Đề xuất này được đưa ra tại hội thảo Tình hình, kết quả 3 năm thực hiện Quyết định số 1129/QĐ-TTg ngày 27.7.2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam (Quyết định số 1129/QĐ-TTg), do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức chiều 29.11.
Phát biểu tại hội thảo, TS. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng CIEM, cho biết, Quyết định số 1129/QĐ-TTg được CIEM chủ động tham mưu Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng ban hành ngày 27.7.2020, khi đợt dịch Covid-19 thứ hai đang diễn biến phức tạp ở Đà Nẵng, cho thấy quyết tâm tạo dựng động lực mới cho hoạt động kinh tế.
Tại quyết định này, mô hình kinh tế ban đêm đã được nhận diện như là một mô hình kinh tế mới, xếp chung nhóm với các mô hình khác đang rất được quan tâm như kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ. Tư duy chính sách đối với mô hình kinh tế ban đêm cũng đã được lồng ghép hiệu quả vào chính sách phát triển kinh tế - xã hội, chẳng hạn như chính sách về phát triển du lịch, giao thông…
Sau 3 năm triển khai thực hiện Quyết định số 1129/QĐ-TTg (2020 - 2023), đại diện CIEM đánh giá đã có nhiều kết quả quan trọng. Đó là nhận thức của các bộ, ngành, địa phương về chủ trương, quan điểm, mục tiêu và các giải pháp phát triển kinh tế ban đêm có những chuyển biến; các kế hoạch hành động, tài liệu nghiên cứu, nội dung truyền thông đều đồng thuận với khái niệm kinh tế ban đêm gắn với khung thời gian mở nhất (tức là từ 6 giờ tối hôm trước đến 6 giờ sáng hôm sau).
Bên cạnh đó, một số địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo để thực hiện các giải pháp phát triển kinh tế ban đêm. Một số bộ (như Bộ Tài chính), địa phương đã có những nghiên cứu, tổng hợp kinh nghiệm quốc tế bổ sung liên quan đến kinh tế ban đêm, đặc biệt là kinh nghiệm mới của các nước trong giai đoạn dịch Covid-19…
Mặc dù đã có những đột phá về tư duy, song việc hiện thực hóa các mục tiêu, chính sách phát triển kinh tế ban đêm trong 3 năm qua còn không ít vấn đề, tồn tại, Viện trưởng CIEM chỉ rõ. Theo đó, các hoạt động kinh tế ban đêm được quan tâm nhiều hơn, song còn thiếu đa dạng, thiếu đặc thù và thiếu sáng tạo, chủ yếu dừng ở các hoạt động ẩm thực, biểu diễn nghệ thuật, phố đi bộ, chợ đêm... Việc nhìn nhận và xử lý các rủi ro an toàn, an ninh, phòng cháy chữa cháy, vệ sinh an toàn thực phẩm gắn với kinh tế ban đêm còn không ít bất cập.
Nhấn mạnh thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội vẫn sẽ là một ưu tiên quan trọng trong các năm 2024 - 2026, với “cỗ xe tam mã” bao gồm tiêu dùng, đầu tư và xuất khẩu, Viện trưởng CIEM nhìn nhận, thúc đẩy phát triển kinh tế ban đêm sẽ tạo thêm động lực cho du lịch, tiêu dùng và cả đầu tư. Trong bối cảnh đó, việc đánh giá kết quả thực hiện Quyết định số 1129/QĐ-TTg là rất cần thiết, nhằm hoàn thiện báo cáo trình Chính phủ theo yêu cầu tại Nghị quyết số 144/NQ-CP ngày 10.9.2023 về Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8.2023, dự kiến trong tháng 12 tới.
Tại hội thảo, các đại biểu đã cùng trao đổi, đánh giá các yếu tố bối cảnh giai đoạn 2024 - 2026 có ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai đầy đủ Quyết định số 1129/QĐ-TTg; những nguyên nhân khách quan và chủ quan của các kết quả, tồn tại, hạn chế; định hướng trọng tâm nhằm thúc đẩy các giải pháp sáng tạo, đột phá hơn nhằm phát triển kinh tế ban đêm trong thời gian tới.
Theo TS. Hà Thị Hồng Vân, Phó Giám đốc Phụ trách, Trung tâm Phân tích và Dự báo, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, cần xem xét lại nội hàm của kinh tế ban đêm, đó không chỉ bó hẹp ở các chợ hay khu phố đi bộ (cách tiếp cận truyền thống), mà cần có cách tiếp cận theo xu hướng hiện đại là gắn với kinh tế số, các hoạt động giải trí trên mạng, mua thức ăn ban đêm trên các nền tảng số… Từ đó, đưa ra những quy định phù hợp với từng cách tiếp cận.
Còn theo TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, muốn thúc đẩy kinh tế ban đêm phát triển, cần có thông tin và thống kê tốt hơn, như đón được bao nhiêu khách, họ chi tiêu thế nào, thế hệ trẻ (gene Z) tham gia vào đó ra sao…
Việc đánh giá tác động cần lưu ý cả về mặt kinh tế, những mặt tối (tình hình an ninh trật tự, tội phạm ma túy…), khảo sát những người sống gần khu vực đó. Trên cơ sở đó, sẽ có cách thức tuyên truyền, thiết kế các quy định để thúc đẩy mô hình kinh tế này phát triển, TS. Võ Trí Thành lưu ý.
