Trong giai đoạn 2021 - 2023, Liên minh Hợp tác xã các tỉnh, thành phố đã triển khai thực hiện bám sát Nghị quyết Đại hội Liên minh Hợp tác xã Việt Nam; giữ vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh, làm cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã.
Việc triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia gồm: Xây dựng nông thôn mới; Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Giảm nghèo bền vững đã giúp khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã có nhiều chuyển biến tích cực.
Tại 28 tỉnh, thành phố có khoảng 3.000 hợp tác xã, gần 5.000 tổ hợp tác, 19 quỹ tín dụng nhân dân đang hoạt động thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; góp phần tạo việc làm cho hơn 150.000 lao động với mức thu nhập bình quân từ 3 - 4 triệu đồng/người/tháng. Trong đó, khoảng 600 hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao vào quá trình sản xuất kinh doanh và gần 500 đơn vị áp dụng sản xuất theo chuỗi giá trị.
Tính đến thời điểm hiện tại, các tỉnh, thành phố đã có hơn 900 hợp tác xã hoạt động hiệu quả thuộc các xã đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu, nâng cao và gần 4.700 chủ thể OCOP đạt 3 sao trở lên. Trong đó, có 38,3% là hợp tác xã, 26,1% là doanh nghiệp và 33,3% là cơ sở sản xuất/hộ kinh doanh, còn lại là tổ hợp tác. Điều này, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, tạo việc làm, tăng thu nhập, xoá đói giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống, hội nhập miền núi với sự phát triển của cả nước.
Theo đánh giá, công tác phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi và việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia vẫn tồn tại khó khăn. Trong đó, hiệu quả hoạt động của một số hợp tác xã còn thấp, chưa có sức lan toả, chưa tạo sự gắn kết giữa thành viên với người dân; ngành nghề kinh doanh không đa dạng, sản phẩm tạo ra chưa có tính cạnh tranh cao, khó tiêu thụ, sản phẩm chưa được đăng ký nhãn hiệu hàng hoá. Ngoài ra, phần lớn các hợp tác xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có quy mô nhỏ, số lượng thành viên ít, hoạt động chủ yếu ở khâu dịch vụ đầu vào, chưa làm tốt khâu đầu ra.
Đặc biệt, việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia ở những huyện nghèo còn khó khăn do địa hình phức tạp, năng lực thực thi còn hạn chế, nhiều dự án mới nên đòi hỏi thời gian chuẩn bị dài ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân. Bên cạnh đó, kết quả giảm nghèo chưa mang tính bền vững, tỷ lệ hộ tái nghèo còn cao, tỷ lệ hộ nghèo phát sinh tương đối lớn so với tổng số hộ thoát nghèo;…
Bàn giải pháp phát triển kinh tế tập thể vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong năm 2024, hầu hết các đại biểu thống nhất, cần tiếp tục nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về bản chất, vai trò của kinh tế tập thể, hợp tác xã trong công tác xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của thành viên và người lao động. Đồng thời, tích cực vận động phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã theo hướng đa ngành nghề; chủ động và tích cực phối hợp với Sở, ban, ngành, địa phương trong việc thực hiện và triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia.
