Công trình xuống cấp, duy trì cầm chừng
Được thành lập theo Quyết định 865/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 24/5/2016 với diện tích gần 208 hecta, nguồn vốn xây dựng hạ tầng gần 640 tỷ đồng, Khu công nghệ cao (KCNC) công nghệ sinh học Đồng Nai, được kỳ vọng là một trong những trung tâm khoa học công nghệ lớn trong khu vực.
Tuy nhiên, theo khảo sát của phóng viên trên thực tế, nhiều trại nuôi nhân giống vật nuôi được đầu tư hàng tỷ đồng khá hoang tàn, nhiều trại để trống. Các mô hình vườn cây như: thanh long, tiêu, sầu riêng, bơ… hầu như không ai chăm bón. Dù được đầu tư hàng trăm tỷ đồng từ ngân sách, cơ sở hạ tầng nơi đây đang xuống cấp nghiêm trọng do không được duy tu, bảo dưỡng. Những nhà kính rộng hàng chục ngàn mét vuông để hoang hóa, xập xệ, không sử dụng được, hệ thống tưới nước tiết kiệm công nghệ cao bị hư hỏng nặng, cỏ dại mọc cao quá nửa người.
Đại diện Sở KHCN Đồng Nai, đơn vị chủ đầu tư cho biết, hiện có 12 doanh nghiệp thuê với diện tích hơn 102 hecta, nhưng hoạt động không hiệu quả nên không tiếp tục đầu tư. Về chuyên môn có 29 đề tài nghiên cứu kết thúc, nhưng các mô hình vướng mắc trong quá trình bàn giao, chưa có hướng đầu tư mới. Do đó, cơ sở hạ tầng, máy móc, thiết bị được đầu tư của nhiều đề tài đang để không và ngày càng xuống cấp khiến khung cảnh tại trung tâm này khá hoang tàn, xập xệ,
Tháng 4.2022, Thanh tra tỉnh đã thành lập Đoàn thanh tra liên ngành về các dấu hiệu sai phạm, đầu tư kém hiệu quả, làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan.
Bài học lãng phí đầu tư công
Báo cáo từ Vụ Công nghệ cao ( Bộ KH&CN) cho thấy, cả nước có 4 KCNC thì 3 KCNC đều hoạt động hiệu quả rất cao là: Hòa Lạc, TP. HCM và Đà Nẵng. Đơn cử như khu CNC TP. HCM đến nay thu hút được 165 dự án với tổng vốn đầu tư hơn 11,2 tỷ USD và 60% sản phẩm CNC của thành phố sản xuất trong khu này. Với KCNC công nghệ sinh học Đồng Nai, dự án đã gần như thất bại so với mục tiêu đề ra ban đầu.
Theo báo cáo nhận xét ban đầu của tổ công tác thuộc đoàn Công tác số 3, tổng vốn đầu tư của dự án là 638 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách là 495 tỷ đồng. Sau khi triển khai đến nay, dự án đã sử dụng vốn ngân sách là 371 tỷ đồng cho một số hạng muc kỹ thuật. Mặc dù đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, KCNC công nghệ sinh học Đồng Nai vẫn chưa phát huy được đầy đủ hiệu quả.
Nhiều thành viên của đoàn công tác cho biết, dự án có những sai phạm trong quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước chưa được khắc phục triệt để gây lãng phí ngân sách nhà nước, bức xúc trong dư luận. Đại diện Thanh tra Chính phủ, Cục III nhận xét: "Giao đất, cho thuê đất cho các doanh nghiệp đầu tư vào khu công nghệ sinh học này cơ chế như thế nào? Mình cho thuê đất hay chuyển nhượng quyền sử dụng đất? Các vấn đề về xây dựng đã có giấy phép chưa? Hay cứ cấp đất rồi muốn xây dựng thế nào thì xây dựng? Rồi quy hoạch 1/500, rồi thiết kế cơ sở, thi công đã được duyêt chưa? Cần đưa ra những nhận định chủ quan, khách quan trong công tác chống lãng phí.”
Dù không hiệu quả, năm 2021, UBND huyện Cẩm Mỹ và các sở, ngành, đơn vị liên quan lại tiếp tục đề xuất phương án chuyển khu công nghệ sinh học công nghệ cao thành Khu công nghệ cao Đồng Nai, mở rộng thêm 250 hecta nữa.
Trước tình hình trên, Đoàn công tác số 3 thuộc Đoàn giám sát của Quốc Hội đã đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai cần phải giải trình, làm rõ các nội dung về công tác quản lý, sử dụng đất, trình tự, thủ tục đầu tư, quản lý dự án, thanh quyết toán kinh phí. Tỉnh cũng cần chỉ rõ nguyên nhân không hiệu quả, gây lãng phí trong việc thực hiện chưa đúng quy định của pháp luật và chưa đạt mục tiêu đã được phê duyệt trong dự án.
“Đối với các địa phương, là nơi trực tiếp áp dụng, tổ chức thi hành pháp luật và cũng là nơi kiểm chứng độ phù hợp của chính sách, pháp luật. Vì vậy, kết quả giám sát tại các địa phương mà cụ thể là các dự án đầu tư kém hiệu quả tại tỉnh Đồng Nai sẽ cung cấp thông tin xác thực về bài học chống lãng phí. Bên cạnh xử lý vi phạm trách nhiệm cụ thể thì chúng ta cũng rút ra những kinh nghiệm quý giá để những dự án triển khai tiếp theo đạt kết quả tốt hơn”, ĐBQH Lê Thanh Vân, Trường trực Ủy ban Tài Chính- Ngân sách cho biết.
