Sau hơn 7 năm triển khai, Luật Bảo hiểm xã hội đã đi vào cuộc sống, thể hiện tính đúng đắn của chính sách, chế độ bảo hiểm, đáp ứng nguyện vọng người lao động, bảo đảm an sinh xã hội và hội nhập quốc tế.
Tuy nhiên, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) được ban hành năm 2014 bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như: diện bảo phủ đối tượng tham gia và thụ hưởng còn thấp; tính tuân thủ pháp luật về BHXH chưa cao, tình trạng chậm, trốn đóng bảo hiểm vẫn xảy ra ở nhiều doanh nghiệp, nhiều địa phương; chính sách BHXH tự nguyện chưa hấp dẫn; một số quy định không phù hợp với thực tiễn.
Do đó, các đại biểu cho rằng, cần thiết sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội để khắc phục những hạn chế, bất cập, bảo đảm an sinh xã hội, mở rộng quyền, lợi ích, thu hút người lao động tham gia bảo hiểm xã hội; hoàn thiện quy định quản lý nhà nước và hệ thống tổ chức thực hiện chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu quả, thể hiện tính ưu việt của chế độ Nhà nước ta.
Tại phiên thảo luận, các đại biểu cũng đã tập trung góp ý về phạm vi điều chỉnh; đối tượng tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện; trợ cấp hưu trí xã hội và điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; chế độ đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện; xử lý vi phạm chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc; rút bảo hiểm xã hội một lần; chi phí quản lý BHXH.
Các đại biểu đề nghị nghiên cứu sắp xếp các chương, điều bảo đảm hợp lý, chặt chẽ và logic; bổ sung quyền, trách nhiệm, chế tài xử lý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về quản lý, xử lý các đối tượng trốn, chậm đóng bảo hiểm; điều chỉnh giảm số năm đóng BHXH với trường hợp suy giảm khả năng lao động từ 20 năm xuống 15 năm.
Quy định cụ thể cách tính chi phí quản lý BHXH; đánh giá tác động của việc áp dụng chế độ nghỉ khám thai; quy định cơ quan chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về thu, chi, bảo toàn, phát triển và cân đối Quỹ bảo hiểm xã hội; quy định việc lập kế hoạch, dự báo, quyền quyết định đầu tư quỹ BHXH.
Tại phiên thảo luận tổ, Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh cho rằng: cần rà soát điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí bảo đảm minh bạch, rõ ràng, tránh xung đột chính sách, bảo đảm nguồn lực ngân sách nhà nước; cơ chế quản lý thu chi quỹ BHXH, quy định rõ hơn đối tượng hưởng lương hưu của nhóm lao động (không chuyên trách ở cấp xã, thôn, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở…); việc hưởng BHYT của người đáp ứng điều kiện nhận trợ cấp mà không phải căn cứ yếu tố “tăng trưởng kinh tế”.
Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Hoàng Trung Dũng đề nghị rà soát, đề xuất chính sách về BHXH một lần, bảo đảm tốt nhất quyền lợi người lao động, hài hòa nguyên tắc đóng - hưởng; quy định cụ thể phương thức, thủ tục đóng bảo hiểm xã hội, quyền, trách nhiệm tương ứng của cơ quan đại diện ngoại giao, lãnh sự Việt Nam tại nước ngoài, tổ chức đưa người lao động đi nước ngoài.
Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức ý nghĩa và tầm quan trọng của việc đóng góp, tích lũy cho chế độ hưu trí khi về già trong bối cảnh Việt Nam đang có tốc độ già hóa dân số nhanh.
