Nhận biết sớm bệnh Parkinson

Theo ThS.BS Ngô Thị Huyền, Khoa Nội – Hồi sức thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, việc phát hiện sớm Parkinson có ý nghĩa quan trọng trong kiểm soát bệnh. Tổ chức Parkinson Thế giới đã liệt kê 10 dấu hiệu cảnh báo sớm, cụ thể:

Run khi nghỉ: Tay rung ngay cả khi không hoạt động, đặc biệt rõ khi thả lỏng.

Vận động chậm: Mọi cử động trở nên chậm chạp hơn bình thường.

Cứng cơ: Cơ bắp cứng và khó cử động, khiến bệnh nhân cảm thấy nặng nề.

Dáng đi bất thường: Bệnh nhân thường có xu hướng khom người, dáng đi gù xuống.

Giọng nói thay đổi: Giọng nói có thể nhỏ hơn, yếu hơn, hoặc bị nghẹt.

Chữ viết nhỏ dần: Một dấu hiệu điển hình là chữ viết trở nên nhỏ hơn bình thường

Mất khứu giác: Khả năng nhận biết mùi giảm sút đáng kể.

Táo bón: Một trong những triệu chứng phổ biến nhưng thường bị bỏ qua.

Rối loạn giấc ngủ: Bao gồm khó ngủ, mất ngủ hoặc có những cử động bất thường trong giấc ngủ.

Nếu xuất hiện các dấu hiệu trên, người bệnh nên sớm đến gặp bác sĩ chuyên khoa thần kinh để được tư vấn và chẩn đoán kịp thời.

Chia sẻ về hiệu quả của phẫu thuật kích thích não sâu trong điều trị Parkinson, ThS.BS Ngô Thị Huyền cho biết, một bệnh nhân nam được chẩn đoán mắc Parkinson cách đây khoảng 7 năm. Ban đầu, các triệu chứng có thể kiểm soát tốt bằng thuốc, nhưng theo thời gian, tình trạng bệnh diễn tiến nặng hơn với các biểu hiện run, cứng cơ và chậm vận động, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày. Ba năm trước, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật kích thích não sâu – một phương pháp điều trị tiên tiến dành cho bệnh nhân Parkinson giai đoạn tiến triển. Kể từ đó đến nay, bệnh nhân vẫn tái khám định kỳ tại bệnh viện để điều chỉnh thông số của thiết bị cũng như hiệu chỉnh liều thuốc nhằm tối ưu hóa hiệu quả điều trị.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân ghi nhận sự cải thiện đáng kể về vận động: đi lại dễ dàng hơn, giảm tình trạng cứng cơ, tay chân linh hoạt hơn. Đặc biệt, những cơn đau dai dẳng từ vùng cổ xuống bắp chân – một triệu chứng thường gặp của Parkinson – cũng thuyên giảm rõ rệt. Ngoài ra, liều thuốc điều trị được giảm xuống đáng kể, hạn chế tác dụng phụ của thuốc nhưng vẫn duy trì được hiệu quả kiểm soát bệnh.

Giải pháp tối ưu cho bệnh nhân Parkinson giai đoạn tiến triển

Theo ThS.BS Ngô Thị Huyền, kích thích não sâu (Deep Brain Stimulation – DBS) là một phương pháp phẫu thuật hiện đại, được triển khai tại Việt Nam từ năm 2012. Hiện tại, chỉ có ba trung tâm trên cả nước có đủ điều kiện thực hiện kỹ thuật này.

DBS hoạt động bằng cách cấy một hệ thống điện cực vào vùng nhân dưới đồi của não, giúp điều chỉnh hoạt động bất thường của hệ thần kinh, từ đó cải thiện các triệu chứng của Parkinson. Mặc dù phương pháp này mang lại hiệu quả điều trị cao, nhưng vẫn có nhiều hiểu lầm xoay quanh DBS khiến bệnh nhân e ngại hoặc có kỳ vọng sai lệch.

ThS.BS Ngô Thị Huyền cho hay, nhiều bệnh nhân và người nhà cho rằng chỉ khi thuốc hoàn toàn mất tác dụng hoặc hiệu quả rất kém thì mới có thể phẫu thuật. Tuy nhiên, theo tiêu chuẩn y khoa, bệnh nhân chỉ được chỉ định DBS khi còn đáp ứng thuốc trên 50% theo thang điểm đánh giá chuyên môn. Điều này có nghĩa là nếu bệnh nhân vẫn còn đáp ứng thuốc tốt nhưng triệu chứng dao động thất thường hoặc tác dụng phụ của thuốc quá lớn, thì DBS sẽ là lựa chọn phù hợp để cải thiện chất lượng sống.

Một số bệnh nhân kỳ vọng rằng DBS có thể giúp họ từ bỏ hoàn toàn thuốc điều trị. Thực tế, sau phẫu thuật bệnh nhân vẫn cần duy trì một liều thuốc nhỏ để tối ưu hóa hiệu quả điều trị. DBS giúp làm giảm nhu cầu sử dụng thuốc, hạn chế tác dụng phụ nhưng không thay thế hoàn toàn thuốc điều trị.

DBS có thể chữa khỏi bệnh Parkinson?

Nhiều bệnh nhân tin rằng DBS hoặc một phương pháp điều trị nào đó có thể giúp họ khỏi bệnh hoàn toàn. Tuy nhiên, thoe ThS.BS Ngô Thị Huyền, tính đến hiện tại, Parkinson vẫn là một bệnh thoái hóa thần kinh không thể chữa khỏi. DBS chỉ giúp kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không thể đảo ngược quá trình bệnh lý.

ThS.BS Ngô Thị Huyền, Khoa Nội – Hồi sức thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức khám lại cho người bệnh sau phẫu thuật.

ThS.BS Ngô Thị Huyền cho rằng, phẫu thuật kích thích não sâu đã mở ra cơ hội cải thiện đáng kể chất lượng sống cho bệnh nhân Parkinson giai đoạn tiến triển. Tuy nhiên, hiểu đúng về phương pháp này là điều quan trọng để bệnh nhân có sự chuẩn bị tâm lý và kỳ vọng thực tế.

"DBS không phải là phương pháp chữa khỏi bệnh, nhưng nếu được chỉ định đúng thời điểm, kết hợp với điều trị nội khoa hợp lý, bệnh nhân sẽ có thể sống khỏe mạnh hơn và duy trì khả năng vận động trong thời gian dài", ThS.BS Ngô Thị Huyền nhấn mạnh.