Phát biểu khai mạc khóa họp Đại Hội đồng Y tế thế giới (WHA) lần thứ 77 tại Geneva, Thụy Sĩ ngày 27.5, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus tự tin rằng, Hiệp ước về đại dịch sẽ sớm được ký kết bất chấp các cuộc thương lượng đã không cán được đích sau 2 năm rưỡi đàm phán.
Ông Ghebreyesus khẳng định, việc bị đình trệ trong Hiệp ước Đại dịch không phải là một thất bại và thừa nhận rằng các nước thành viên Liên Hợp Quốc thường phải mất nhiều năm để có thể đạt được những thỏa thuận mang tính lịch sử toàn cầu.
“Tất nhiên, tất cả chúng ta đều mong muốn có thể đạt được sự đồng thuận về Hiệp ước cho kịp với kế hoạch đưa Hiệp ước thông qua tại Đại hội đồng lần này”, ông Tedros nói với Đại hội đồng trong bài phát biểu khai mạc. Tuy nhiên, tiến trình đàm phán gặp nhiều khó khăn do tính chất phức tạp về mặt kỹ thuật, pháp lý và chính trị, bên cạnh khung thời gian vô cùng gấp rút. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh “ở đâu có ý chí, ở đó có con đường” và ông “vẫn tự tin” rằng các nước sẽ nỗ lực để đạt được thỏa thuận. “Tôi biết rằng giữa các bạn vẫn có một ý chí chung để hoàn thành việc này”, Tổng Giám đốc nói trước Đại hội đồng.
Trong hơn hai năm qua, các bộ trưởng từ 194 quốc gia thành viên của WHO đã nỗ lực soạn thảo một hiệp ước về các quy tắc ứng phó với đại dịch mới sau khi đại dịch Covid - 19 đã khiến 13 triệu người thiệt mạng. Tuy nhiên, vòng đàm phán mới nhất diễn ra cuối tuần qua một lần nữa thất bại. Theo kế hoạch, các bên cần đạt được thỏa thuận về Hiệp ước để văn bản này có thể được thông qua tại WHA lần này.
Dự kiến, trong 6 ngày diễn ra Đại hội đồng WHA lần thứ 77 (từ ngày 27.5 đến ngày 1.6), các nhà đàm phán sẽ trình bày kết quả đàm phán về Hiệp ước. Ngoài ra, hội nghị sẽ đánh giá tình hình và đưa ra định hướng cho các bước tiếp theo.
Song song với nỗ lực đàm phán về Hiệp ước đại dịch toàn cầu, WHA sẽ thảo luận về việc sửa đổi Quy định Y tế quốc tế (IHR). IHR được thông qua lần đầu tiên vào năm 1969, tạo lập khuôn khổ pháp lý quốc tế để ứng phó với các tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu. Các nhà quan sát cho rằng, những đề xuất sửa đổi IHR, trong đó có quy định tăng cường tính linh hoạt cho hệ thống cảnh báo các quốc gia về nguy cơ dịch bệnh toàn cầu, có khả năng được thông qua tại Kỳ họp WHA tuần này.
Tuy nhiên, theo báo cáo của các phương tiện truyền thông, các nhà đàm phán đã bị chia rẽ về nhiều vấn đề, trong đó nghiêm trọng nhất là việc trao cho WHO một số quyền hạn trong giai đoạn khẩn cấp cũng như yêu cầu các nước giàu chia sẻ vaccine và vật tư y tế cho các nước nghèo. Reuters đưa tin rằng các quan chức y tế đã thất vọng với các cuộc thảo luận kéo dài quá nửa đêm, với những thay đổi được đưa ra vào phút cuối và với những lời chỉ trích ngày càng tăng rằng một hiệp ước như vậy sẽ làm suy yếu chủ quyền quốc gia.
Đầu tháng này, các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã viết một lá thư cho Tổng thống Mỹ Joe Biden tố cáo dự Hiệp ước vì “làm tổn hại đến sở hữu trí tuệ” của các công ty dược và có khả năng “gia tăng quyền lực cho WHO”, đồng thời kêu gọi ông Biden không ký vào Hiệp ước.
Covid - 19 ban đầu xuất hiện vào cuối năm 2019 và bùng phát thành đại dịch lớn nhất trong gần một thế kỷ. WHO cho biết trong một báo cáo mới vào tuần trước rằng, ước tính có khoảng 13 triệu người đã chết trong đại dịch. Đây là lý do WHO kêu gọi các nước thành viên nhanh chóng thông qua một Hiệp ước để ứng phó với những đại dịch tương tự trong tương lai.
