Việc ông Trump bị kết án đánh dấu sự kết thúc 6 tuần tranh biện. Nhưng cuộc chiến về vụ án chắc chắn sẽ chưa kết thúc trong một sớm một chiều. Điều dư luận quan tâm hơn cả là phán quyết này sẽ dẫn đến những điều gì tiếp theo?
Những tội danh nào được phán quyết?
Trong phán quyết đưa ra ngày 30.5, các thành viên bồi thẩm đoàn của Tòa án quận Manhattan đã tuyên ông Donald Trump phạm tất cả 34 tội danh trong vụ kiện làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền “bịt miệng” ngôi sao phim người lớn tên thật là Stephanie Clifford, để yêu cầu bà không lên tiếng về mối quan hệ với Trump trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2016. Với phán quyết này, ông Donald Trump đã trở thành cựu tổng thống đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ bị tuyên phạm tội hình sự.
Phiên tòa kéo dài 6 tuần xoay quanh khoản thanh toán 130.000 USD mà cựu luật sư của ông Trump, Michael Cohen, đã trả cho nữ diễn viên. Biện lý quận Manhattan Alvin Bragg khai rằng ông Cohen đã thay mặt ông Trump thực hiện các khoản thanh toán để mua chuộc sự im lặng của bà Clifford trước cáo buộc ngoại tình mà cựu tổng thống phủ nhận đã diễn ra. Ông Alvin Bragg còn cáo buộc rằng ông Trump làm sai lệch danh mục các khoản hoàn trả của ông cho ông Cohen và điều này cấu thành tội làm sai lệch hồ sơ kinh doanh ở cấp độ trọng tội.
Ông Trump cũng bị kết luận là vi phạm luật bầu cử ở New York. Luật này hình sự hóa bất kỳ âm mưu nào nhằm “thúc đẩy hoặc ngăn cản hoạt động bầu cử của bất kỳ người nào vào cơ quan công quyền bằng các biện pháp bất hợp pháp”. Các biện pháp bất hợp pháp mà các công tố viên xác định là hành vi vi phạm Đạo luật Chiến dịch Bầu cử Liên bang, làm sai lệch các hồ sơ kinh doanh khác hoặc vi phạm luật thuế.
Ngày tuyên án diễn ra khi nào?
Thẩm phán Juan M. Merchan ấn định bản án sẽ được tuyên vào ngày 11.7, chỉ vài ngày trước Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa ở Milwaukee, nơi các nhà lãnh đạo Đảng Cộng hòa, những người vẫn kiên quyết ủng hộ ông sau phán quyết, dự kiến sẽ chính thức đưa ông trở thành ứng cử viên của Đảng này.
Điều gì xảy ra tiếp theo?
Quyết định này là một phán quyết pháp lý đáng kinh ngạc đối với ông Trump. Những tội danh mà ông Trump bị kết án là trọng tội loại E, cấp độ thấp nhất theo luật New York. Mỗi tội danh có mức án tối đa là 4 năm tù, nhưng luật tiểu bang giới hạn tổng mức án tối đa là 20 năm.
Tuy nhiên, Luật sư quận Manhattan Alvin Bragg hôm 30.4 không cho biết liệu các công tố viên có ý định đưa ra án phạt tù hay không và không rõ liệu Thẩm phán Tòa án Juan M. Merchan, người trước đó trong phiên tòa đã cảnh báo về thời gian ngồi tù vì tội bịt miệng, có chấp thuận áp dụng hình phạt đó đối với một cựu tổng thống vốn tuổi cao và lý lịch trong sạch hay không.
Ông Trump có thể sẽ ngay lập tức kháng cáo bản án của mình và ông có 30 ngày để làm việc đó. Nhưng nếu nỗ lực đó thất bại, số phận của ông sẽ nằm trong tay một thẩm phán mà ông luôn chỉ trích là thiên vị và “có xung đột lợi ích”.
Trong phiên tòa, cựu tổng thống đã hai lần yêu cầu Thẩm phán Justice Mercan từ chức với cáo buộc rằng, ông đang hành động vì động cơ chính trị. Bằng chứng mà ông Trump chỉ ra là con gái của thẩm phán, Loren Merchan, đứng đầu một công ty tư vấn chính trị cho chiến dịch của Biden-Harris.
Ngoài án tù, vẫn có nhiều lựa chọn khác như quản chế hoặc giam giữ tại nhà. Quyết định cuối cùng sẽ phụ thuộc vào Thẩm phán Mercan, người sẽ xem xét hồ sơ tộ phạm của ông Trump, căn cứ trên các yếu tố như không có tiền án, tuổi cao…
Đảng Cộng hòa có tiếp tục ủng hộ ông Trump hay không?
Bất chấp bị tuyên án vào ngày 11.7, chỉ 4 ngày sau đó, Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa dự kiến sẽ đề cử ông Trump làm ứng cử viên tổng thống của đảng tại Đại hội của đảng này bắt đầu diễn ra từ ngày 15.7.
Đảng Cộng hòa không có dấu hiệu giảm bớt sự ủng hộ của họ đối với nhà lãnh đạo đảng. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson than thở về điều mà ông gọi là “một ngày đáng xấu hổ trong lịch sử Hoa Kỳ”. Ông gọi vụ việc này là “một hành động thuần túy mang tính chính trị, không phải hoạt động pháp lý”.
Ông Trump có thể tranh cử tổng thống không?
Ngay cả khi là một tội phạm đã bị kết án, ông Trump vẫn có thể tiếp tục chiến dịch tranh cử và trở thành Tổng thống. Không có điều gì trong Hiến pháp cấm một người bị kết án tranh cử hoặc phục vụ ở chức vụ cao nhất nước Mỹ.
Điều kiện để một người không thể tranh cử tổng thống là không được sinh ra ở Hoa Kỳ hoặc cha mẹ không phải công dân Hoa Kỳ, quá 35 tuổi hoặc chưa cư trú ở Hoa Kỳ đủ 14 năm.
Tuy nhiên, vẫn có một điều kiện khiến một người không thể tranh cử đó là khi Thượng viện bỏ phiếu cấm người đó tranh cử. Tuy nhiên, cuộc bỏ phiếu ở Thượng viện chỉ diễn ra một phiên tòa luận tội do Hạ viện tiến hành và bản án phải được thông qua với đa số 2/3. Đây là một điều kiện chắc chắn là không thể diễn ra đối với ông Trump trong bối cảnh đảng Cộng hòa đang nắm thế đa số tại Hạ viện.
Tuy nhiên, những rắc rối pháp lý sẽ gây trở ngại cho nỗ lực tranh cử tổng thống của ông. Với cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên sắp diễn ra vào ngày 27.6, ứng cử viên tiềm năng của Đảng Cộng hòa chắc chắn sẽ phải tập trung cho cuộc vận động tranh cử hơn là đấu tranh cho tự do của mình.
Ông Trump có thể trở thành tổng thống nếu phải ngồi tù?
Ngay cả khi ông Trump bị kết án tù trước bầu cử, nhưng lại đắc cử trong cuộc bỏ phiếu vào tháng 11 tới, ông vẫn có thể nhậm chức. Với vị trí tổng tư lệnh, ông vẫn có thể ra các quyết định về quân sự, ký ban hành các dự luật, ban hành lệnh ân xá liên bang, ký các hiệp ước quốc tế và thực hiện mọi trách nhiệm của tổng thống.
Việc bố trí văn phòng tổng thống trong nhà tù hay nhà tù sẽ trông như một văn phòng tổng thống có thể sẽ là một vấn đề phải giải quyết của Nhà Trắng. Ngoài ra, ông ấy vẫn được mật vụ bảo vệ như bất kỳ tổng thống nào. Ngay cả với tư cách là một cựu tổng thống, ông ấy vẫn được Sở Mật vụ bảo vệ trừ khi ông từ chối.
Bài kiểm tra độc đáo đối với hệ thống tòa án
Phiên tòa hình sự đầu tiên của một cựu tổng thống Mỹ luôn đưa ra một bài kiểm tra độc đáo đối với hệ thống tòa án, không chỉ vì sự nổi bật của Trump mà còn vì những quan điểm không ngừng nghỉ của ông về nền tảng của vụ án và những người tham gia. Nhưng phán quyết từ bồi thẩm đoàn gồm 12 người đã bác bỏ bất kỳ nỗ lực nào của Trump nhằm làm suy yếu niềm tin vào quá trình tố tụng hoặc có khả năng gây ấn tượng với hội đồng xét xử bằng việc thể hiện sự ủng hộ của đảng Cộng hòa đối với ông.
“Mặc dù bị cáo có thể không giống bất kỳ ai khác trong lịch sử Hoa Kỳ, nhưng chúng tôi đã đến phiên tòa này và cuối cùng đưa ra phán quyết hôm nay theo cách giống như mọi vụ án khác được đưa ra trước cửa phòng xử án, bằng cách tuân theo các sự kiện và luật pháp và làm như vậy mà không có bất kỳ sự phản đối nào, sợ hãi hay ủng hộ”, Biện lý Bragg nói sau phán quyết.
