Nhờ nguồn tạng hiến tăng, năm 2024, chuyên ngành ghép tạng cũng đã ghi dấu ấn mạnh mẽ khi được vinh danh là một trong những sự kiện tiêu biểu của y học Việt Nam. Việt Nam đã thực hiện thành công các ca ghép tim-gan đồng thời đầu tiên; thực hiện ca ghép khí quản từ người cho chết não - kỹ thuật hiếm gặp trên thế giới. Việt Nam cũng đã thực hiện thành công 3 ca ghép phổi trong năm 2024, nâng tổng số ca ghép phổi lên 12 ca kể từ ca đầu tiên được thực hiện vào năm 2017.
Theo nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến, với tinh thần vươn lên làm chủ kỹ thuật cao, thành tựu về hiến-ghép tạng trong năm qua của ngành y tế là kết quả của sự nỗ lực rất lớn, trong đó có việc thành lập các đơn vị tư vấn hiến tạng, hoạt động tích cực tại các bệnh viện.
Nhiều bệnh viện lập chi hội hiến mô, tạng; sự liên kết giữa các bệnh viện trong khâu hiến và ghép tạng rất hiệu quả. Tương lai Việt Nam sẽ đuổi kịp với các nước trong khu vực và thế giới về kỹ thuật ghép tạng cũng như tỷ lệ hiến tạng từ người cho chết não.
Giám đốc Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia Đồng Văn Hệ chia sẻ, từ kinh nghiệm của các năm trước, để nguồn tạng hiến tăng nhiều trong thời gian tới, rất cần có sự ủng hộ mạnh từ 3 phía, đó là sự ủng hộ của cả cộng đồng xã hội; sự vào cuộc của ngành y tế, đặc biệt sự quyết liệt từ phía bệnh viện khi tiếp cận gia đình, người bệnh, đặc biệt là sự ủng hộ của hệ thống pháp luật.
Tuy nhiên, hiện ở nước ta vẫn chưa có cơ chế, chính sách cho các hoạt động tư vấn hiến mô, tạng từ người chết não, chết tim. Trên cả nước mới chỉ có số ít bệnh viện thành lập tổ tư vấn, vận động hiến tạng, do chưa có chế độ, chính sách đãi ngộ thực sự phù hợp.
Bên cạnh đó, chi phí cho các hoạt động hồi sức, chẩn đoán chết não, lấy, bảo quản, điều phối, vận chuyển mô, tạng, các chi phí để thực hiện dịch vụ kỹ thuật liên quan tới ghép tạng vẫn chưa được xây dựng thống nhất, khiến các bệnh viện gặp nhiều khó khăn khi thanh toán các khoản chi phí này, nhất là các bệnh viện tham gia vào quá trình lấy tạng.
Trước những khó khăn trên, Bộ Y tế đang từng bước hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy hoạt động hiến, lấy, ghép mô tạng phát triển mạnh mẽ và bền vững.
Trước hết là cập nhật, hoàn thiện hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật, từ đó đưa ra định mức kinh tế - kỹ thuật, xây dựng mức giá được tính đúng, tính đủ, bao phủ toàn bộ chi phí cấu thành và hướng đến thanh toán bảo hiểm y tế.
Theo ông Đồng Văn Hệ, thời gian tới, các đơn vị liên quan cần tập trung nghiên cứu, vận dụng đề xuất các chính sách chi trả, cũng như cơ cấu giá hợp lý, để đảm bảo tính bền vững và thúc đẩy công tác ghép tạng tại Việt Nam.
Đặc biệt, Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia cần khẩn trương đề xuất với các cấp có thẩm quyền chọn một ngày là Ngày Hiến mô tạng Quốc gia theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, tăng cường các giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý hệ thống đăng ký, danh sách chờ ghép, tuân thủ các nguyên tắc điều phối đảm bảo hiệu quả, công khai, minh bạch, kết nối chặt chẽ bằng hệ thống dữ liệu đồng bộ giữa các trung tâm hiến - ghép để tận dụng tối đa nguồn tạng hiến.
"Mỗi hành động hiến tạng là một câu chuyện của lòng nhân ái, của tình yêu thương và niềm tin vào cuộc sống. Chúng ta trân trọng và biết ơn sâu sắc những người hiến tạng và gia đình họ – những người hùng thầm lặng. Họ đã tạo nên những kỳ tích giữa đời thường, mang hy vọng và cơ hội sống cho nhiều người bệnh đang ngày đêm chờ đợi sự sống", ông Đồng Văn Hệ nhấn mạnh.
