Doanh nghiệp mạnh, đất nước tất hùng cường!

TS. LÊ DUY BÌNH - Giám đốc điều hành Economica Vietnam

Sau hơn 40 năm thống nhất đất nước, từ sự dè dặt trong giai đoạn đầu, đến nay, khu vực kinh tế tư nhân đã phát triển vượt bậc, thể hiện ở số lượng doanh nghiệp, ở những dự án khắp năm châu, những tỷ phú USD được ghi nhận ở tầm thế giới... Sự lớn mạnh của khu vực tư nhân được hun đúc từ tinh thần, ý chí tự lực, tự cường cùng khát vọng vươn lên hùng cường của cả dân tộc!

Vị thế ngày càng vững chãi

Sau gần 4 thập niên phát triển kể từ ngày đất nước được thống nhất, các doanh nghiệp tư nhân nói riêng và khu vực kinh tế tư nhân nay đã trở thành nhân tố đóng góp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Tính đến cuối năm 2022, khu vực tư nhân trong nước chiếm 39,2% GDP, trong đó các doanh nghiệp chiếm 9,7% và kinh doanh cá thể chiếm 29,5%. Cả nước hiện có khoảng 850.000 doanh nghiệp đang hoạt động, tạo việc làm cho 9 triệu người lao động. Các doanh nghiệp tư nhân đã trở thành khu vực cung cấp việc làm lớn nhất cho nền kinh tế.

Dây chuyền sản xuất của Công ty TNHH Sản xuất linh kiện thân vỏ ôtô Thaco tại Khu kinh tế mở Chu Lai (Quảng Nam). Ảnh TTXVN
Dây chuyền sản xuất của Công ty TNHH Sản xuất linh kiện thân vỏ ô tô Thaco tại Khu kinh tế mở Chu Lai, Quảng Nam Ảnh: TTXVN

Việc làm do các doanh nghiệp khu vực tư nhân tạo ra đã giúp hàng triệu người lao động dịch chuyển từ các công việc có thu nhập thấp hơn trong lĩnh vực nông nghiệp sang làm việc ở những ngành có năng suất cao hơn với mức lương cao hơn; đóng góp đáng kể cho tạo việc làm, giảm nghèo, cải thiện điều kiện sống, tăng trưởng bền vững và toàn diện ở Việt Nam. Doanh nghiệp tư nhân đóng góp đáng kể vào sự mở rộng của phạm vi che phủ về an sinh xã hội, bảo hiểm xã hội. Các doanh nghiệp tư nhân và kinh doanh cá thể đóng hiện đóng góp khoảng 16,5% tổng thu ngân sách nhà nước.  

Doanh nghiệp tư nhân nay đã hiện diện và đóng vai trò quan trọng trong nhiều ngành, lĩnh vực kinh tế then chốt như tài chính, ngân hàng, bưu chính, hàng không, khai khoáng, năng lượng, xây dựng cơ sở hạ tầng... Hàng hóa thương hiệu Việt vẫn giữ vị thế vững chắc trong hệ thống bán lẻ và các siêu thị. Thương hiệu của doanh nghiệp Việt có thể ví như những đại sứ của nền kinh tế Việt Nam ở nước ngoài.

Sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp Việt Nam hiện diện ở đâu thì không gian thị trường của nền kinh tế được mở rộng tới đó, quyền lực mềm và phạm vi ảnh hưởng của nền kinh tế cũng được cảm nhận tới đó. Doanh nghiệp tư nhân đã góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế, khi hàng hóa, dịch vụ do các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam sản xuất, cung ứng nay đã có mặt trên hơn một trăm nền kinh tế tại cả năm lục địa.

Việt Nam được biết đến không chỉ là một địa chỉ hấp dẫn hàng đầu với các nguồn FDI mà còn bắt đầu được biết đến với các dự án đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, qua các thương vụ mua lại các doanh nghiệp nước ngoài, các dự án tại nước ngoài. Việt Nam cũng bắt đầu được biết đến là quốc gia có những tỷ phú USD. Sự phát triển vượt bậc này nằm ngoài sức tưởng tượng của nhiều người vào thời điểm khoảng ba thập niên trước đây.

Rào cản cần vượt qua

Dù vậy, bức tranh về khu vực doanh nghiệp tư nhân không chỉ có toàn màu hồng. Chất lượng tăng trưởng rõ ràng là một vấn đề cần được cải thiện. Năng suất và tốc độ tăng năng suất của khu vực kinh tế tư nhân còn thấp, chưa thực sự đóng góp cho yêu cầu cấp bách của Việt Nam là tăng năng suất của toàn bộ nền kinh tế để duy trì tăng trưởng nhằm đáp ứng các mục tiêu trung hạn.   

Tỷ lệ doanh nghiệp tư nhân đăng ký và doanh nghiệp đang hoạt động rất thấp, với gần 1,5 triệu doanh nghiệp đã đăng ký nhưng hiện chỉ có khoảng 850.000 doanh nghiệp đang hoạt động. Số lượng doanh nghiệp đang hoạt động có xu hướng giảm trong những năm gần đây. Quý I năm nay đã có thời điểm số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường lớn hơn số lượng gia nhập thị trường.

Cơ cấu về quy mô của các doanh nghiệp tư nhân mất cân đối nghiêm trọng. Tuyệt đại đa số doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ, chỉ có một số rất ít doanh nghiệp có quy mô cỡ vừa. Quá trình tích tụ vốn bằng nguồn nội lực trong các doanh nghiệp tư nhân trong nước diễn ra với tốc độ chậm chạp, khiến ít doanh nghiệp có thể phát triển bền vững thành quy mô cỡ vừa và tiếp đó là quy mô lớn. Rõ ràng, Việt Nam cần đặt trọng tâm chính sách vào vào việc nâng cao chất lượng hoạt động của doanh nghiệp tư nhân, vào mục tiêu ngày càng có nhiều công ty vừa và lớn, được quản trị tốt hơn thay là chỉ hướng vào mục tiêu về số lượng doanh nghiệp.

Mức tăng về giá trị tuyệt đối của doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp tư nhân trong nước không thể che lấp được một thực tế rằng tỷ suất lợi nhuận của khu vực này thấp hơn nhiều so với khu vực doanh nghiệp nhà nước và khu vực FDI. Tổng cục Thống kê cho biết có tới 50,3% doanh nghiệp tư nhân trong nước đang trong tình trạng thua lỗ. Tình trạng thua lỗ kéo dài ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình tích tụ vốn cũng như đến quá trình lớn lên về quy mô của các doanh nghiệp tư nhân trong nước.

Các doanh nghiệp FDI hiện chiếm khoảng 76% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Tỷ trọng đóng góp của các doanh nghiệp tư nhân trong nước trong tổng kim ngạch xuất khẩu chỉ ở mức khiêm tốn và xuất khẩu của nền kinh tế phụ thuộc nhiều khu vực tư nhân nước ngoài. Khu vực doanh nghiệp tư nhân trong nước, doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nhà nước hiện đang vận hành như ba nền kinh tế song song với rất ít sự liên kết qua lại lẫn nhau. Hiện tượng phân mảnh, thiếu liên kết như hiện nay rõ ràng không có lợi cho sự tăng trưởng của toàn bộ nền kinh tế và của khu vực kinh tế tư nhân.

Mặt khác, nhiều doanh nghiệp tư nhân vẫn chủ yếu dựa vào các yếu tố mà Việt Nam sẽ không còn nhiều lợi thế như lao động giá rẻ, đất đai và chậm có chiến lược thích ứng. Những biến cố gần đây của nhiều tập đoàn tư nhân lớn cho thấy chất lượng quản trị công ty, quản trị doanh nghiệp, cung cách làm ăn, tầm nhìn về phát triển bền vững, trách nhiệm xã hội, về kinh doanh liêm chính, phát triển bền vững còn nhiều hạn chế và cần được cải thiện. Tư tưởng trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, giải cứu của nền kinh tế có xu hướng gia tăng. Tinh thần tuân thủ kỷ luật và nguyên tắc của thị trường vẫn chưa thực sự được thấm nhuần tại nhiều doanh nghiệp tư nhân.

Nâng cao năng lực cạnh tranh để tự tin vững bước

Việt Nam đang nỗ lực mạnh mẽ nhằm chuyển đổi mô hình tăng trưởng, dựa nhiều hơn vào công nghệ, đổi mới sáng tạo, tri thức, chuyển đổi số với các tiêu chuẩn cao hơn về môi trường, xã hội. Với vai trò là động lực quan trọng, khu vực doanh nghiệp tư nhân sẽ là nhân tố quan trọng để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi này.

Mô hình phát triển của khu vực doanh nghiệp tư nhân trong những thập niên tới sẽ khác biệt so với những thập niên vừa qua. Quá trình tái cấu trúc của chính khu vực này chắc chắn sẽ diễn ra mạnh mẽ hơn. Thay vì chỉ dựa trên lợi thế như các tiêu chuẩn, yêu cầu của thị trường về chất lượng sản phẩm, về môi trường, xã hội còn thấp do ở giai đoạn đầu của phát triển hay chi phí lao động thấp, tài nguyên giá rẻ trong giai đoạn trước, các doanh nghiệp tư nhân giờ đây phải đối diện với sự cạnh tranh khắc nghiệt hơn do thị trường được mở cửa rộng hơn, sự phát triển của công nghệ, các yêu cầu cao hơn về tiêu chuẩn xã hội, môi trường, quản trị.

Cùng với đó, nhu cầu của khách hàng, người mua cũng thay đổi theo hướng khắt khe hơn. Quy định pháp luật cũng chặt chẽ hơn về nhiều phương diện. Yêu cầu của thị trường về trách nhiệm xã hội, trách nhiệm với môi trường, quản trị công ty của doanh nghiệp cũng cao hơn. Không ngừng đổi mới, sáng tạo, dựa nhiều hơn vào công nghệ, tri thức, phương thức quản trị hiện đại là các yếu tố quyết định để nâng cao năng lực cạnh tranh nội tại của các doanh nghiệp tư nhân.

Doanh nghiệp mạnh, đất nước sẽ hùng cường. Trên nền tảng kết quả đạt được trong bốn thập niên vừa qua và với những chính sách mạnh mẽ, quyết liệt hơn trong thời gian tới, doanh nghiệp tư nhân trong nước sẽ tiếp tục khẳng định vị trí của mình là một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế quốc dân - một nền kinh tế tự chủ, tự cường.

Ý kiến bạn đọc

Kinh tế

Agribank - Tiên phong trong hành trình chuyển đổi số
Doanh nghiệp

Agribank - Tiên phong trong hành trình chuyển đổi số

Không còn là xu hướng, chuyển đổi số đã trở thành yêu cầu tất yếu với các ngân hàng nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và mang lại trải nghiệm vượt trội cho khách hàng. Trong hành trình đó, Agribank, một trong những ngân hàng lớn nhất Việt Nam, đã và đang khẳng định vai trò tiên phong. Với các dịch vụ ngân hàng số, với nỗ lực thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, Agribank đang tạo ra những dấu ấn đột phá, đóng góp tích cực vào quá trình chuyển đổi số của ngành ngân hàng và của quốc gia.

Nỗ lực giữ đà tăng trưởng xuất khẩu
Kinh tế

Nỗ lực giữ đà tăng trưởng xuất khẩu

Chia sẻ với Báo Đại biểu Nhân dân trước thềm Xuân Ất Tỵ 2025, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương NGUYỄN HỒNG DIÊN bày tỏ vui mừng trước kết quả xuất khẩu ấn tượng trong năm 2024 với hơn 405 tỷ USD, trong đó có đóng góp rất quan trọng của Bộ Công Thương. Bước sang năm 2025, Bộ trưởng cho biết, Bộ Công Thương sẽ tập trung nhiều giải pháp để nỗ lực duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu, qua đó đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng mà Quốc hội đề ra, tạo nền tảng để Việt Nam vững bước tiến vào kỷ nguyên mới.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan
Kinh tế

Tạo không gian phát triển, động lực tăng trưởng mới ngành nông nghiệp

Năm 2025 sẽ là năm tăng tốc, bứt phá, hoàn thành mục tiêu Kế hoạch phát triển ngành 5 năm (2021 - 2025). Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn LÊ MINH HOAN cho biết, việc làm đầu tiên là cần kiến tạo không gian phát triển và các động lực tăng trưởng mới của ngành với phương châm hành động “Thích ứng linh hoạt - Khơi thông nguồn lực - Tăng tốc bứt phá”.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị
Kinh tế

Hòa vào tâm thế tự tin của đất nước, tiến bước vào kỷ nguyên mới

“Với truyền thống tốt đẹp của ngành xây dựng và những thành tựu đã đạt được trong hơn 66 năm qua, hòa mình vào tâm thế tự tin của đất nước, tiến bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, trước cũng như sau khi hợp nhất, toàn ngành xây dựng sẽ nỗ lực và chủ động hoàn thành các mục tiêu đã đề ra để góp phần cùng đất nước tiến xa hơn trong hành trình phát triển”, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị chia sẻ.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng
Kinh tế

Quyết tâm tăng trưởng cao để tạo đà bứt phá cho kỷ nguyên mới

Dù tình hình thế giới năm 2025 dự báo tiếp tục rất khó khăn, thách thức, Chính phủ vẫn quyết tâm đạt tăng trưởng 8%, cao hơn mục tiêu Quốc hội đưa ra. “Đây là mức tăng trưởng cao, nhiều thách thức, nhưng có thể đạt được và cần quyết tâm đạt được để tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư NGUYỄN CHÍ DŨNG nhấn mạnh.

FPT thúc đẩy trao đổi tiềm năng đầu tư vào Việt Nam, đưa ngành Dược thành công nghiệp mũi nhọn
Doanh nghiệp

FPT thúc đẩy trao đổi tiềm năng đầu tư vào Việt Nam, đưa ngành Dược thành công nghiệp mũi nhọn

Ngày 22.1 (theo giờ địa phương), tại Davos, Thụy Sĩ, trong khuôn khổ chuyến công tác tham dự Hội nghị Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tham dự Tọa đàm với các tập đoàn dược phẩm toàn cầu với chủ đề: "Dược phẩm Việt Nam trong kỷ nguyên số - Tương lai từ đổi mới sáng tạo và công nghệ”. Sự kiện do Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Ngoại giao và Tập đoàn FPT phối hợp tổ chức.

Năm 2024, ABBANK ghi nhận tăng trưởng về quy mô hoạt động, lợi nhuận tăng 58% so với 2023
Doanh nghiệp

Năm 2024, ABBANK ghi nhận tăng trưởng về quy mô hoạt động, lợi nhuận tăng 58% so với 2023

Kết thúc Quý 4.2024, Ngân hàng TMCP An Bình (ABBANK) ghi nhận lợi nhuận trước thuế tăng 58% so với năm 2023, đạt 809 tỷ đồng. Cùng với sự tăng trưởng về quy mô hoạt động, số lượng giao dịch qua kênh số tại ABBANK cũng có sự bứt phá đáng kể nhờ việc đầu tư nguồn lực nhằm tăng tiện ích và trải nghiệm khách hàng.

Petrolimex mở Trạm dừng nghỉ tạm tại Km 427+035 tuyến cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu
Kinh tế

Petrolimex mở Trạm dừng nghỉ tạm tại Km 427+035 tuyến cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) vừa phối hợp với Cục đường bộ Việt Nam; Cục Đường cao tốc Việt Nam; Cục Cảnh sát Giao thông (C08); Khu Quản lý đường bộ II; Sở Giao thông Vận tải tỉnh Nghệ An và các cơ quan hữu quan hoàn thành nghiệm thu kỹ thuật đưa Trạm dừng nghỉ tạm tại Km427+035 tuyến cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu vào hoạt động.

Ảnh minh họa
Kinh tế

Chuyển biến thật sự chứ không chỉ là con số

TS. Trần Văn - Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách

Có lẽ số liệu thống kê chỉ để dành cho các nhà hoạch định chính sách và những người làm công tác nghiên cứu, còn xã hội thì đánh giá tình hình phát triển của đất nước qua quan sát những thay đổi thường ngày mà người dân và cộng đồng doanh nghiệp có thể cảm nhận được.

SHB ghi nhận lợi nhuận trước thuế tăng 25% trong năm bản lề triển khai chiến lược chuyển đổi
Tài chính

SHB ghi nhận lợi nhuận trước thuế tăng 25% trong năm bản lề triển khai chiến lược chuyển đổi

Kết thúc 2024 - năm bản lề của Chiến lược Chuyển đổi, SHB ghi nhận kết quả kinh doanh bứt phá với lợi nhuận trước thuế hơn 11.543 tỷ đồng, tăng 25% so với năm trước và vượt kế hoạch được Đại hội đồng cổ đông thường niên thông qua. Ngân hàng tiếp tục khẳng định vị thế TOP 5 NHTM tư nhân lớn nhất Việt Nam và vươn tầm khu vực.

Tổng kiểm toán Ngô Văn Tuấn
Kinh tế

Phòng, chống lãng phí là “sứ mệnh” của Kiểm toán Nhà nước

Đất nước đang bước vào "kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam” theo lời Tổng Bí thư Tô Lâm. Trong bối cảnh đó, “công tác phòng, chống lãng phí đang đứng trước những yêu cầu, nhiệm vụ mới rất khẩn trương, cấp bách”. Chung tay cùng cả nước trong “cuộc chiến” này, Kiểm toán Nhà nước đã xác định phòng, chống tham nhũng, lãng phí chính là “sứ mệnh” của mình, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Kiểm toán Nhà nước NGÔ VĂN TUẤN nhấn mạnh.

Ảnh minh họa
Thị trường

Hàng Việt củng cố vị thế tại Singapore

Với vị trí thứ 3 về xuất khẩu gạo và lần đầu tiên vượt qua Nhật Bản để xếp thứ 5 về xuất khẩu thủy sản vào Singapore, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam đang dần khẳng định vị thế, uy tín tại thị trường đảo quốc sư tử.

Xây dựng thương hiệu cho nông sản
Kinh tế

Sẽ có chính sách phát triển thương hiệu nông sản?

Ngành nông nghiệp đóng góp rất lớn trong thành tựu xuất khẩu chung của cả nước, song chất lượng nông sản không ổn định và chưa có thương hiệu; vì vậy, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề xuất xây dựng Nghị định về phát triển nhãn hiệu, thương hiệu nông sản nhằm hoàn thiện cơ chế chính sách và quản lý, tạo nền tảng nâng cao giá trị gia tăng, quảng bá và phát triển thương hiệu nông sản trong, ngoài nước.

Ảnh minh họa
Kinh tế

Chuyển đổi tư duy để xuất khẩu tôm tiếp tục tăng trưởng

Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức trong năm qua, ngành tôm vẫn kiên cường vượt qua khó khăn nhờ vào nỗ lực, quyết tâm và các chiến lược hợp lý. Trong thời gian tới, ngành cần chuyển đổi tư duy, không chỉ chú trọng vào sản lượng và công nghệ cao, mà phải ưu tiên tính bền vững và hiệu quả, tập trung vào chất lượng, bảo vệ môi trường, sức khỏe cộng đồng và giá trị sản phẩm.