Tạo cơ chế cho Chính phủ tháo gỡ nhiều nhất khó khăn, vướng mắc
Đa số ĐBQH cơ bản tán thành với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra về sự cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho địa phương trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) nhấn mạnh, đây là Nghị quyết rất cần thiết nhằm hiện thực hóa các nhiệm vụ Quốc hội giao cho Chính phủ, trong đó Chính phủ đã đề xuất các chính sách đặc thù, vượt thẩm quyền của Chính phủ nhằm tháo gỡ nhiều nhất khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Đại biểu Nguyễn Anh Trí đánh giá, quá trình xây dựng dự thảo Nghị quyết rất nghiêm túc, thận trọng và đúng quy định.
Cũng tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị quyết, ĐBQH Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) cho rằng, việc Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia là đúng thẩm quyền theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 15 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, về tên gọi của dự thảo Nghị quyết, đại biểu Trần Văn Tiến cho rằng, nên xem lại vì dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, nhưng nội dung của dự thảo là các cơ chế thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, không có nội dung nào đề cập tới chính sách mới. Các Tờ trình của Chính phủ đều đề cập tới 8 cơ chế đặc thù trong Nghị quyết. Với lý do này, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị, nên sửa tên gọi thành: Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế đặc thù thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia.
Sớm ban hành cơ chế, hướng dẫn để địa phương triển khai thực hiện
Cho ý kiến về cơ chế phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên ngân sách trung ương hàng năm, ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) nhận thấy, quy định như dự thảo Nghị quyết rất thông thoáng về phân bổ vốn. Tuy nhiên, đại biểu băn khoăn về năng lực sử dụng vốn, đặc biệt ở cấp huyện để thực hiện các tiểu dự án của Chương trình. Đại biểu nêu câu hỏi: Qua nhiều cấp, nhiều bước như vậy, thì liệu có mất nhiều thời gian quá không, nhất là trong bối cảnh việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia đang bị chậm.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị, Quốc hội, Chính phủ, Ban Quản lý các Chương trình mục tiêu quốc gia quan tâm bố trí, sắp xếp kinh phí từ các Chương trình, nhất là từ Chương trình về giảm nghèo bền vững để hỗ trợ cho các cháu dưới 6 tuổi thuộc các hộ gia đình nghèo được học mẫu giáo.
ĐBQH Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đánh giá cao dự thảo Nghị quyết đã có nhiều cơ chế điều chỉnh hợp lý nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện các Chương trình, đơn cử là cơ chế phân cấp điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước, điều chỉnh kế hoạch vốn. Nhất trí cao với việc đẩy mạnh phân cấp như dự thảo Nghị quyết, đại biểu Tạ Văn Hạ cũng đề nghị, với những công trình không lớn, cần mạnh dạn phân cấp xuống đến cấp huyện.
Về cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, đại biểu đề nghị, không nên quy định theo hướng cấp tỉnh lựa chọn một huyện tiến hành làm thí điểm mà nên mang tính bao quát, để khi tổng kết có thể đánh giá được bao quát, toàn diện hơn. “Nếu chỉ chọn một huyện thì không mang tính đại diện, không toàn diện”. Nhấn mạnh điều này, đại biểu đề nghị, nên chọn những đơn vị có năng lực, kinh nghiệm, và thời gian thí điểm nên trong giai đoạn 2024 - 2025 và sau thời gian thí điểm thì tiến hành tổng kết, đánh giá.
ĐBQH Dương Khắc Mai (Đắk Nông) nêu thực tế, hiện nay việc triển khai thực hiện cả 3 Chương trình mục tiêu quốc gia đã bước sang năm thứ 4, tuy nhiên còn nhiều dự án, tiểu dự án thuộc các Chương trình, nhất là Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi vẫn chưa thể thực hiện được do vướng mắc trong quá trình ban hành các văn bản hướng dẫn. Do đó, đại biểu đề nghị, cơ quan có liên quan sớm ban hành cơ chế, hướng dẫn để địa phương triển khai thực hiện theo đúng quy định.
Đại biểu Dương Khắc Mai cũng đề nghị, cần bổ sung cơ chế tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để việc triển khai được thuận lợi hơn, như giảm tỷ lệ vốn đối ứng đối với người dân thụ hưởng, vì bản thân đối tượng này rất khó khăn về điều kiện kinh tế, trong khi địa phương còn phụ thuộc vào cân đối ngân sách từ Trung ương.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu kiến nghị của Đoàn giám sát về các vướng mắc, khó khăn để ban hành theo thẩm quyền hoặc tiếp tục đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có văn bản tháo gỡ khó khăn một cách triệt để hơn những vấn đề còn thiếu hoặc còn vướng mắc.
