Chuyển biến về tư duy, nhận thức
Theo Chủ tịch Hiệp hội phân bón Việt Nam Nguyễn Đình Hạc Thúy, đa số các sản phẩm nông nghiệp Việt Nam kém cạnh tranh về chất lượng mẫu mã, thương hiệu cũng bị mờ nhạt, gạo Việt Nam đã xuất khẩu trên 20 năm vẫn chưa đạt thương quốc tế, trong khi đó Campuchia đi sau nhưng gạo thơm Phka Ramdoul đã 3 lần được xếp hạng gạo ngon nhất thế giới vì họ thực hiện nghiêm ngặt quy trình sử dụng phân bón hữu cơ. Thực tế cho thấy, nếu không có phân bón hữu cơ đi trước thì không thể có một nền nông nghiệp hữu cơ hàng hóa bền vững, đột phá. |
Theo số liệu của Bộ NN - PTNT, sau 2 năm thực hiện chủ trương của Chính phủ về định hướng sản xuất hữu cơ, ngành trồng trọt cả nước đã có 50.000 nghìn hecta của hộ gia đình, hợp tác xã, doanh nghiệp, sử dụng phân hữu cơ. Tính đến tháng 6.2019, số lượng phân bón hữu cơ được công nhận lưu hành ở Việt Nam xấp xỉ 2.500 sản phẩm, tăng 3,5 lần so với tháng 12.2017 và tăng nhanh hơn so với số lượng phân bón vô cơ được công nhận ở cùng thời điểm. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2019, sản xuất phân bón hữu cơ đạt 1,2 triệu tấn, cao hơn 200 nghìn tấn so với tổng sản lượng sản xuất cả năm 2017.
Theo Bộ trưởng Bộ NN - PTNT Nguyễn Xuân Cường kết quả này cho thấy chuyển biến rất lớn trong tư duy, nhận thức và xu hướng sản xuất nông nghiệp ở nước ta. Nông sản Việt Nam đang xuất khẩu sang 180 nước trên thế giới, tham gia các hiệp định thương mại với những đòi hỏi chất lượng cực kỳ khắt khe. Chuyển đổi sang phát triển nông nghiệp hiện đại, thông minh là xu hướng tất yếu và bắt buộc bởi “nếu không đáp ứng chất lượng, 100 triệu dân trong nước cũng sẽ không mua chứ chưa nói đến xuất khẩu”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nói.
Đặc biệt, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật Hoàng Trung cho biết, cán cân nhập khẩu và xuất khẩu phân bón hữu cơ của Việt Nam đã có thay đổi đáng kể trong thời gian qua. Nếu năm 2017, Việt Nam nhập 220.000 tấn phân bón hữu cơ, nhiều nhất so với giai đoạn 2014 - 2016, thì năm 2018 nhập khẩu khoảng 216.000 tấn. Nhưng 6 tháng đầu năm nay, Việt Nam chỉ nhập khoảng 107.000 tấn và dự báo sản lượng nhập khẩu sẽ tiếp tục sụt giảm trong những năm tới. Ở chiều xuất khẩu, phân bón hữu cơ của Việt Nam đang được xuất khẩu đến 35 quốc gia trên thế giới với sản lượng 68.000 tấn trong năm 2018, tăng gấp 7 lần so với 2015. Trong đó, Hàn Quốc là quốc gia nhập khẩu phân bón hữu cơ nhiều nhất từ Việt Nam, với khoảng 40% tổng sản lượng; kế đó là thị trường Trung Quốc, Campuchia, Lào, Thái Lan và Pakistan…
Xác định đây là con đường tất yếu của ngành nông nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng trong thời gian tới, cần tiếp tục hoàn thiện chính sách về phân bón hữu cơ bằng cách cụ thể hóa Luật Trồng trọt, Nghị định 109/2018, Nghị định 57/2018, các cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn…
 Toàn cảnh hội nghị |
Dư địa phát triển rất lớn
Nhiều chuyên gia nhận định, tiềm năng sản xuất phân bón hữu cơ rất lớn, với nhiều lợi thế về nguồn nguyên liệu, đặc biệt là phế phụ phẩm trong nông nghiệp. Chất thải chăn nuôi là nguồn tài nguyên rất lớn để sản xuất phân bón hữu cơ, nhưng chưa được sử dụng hiệu quả. Theo thống kê, mỗi năm chăn nuôi thải ra 64 triệu tấn chất thải rắn và 62 triệu mét khối nước tiểu, nếu được sử dụng hiệu quả để làm phân bón hữu cơ thì sẽ giảm được hàng triệu tấn phân bón vô cơ đang nhập khẩu.
Trong khi đó, ngành nông nghiệp đặt mục tiêu sản xuất, tiêu thụ phân bón hữu cơ trong nước đạt 3 triệu tấn và xuất khẩu 0,5 triệu tấn vào năm 2020 cho thấy dư địa trong lĩnh vực này còn rất lớn, là cơ hội, tiềm năng cho các doanh nghiệp trong nước. Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, với nguồn nguyên liệu đầu vào chúng ta hoàn toàn chủ động được, tương lai nền nông nghiệp Việt Nam sẽ từng bước chuyển đổi theo hướng chất lượng, giá trị gia tăng cao theo chuỗi bền vững, từng bước hạn chế chạy theo số lượng và xuất khẩu thô, tiến tới xây dựng một nền sản xuất nông nghiệp sạch, chất lượng cao, hiệu quả và bền vững.
Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đã hợp tác với nhiều địa phương để đầu tư sản xuất nông nghiệp hữu cơ có hiệu quả như: Tập đoàn Quế Lâm, Sông Gianh, T&T 159... Qua đó tận dụng và tái tạo các sản phẩm hữu cơ sinh ra trong quá trình canh tác nông nghiệp nên công suất của các nhà máy và sản lượng phân bón hữu cơ sản xuất ra đã tăng lên rõ rệt. Bộ NN - PTNT cũng dành nhiều ưu tiên nhằm hoàn thiện cơ chế chính sách theo hướng ưu tiên, hỗ trợ tối đa cho phát triển phân bón hữu cơ; khuyến khích, vận động các doanh nghiệp thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ phân bón hữu cơ, đặc biệt các doanh nghiệp sản xuất phân bón vô cơ chuyển dần sang sản xuất phân bón hữu cơ.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhận định, để thay đổi thói quen sử dụng phân bón của người dân, rất cần sự đấu tranh, thời gian và “hà hơi tiếp sức” bằng các chính sách. Trước hết có chính sách khuyến khích không chỉ cho doanh nghiệp sản xuất mà còn thúc đẩy nông dân sử dụng và thậm chí sản xuất phân hữu cơ tại gia bằng cách sản phẩm enzym, xử lý phụ phẩm trồng trọt, chăn nuôi.
