Khó khăn vì số liệu, dữ liệu công nghệ tản mát
Tại quyết định phê duyệt Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia đến năm 2020, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu xây dựng và triển khai lộ trình nâng cao năng lực công nghệ quốc gia, dựa trên cơ sở nền tảng là hệ thống bản đồ công nghệ và lộ trình công nghệ và đổi mới công nghệ. Hiện tại, Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ được Bộ KHCN giao chủ trì thực xây dựng bản đồ công nghệ và lộ trình công nghệ.
Mục tiêu xây dựng bản đồ công nghệ nhằm hệ thống rõ nét về hiện trạng công nghệ ở Việt Nam gắn liền với thị trường và sản phẩm. Bản đồ công nghệ sẽ giúp chỉ ra những loại công nghệ chúng ta đang sở hữu, khoảng cách công nghệ của Việt Nam so với phần còn lại của thế giới. Đồng thời, bản đồ công nghệ cũng sẽ thể hiện chỉ số năng lực vận hành, năng lực nghiên cứu và khả năng đáp ứng đối với yêu cầu phát triển công nghệ, sản phẩm. Trên cơ sở bức tranh này, lộ trình công nghệ và đổi mới công nghệ sẽ được xây dựng để xác định thế mạnh của chúng ta ở phân khúc thị trường nào, với các sản phẩm gì, có đặc tính kỹ thuật như thế nào, và cần phải phát triển công nghệ gì để có các sản phẩm đó. < /p>
Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ Tạ Việt Dũng cho biết, hiện đơn vị đang hoàn thiện phương pháp luận về xây dựng bộ sách tài liệu hướng dẫn xây dựng Bản đồ công nghệ, lộ trình công nghệ. Đồng thời, xây dựng thí điểm lập bản đồ công nghệ trong lĩnh vực khuôn mẫu, tiếp theo sẽ tập trung cho toàn ngành cơ khí. Trọng tâm xây dựng bản đồ công nghệ sẽ tập trung vào công nghệ cao, một số sản phẩm quốc gia như lúa gạo, vaccine… Nhìn chung, bản đồ công nghệ của Việt Nam đang ở mức độ hoàn thành việc đánh giá hiện trạng, chỉ ra được khoảng cách công nghệ và những công nghệ đó được phân bố ở những khu vực nào, từ đó định hướng đầu tư nghiên cứu những công nghệ mà chúng ta đang thiếu.
Lần đầu tiên được triển khai nên hoạt động xây dựng bản đồ công nghệ, lộ trình công nghệ và đổi mới công nghệ gặp nhiều khó khăn. Theo ông Tạ Việt Dũng, khó khăn lớn nhất khi thực hiện là việc huy động lực lượng chuyên gia và hệ thống số liệu, dữ liệu về công nghệ, đặc biệt là công nghệ sản xuất trong các doanh nghiệp hiện còn tản mát và chưa được thống kê, theo dõi thường xuyên đã gây khó khăn cho quá trình thu thập dữ liệu. Ngoài ra, việc làm sao để xây dựng được quy trình, phương pháp lập bản đồ công nghệ, lộ trình công nghệ và đổi mới công nghệ phù hợp với điều kiện và mục tiêu phát triển của Việt Nam và có được sự đồng thuận từ các Bộ, ngành và doanh nghiệp cũng không hề đơn giản.
 Nguồn: congluan.vn |
Định hướng để tối ưu hóa đầu tư công nghệ cho doanh nghiệp
Để có được bức tranh toàn cảnh, xác thực về hiện trạng phát triển của công nghệ Việt Nam cần phải có nguồn lực từ nhà nước và xã hội. Về nguồn nhân lực, đội ngũ cán bộ KHCN của chúng ta có thể đáp ứng được. Về tài chính, bên cạnh một phần kinh phí từ ngân sách nhà nước phải huy động chủ yếu từ phía doanh nghiệp. Đồng thời, phải có được các đơn vị cung cấp dịch vụ thu thập dữ liệu, số liệu thống kê, tư vấn cho doanh nghiệp, cùng với các cơ quan nhà nước đánh giá trình độ công nghệ của nền kinh tế, góp phần xây dựng bản đồ quốc gia về công nghệ. - Bộ trưởng Bộ KHCN Nguyễn Quân |
Doanh nghiệp là trung tâm của hoạt động đổi mới công nghệ. Để có thể đổi mới công nghệ một cách hiệu quả, doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình đổi mới công nghệ của mình với những mục tiêu rõ ràng, cụ thể về sản phẩm và công nghệ để tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực, đặc biệt là khi tiến hành đầu tư công nghệ đa thế hệ. Thông qua bản đồ công nghệ, doanh nghiệp đánh giá được thực trạng công nghệ của mình so với các đối thủ cạnh tranh, có kế hoạch phát triển và đổi mới công nghệ một cách thiết thực và hiệu quả, giúp tiết kiệm chi phí đầu tư, nâng cao năng suất chất lượng và tính cạnh tranh của doanh nghiệp.
Thực tế hiện nay, các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa khó có thể tự mình đầu tư đổi mới công nghệ nếu không có sự hỗ trợ của nhà nước. Bên cạnh các chính sách hỗ trợ tài chính, tín dụng, hỗ trợ thông qua hệ thống KHCN đóng vai trò quan trọng. Bản đồ công nghệ và lộ trình công nghệ ngành sẽ chỉ ra được cơ sở để nhà nước định hướng đầu tư vào các công nghệ cơ bản, hỗ trợ cho việc xây dựng chiến lược, chính sách phát triển KHCN cũng như chiến lược phát triển các ngành, lĩnh vực một cách khoa học, khả thi và đúng hướng.
Cùng với đó, một trong những giá trị quan trọng của bản đồ công nghệ và lộ trình công nghệ là hỗ trợ cho việc định hướng các nghiên cứu, xác định rõ các mục tiêu và hiệu quả mang lại của các nhiệm vụ nghiên cứu đối với các nhà khoa học, doanh nghiệp, kể cả các viện, trường công lập, tránh tình trạng nghiên cứu trùng lặp và lãng phí, nghiên cứu những đề tài thiếu tính khả thi, bỏ ngăn kéo hoặc nghiên cứu thứ thiên hạ đã có rồi. Dẫu biết sáng tạo là không có bến bờ, nhưng việc chỉ ra các xu hướng công nghệ tương lai cũng góp phần quan trọng trong việc đưa ra các chỉ dấu đáng tin cậy để các hoạt động R&D của các doanh nghiệp, nhà khoa học bớt phần rủi ro hơn.
