Vừa phục hồi kinh tế vừa chú trọng tạo động lực tăng trưởng mới
- Thưa ông, dư luận cử tri và Nhân dân đánh giá rất cao Kỳ họp thứ Hai vừa bế mạc, đặc biệt, rất đồng tình, ủng hộ các quyết định về kinh tế - xã hội trong bối cảnh vừa phòng, chống dịch và phục hồi kinh tế. Cá nhân ông đánh giá như thế nào về những quyết định này?
- Kỳ họp thứ Hai được tiến hành trong bối cảnh nền kinh tế, sức chống chịu của doanh nghiệp, người dân, người lao động đã bị suy giảm nghiêm trọng sau gần 2 năm chống chọi với dịch Covid-19, chúng ta cũng đang mở cửa dần để thích ứng an toàn với dịch bệnh, khôi phục các hoạt động kinh tế, xã hội. Quốc hội đã chủ động rút ngắn tối đa thời gian làm việc nhưng vẫn bảo đảm hoàn thành khối lượng công việc rất lớn của kỳ họp cuối năm đầu tiên của nhiệm kỳ. Cùng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, từ sớm, từ xa của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã lắng nghe tiếng nói của Nhân dân, thấu hiểu những đòi hỏi của thực tiễn, khách quan, bình tĩnh và phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm, nghiên cứu kỹ lưỡng các tài liệu, báo cáo do Chính phủ và các cơ quan của Quốc hội cung cấp, từ đó tập trung đề xuất, hiến kế nhiều giải pháp, kiến nghị thiết thực với Quốc hội, Chính phủ.
Các quyết đáp của Quốc hội tại kỳ họp này, đặc biệt là quyết đáp về kinh tế - xã hội, đã được cân nhắc thận trọng, thấu đáo, vừa đặt trong trạng thái “động”, có sự linh hoạt để chủ động thích ứng an toàn với diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 vừa kiên định các mục tiêu phát triển bền vững, vừa giải quyết các vấn đề cấp bách của hiện tại, trong ngắn hạn vừa phải tính chuyện dài hạn, bảo đảm sự phát triển của đất nước trong thời gian tới.
Ngay trong các nghị quyết về kế hoạch kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2022, Quốc hội đã khẳng định quan điểm nhất quán trong chỉ đạo, điều hành là: Tập trung thực hiện linh hoạt, hiệu quả mục tiêu vừa phòng, chống dịch Covid-19, vừa phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội; ưu tiên công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật, tập trung tháo gỡ khó khăn, cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; tăng cường chất lượng, hiệu quả cơ cấu lại nền kinh tế; phát triển kinh tế số, xã hội số...
Quốc hội giao nhiệm vụ cho Chính phủ khẩn trương xây dựng "Đề án Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội" gắn với "Đề án Chương trình tổng thể phòng, chống dịch Covid-19" với các giải pháp, cơ chế đột phá, có trọng tâm, trọng điểm, khả thi, hiệu quả, chú trọng việc tạo động lực tăng trưởng mới phù hợp với xu thế phát triển của kinh tế thế giới hiện nay; sử dụng linh hoạt, phối hợp chặt chẽ các công cụ tiền tệ, tài khóa để giữ vững kinh tế vĩ mô, góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội; xây dựng gói chính sách tài khóa và tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, sớm trình Quốc hội xem xét, quyết định.
Với quan điểm rõ ràng của Quốc hội và các cam kết hành động của Chính phủ, các bộ, ngành được thể hiện tại các phiên thảo luận và các nghị quyết của Quốc hội, tôi nhận được nhiều phản hồi rất tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp và người dân, cho biết họ được củng cố thêm niềm tin vào sự phục hồi của nền kinh tế và có thêm động lực để tái khởi động các kế hoạch phục hồi sản xuất, kinh doanh trong giai đoạn hiện nay.
- Tại kỳ họp này, Quốc hội đã dành thời gian thảo luận, đánh giá về công tác phòng, chống dịch và việc thực hiện Nghị quyết 30/2021/QH15. Qua đó, Quốc hội đã đặt ra những yêu cầu gì đối với công tác này trong thời gian tới, thưa ông?
- Nội dung phòng, chống dịch Covid-19 xuất hiện dày đặc tại các phiên thảo luận của Quốc hội vì rõ ràng, mọi vấn đề quốc kế dân sinh, mọi câu chuyện phục hồi, phát triển trong giai đoạn hiện nay đều phụ thuộc vào việc chúng ta kiểm soát dịch bệnh này như thế nào. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ có báo cáo riêng về nội dung này và Ủy ban Xã hội có báo cáo thẩm tra để trình Quốc hội. Tại kỳ họp, Quốc hội đã tập trung thảo luận, đánh giá khách quan những kết quả đạt được, những việc chưa làm tốt, những việc còn lúng túng, còn khuyết điểm của chính quyền các cấp trong công tác phòng, chống dịch Covid-19...
Riêng với Nghị quyết 30 là nghị quyết rất đặc biệt khi Quốc hội chủ động cho phép Chính phủ “xé rào”, đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết thực hiện ngay các biện pháp đặc biệt, đặc cách, đặc thù khác với quy định của luật hiện hành hoặc thậm chí chưa được luật quy định để phòng, chống dịch Covid-19 hiệu quả hơn. Đây cũng là Nghị quyết được đánh giá là đi vào cuộc sống nhanh nhất, hiệu quả tức thì.
Trên cơ sở phân tích, dự báo diễn biến của dịch Covid-19 sẽ còn phức tạp, khó lường, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát mạnh trở lại trong thời gian tới, nhất là khi từ đầu tháng 10 đến nay, nhiều địa phương đã ghi nhận số ca mắc mới trong cộng đồng có dấu hiệu tăng nhanh, nhiều ổ dịch mới được phát hiện tại các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp, trung tâm thương mại, chợ đầu mối, trường học và khu dân cư... ngay tại Nghị quyết Kỳ họp thứ Hai, Quốc hội đã đặt ra 5 yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm đối với Chính phủ, các ngành, các cấp chính quyền địa phương:
Một là, phải thực hiện đầy đủ, kịp thời các chính sách hỗ trợ người dân, người lao động, doanh nghiệp, hợp tác xã theo các nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ bảo đảm việc thực hiện nhanh chóng, kịp thời, đúng đối tượng, đúng thời hạn. Khẩn trương đánh giá hiệu quả thực hiện các chính sách hỗ trợ đối tượng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 một cách tổng thể, đồng thời đề xuất giải pháp hỗ trợ các nhóm đối tượng bảo đảm hiệu quả, phù hợp với thực tiễn cũng như các biện pháp tổ chức thực hiện nhằm cải thiện khả năng tiếp cận, nâng cao tỷ lệ giải ngân các gói hỗ trợ.
Hai là, tiếp tục rà soát, tổng kết các quy định có liên quan đến công tác phòng, chống dịch, công tác khám bệnh, chữa bệnh để xác định đầy đủ lộ trình, kế hoạch sửa đổi, bổ sung các luật, pháp lệnh, nghị quyết, các văn bản pháp luật có liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19 bảo đảm chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất, kịp thời, phù hợp với thực tiễn, hiệu lực, hiệu quả; hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn lực cho phòng, chống dịch; đẩy mạnh việc xã hội hóa, kết hợp công - tư trong công tác phòng, chống dịch và có cơ chế huy động hiệu quả các tổ chức y tế tư nhân tham gia cung cấp dịch vụ y tế trong phòng, chống dịch. Chính phủ nghiên cứu và đề xuất cơ chế huy động đầu tư vào hoạt động sản xuất trang thiết bị, vật tư y tế trong nước; có kế hoạch để chủ động về vaccine và thuốc điều trị Covid-19; tiêm vaccine cho 100% người dân trên 18 tuổi, trong đó có những người trên 50 tuổi, trừ những người chống chỉ định tiêm vaccine theo quy định của ngành y tế.
Ba là, tiếp tục đầu tư nâng cao năng lực của hệ thống y tế; nâng cao năng lực dự báo, giám sát, phát hiện bệnh sớm, khống chế kịp thời, có hiệu quả dịch Covid-19 và các bệnh dịch mới nổi; củng cố, hoàn thiện và phát triển mạng lưới y tế cơ sở, y tế dự phòng. Thực hiện việc giao UBND cấp huyện quản lý các cơ sở y tế tuyến huyện và tuyến xã ở những nơi có đủ điều kiện theo hướng dẫn của Bộ Y tế.
Bốn là, tăng cường công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; thực hiện khen thưởng kịp thời tổ chức, cá nhân có thành tích và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong phòng, chống dịch Covid-19.
Năm là, tập trung chỉ đạo công tác phòng, chống dịch Covid-19 bảo đảm thống nhất, đồng bộ trên phạm vi toàn quốc, bám sát mục tiêu “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19” gắn với Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Triển khai nhanh chóng, hiệu quả các luật, nghị quyết của Quốc hội
- Đây là Kỳ họp đầu tiên của nhiệm kỳ này Quốc hội tiến hành công tác lập pháp, thông qua 2 luật và cho ý kiến đối với 5 dự án luật khác. Ông đánh giá như thế nào về các “sản phẩm đầu tay” này?
- Với phương châm chủ động, vào cuộc từ sớm, từ xa, thảo luận, xem xét qua nhiều vòng nên chất lượng các dự án luật trình Quốc hội lần này đều được ĐBQH đánh giá cao. Đặc biệt, với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự, trong quá trình thảo luận còn có ý kiến khác nhau về một vài nội dung, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã chủ trì một cuộc họp với sự tham dự của đại diện các cơ quan Quốc hội, cơ quan trình, các chuyên gia nghiên cứu và các nhà hoạt động thực tiễn để nghe thêm một lần nữa, trao đổi, lắng nghe nhau để tìm ra phương án phù hợp nhất trình Quốc hội. Nhờ đó, tỷ lệ biểu quyết thông qua dự luật này đạt rất cao, có 466/469 ĐBQH tán thành, chiếm 93,39% tổng số ĐBQH. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều và Phụ lục-Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê cũng được thông qua với 462/473 ĐBQH tán thành, đạt tỷ lệ 92,59% tổng số ĐBQH.
Hai luật được thông qua theo quy trình tại một kỳ họp lần này, tuy phạm vi, số lượng điều khoản sửa đổi không lớn nhưng lại có ý nghĩa hết sức quan trọng. Ví dụ, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều và Phụ lục-Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê sửa đổi, bổ sung 2 điều có tính cấp thiết, rất căn bản, quan trọng của Luật Thống kê hiện hành (Điều 17 và Điều 48), quy định rõ hơn về việc nâng cao vai trò trách nhiệm xây dựng quy trình biên soạn tính toán chỉ tiêu GDP và GRDP của cơ quan thống kê Trung ương, thẩm quyền của Chính phủ, Quốc hội trong việc xem xét, quyết định việc đánh giá lại quy mô GDP; công khai, minh bạch phương pháp tính, nguồn số liệu, công bố thông tin thống kê; đồng thời, sửa đổi, bổ sung Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê từ 186 chỉ tiêu thành 230 chỉ tiêu. Quá trình chuẩn bị, thảo luận kỹ lưỡng và tỷ lệ biểu quyết thông qua cao như vậy sẽ bảo đảm luật nhanh chóng đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả.
Với 5 dự án luật trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu cũng được ĐBQH đánh giá cao về chất lượng chuẩn bị. Trên cơ sở thảo luận tại Kỳ họp, Quốc hội đã chỉ rõ những vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện, giao cơ quan của Quốc hội chủ động làm việc với các cơ quan liên quan, tiếp tục nghiên cứu, lắng nghe ý kiến của các cơ quan, các chuyên gia, đối tượng chịu sự tác động của dự luật để giải trình tiếp thu, chỉnh lý trình Quốc hội. Đặc biệt, Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất, đối với những dự luật được xem xét theo quy trình tại 2 kỳ họp thì sau khi được Quốc hội cho ý kiến lần đầu và được tiếp thu, chỉnh lý sẽ gửi đến Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và các cơ quan, tổ chức có liên quan để lấy ý kiến về những thay đổi trước khi trình Quốc hội thảo luận lần thứ 2 và xem xét, quyết định. Đây là đổi mới rất cần thiết để Quốc hội lắng nghe tối đa ý kiến của người dân và doanh nghiệp, bảo đảm cuộc sống đi vào luật, nghị quyết.
- Ngay sau kỳ họp này, theo ông cần ưu tiên triển khai thực hiện những nhiệm vụ nào?
- Tại các Nghị quyết vừa được thông qua, Quốc hội đã nêu rất rõ nhiệm vụ đặt ra đối với từng cơ quan, trong từng lĩnh vực. Ví dụ, Nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn đã có lộ trình, thời gian, nhiệm vụ cụ thể yêu cầu các Bộ trưởng, Chính phủ triển khai thực hiện và báo cáo Quốc hội. Các lĩnh vực được chất vấn lần này có thể nói là đã đề cập toàn diện, sâu sắc các vấn đề nóng bỏng nhất trong thực tiễn hiện nay. Việc triển khai nhanh chóng, hiệu quả Nghị quyết của Quốc hội về chất vấn và trả lời chất vấn sẽ kịp thời tháo gỡ các nút thắt, khơi thông nguồn lực phát triển, đáp ứng được mong muốn của người dân, doanh nghiệp.
Ngay sau kỳ họp, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan trong bộ máy nhà nước từ Trung ương đến địa phương, các Đoàn đại biểu Quốc hội và mỗi đại biểu Quốc hội phải khẩn trương tổ chức thực hiện các nhiệm vụ đã được Quốc hội giao. Trong đó, với Chính phủ cần tập trung, dành ưu tiên cao nhất cho việc xây dựng, trình cơ quan có thẩm quyền "Đề án Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội" gắn với "Đề án Chương trình tổng thể phòng, chống dịch Covid-19". Qua thảo luận tại Kỳ họp thứ Hai, Quốc hội và Chính phủ đã cơ bản thống nhất về quan điểm, mục tiêu, thời gian thực hiện của chương trình này nhưng cụ thể như thế nào, nguồn lực thực hiện, liều lượng từng chính sách như thế nào, phối hợp các chính sách ra sao thì hiện vẫn đang trong quá trình nghiên cứu, thảo luận. Đây là vấn đề khó, phức tạp, đòi hỏi phải tính toán hết sức thận trọng, kỹ lưỡng, thấu đáo nhưng cũng phải hết sức khẩn trương, sớm ngày nào tốt ngày đó.
Quốc hội luôn sẵn sàng tổ chức thêm một kỳ họp chuyên đề để kịp thời xem xét, quyết định nếu Chính phủ chuẩn bị kịp chứ không nhất thiết phải chờ đến Kỳ họp định kỳ. Vấn đề này Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nhiều lần thể hiện rõ quan điểm. Qua thảo luận tại Kỳ họp, các ĐBQH cũng đều thống nhất rất cao. Quốc hội luôn sẵn sàng với tinh thần làm ngày, làm đêm, bất cứ lúc nào để kịp thời đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.
- Xin trân trọng cảm ơn ông!
