòa nhập cộng đồng, không trở thành gánh nặng của xã hội.
Hiệp hội Doanh nghiệp của Thương binh và Người khuyết tật Việt Nam luôn cố gắng là chỗ dựa tin cậy cho các doanh nghiệp của thương binh và người khuyết tật hoạt động trong tất cả các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh - dịch vụ của nền kinh tế. Nhờ đó, nhiều thương binh, người khuyết tật đã vượt qua nỗi đau, tích cực lao động để không trở thành gánh nặng cho xã hội. Thông qua các chương trình, giải pháp do Hiệp hội triển khai, tổ chức đã xuất hiện nhiều tấm gương “Thương binh tàn nhưng không phế”, “Anh bộ đội cụ Hồ”, “Người khuyết tật vượt khó” trên khắp 63 tỉnh, thành.
- Có thể thấy, thông qua các kết quả đạt được, Hiệp hội Doanh nghiệp của Thương binh và Người khuyết tật Việt Nam đã giúp người khuyết tật, thương bệnh binh có cơ hội được làm việc, tham gia vào quan hệ lao động và tự vươn lên trong cuộc sống. Tuy nhiên, khi nhìn vào thực tế hiện nay thì doanh nghiệp sử dụng lao động là người khuyết tật đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức. Xin ông chia sẻ thêm về vấn đề này.
- Theo thống kê, hiện Việt Nam có khoảng 7,8 triệu người khuyết tật, chiếm 8% dân số từ 2 tuổi trở lên. Số người khuyết tật còn trong độ tuổi lao động là 61%, trong đó 40% còn khả năng lao động. Tuy nhiên, chỉ có 31,7% người khuyết tật từ 15 tuổi trở lên có việc làm so với 83,8% người không khuyết tật. Nhằm giúp đỡ cho thương bệnh binh, người khuyết tật có việc làm, giảm bớt gánh nặng cho xã hội nên hàng chục năm qua, nhiều cơ sở kinh doanh do thương binh và người khuyết tật làm chủ đã ra đời ở khắp các địa phương trong cả nước. Dễ dàng nhận thấy, thách thức lớn nhất mà các “doanh nghiệp đặc biệt” này phải đối mặt là khó tiếp cận được nguồn vốn vay theo Điều 34, Luật Người khuyết tật số 51/2010/QH12 của Quốc hội đã đề ra
Điều 34 ghi rõ, “cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng từ 30% tổng số lao động trở lên là người khuyết tật được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp; được vay vốn với lãi suất ưu đãi theo dự án phát triển sản xuất kinh doanh”. Thế nhưng, đến gần 70% doanh nghiệp vừa và nhỏ thuộc Hiệp hội chưa thể tiếp cận được nguồn vốn vay. Nguyên nhân là do không phù hợp với tiêu chí vì trị số bắt buộc để được hưởng là 30% tổng số lao động phải là người khuyết tật. Đây là con số không được pháp luật quy định cụ thể áp dụng với doanh nghiệp có tối thiểu bao nhiêu người lao động mà chỉ quy định chung chung với mọi doanh nghiệp. Điều này dẫn tới việc có những cơ sở quy mô nhỏ, ít người lao động sẽ không thể đáp ứng điều kiện này trừ khi đó là doanh nghiệp của riêng người khuyết tật. Bên cạnh đó, một số nội dung chính sách khác được đề ra còn “khắt khe”, gây khó khăn cho doanh nghiệp khi tiếp cận,..
Một phần nguyên nhân nữa cũng do cá nhân người khuyết tật, thương bệnh binh khi bắt đầu công việc kinh doanh chưa nắm rõ về những chính sách ưu đãi hay những ưu tiên được hưởng về lao động, việc làm; dẫn đến còn lúng túng trong việc tiếp cận chính sách để đảm bảo quyền lợi của mình.
Tôi kỳ vọng, Quốc hội sẽ xem xét, thay đổi những điều kiện, tiêu chí không còn phù hợp để tạo được sự linh hoạt trong việc hỗ trợ ưu đãi đối với các doanh nghiệp cũng như giúp người khuyết tật có cơ hội làm việc nhiều hơn. Từ đó sớm tháo gỡ rào cản để các doanh nghiệp của người khuyết tật có thể dễ dàng tiếp cận được các nguồn lực hỗ trợ từ các chính sách đã ban hành .
