Xu hướng tất yếu trong chuyển đổi số
Theo Cục Kiểm tra văn bản và quản lý xử lý vi phạm hành chính, một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo giữa các quy định pháp luật, cũng như việc phát hiện các lỗi kỹ thuật, lỗi diễn đạt trong văn bản.
Để giải quyết vấn đề này, việc ứng dụng trợ lý ảo vào quy trình xây dựng và kiểm tra văn bản được xem là giải pháp đột phá, giúp nâng cao tính nhất quán, minh bạch và chính xác của hệ thống pháp luật. Theo đó, trợ lý ảo có thể tự động phân tích văn bản dự thảo, so sánh với hệ thống pháp luật hiện hành để phát hiện những điểm mâu thuẫn hay lỗi kỹ thuật. Điều này giúp giảm tải khối lượng công việc cho chuyên gia pháp lý, rút ngắn thời gian xây dựng và sửa đổi văn bản, bảo đảm sự thống nhất của hệ thống pháp luật.
Hiện nay, việc kiểm tra văn bản chủ yếu dựa vào phương pháp thủ công, mất nhiều thời gian và tiềm ẩn nguy cơ sai sót. Trợ lý ảo có thể quét và phân tích nội dung của một văn bản dự thảo, đối chiếu với hệ thống dữ liệu pháp luật để phát hiện những điều khoản trùng lặp, thậm chí gợi ý phương án điều chỉnh phù hợp.
Bên cạnh đó, trợ lý ảo còn hỗ trợ phát hiện lỗi chính tả, lỗi diễn đạt và lỗi ngữ pháp trong văn bản pháp luật. Một số hệ thống trợ lý ảo tiên tiến có thể đánh giá mức độ rõ ràng của ngôn ngữ, đề xuất cách diễn đạt dễ hiểu hơn để bảo đảm mọi đối tượng có thể tiếp cận và hiểu đúng quy định pháp luật.
Giải pháp C-LS (Trợ lý ảo Rà soát văn bản pháp luật) do Viện nghiên cứu ứng dụng công nghệ CMC (CMC ATI) thuộc Tập đoàn Công nghệ CMC phát triển. Nguồn: ITN
Tại Việt Nam, giải pháp C-LS (Trợ lý ảo Rà soát văn bản pháp luật) do Viện nghiên cứu ứng dụng công nghệ CMC (CMC ATI) thuộc Tập đoàn Công nghệ CMC đã ra đời, như một công cụ hỗ trợ đắc lực giúp giải quyết những thách thức trong công tác xây dựng và kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật. Với khả năng tự động phân tích, đối chiếu và phát hiện sai sót trong văn bản pháp luật, C-LS giúp nâng cao tính chính xác, minh bạch và hiệu quả trong quá trình rà soát, đồng thời giảm thiểu rủi ro và tiết kiệm thời gian cho các cơ quan quản lý, tổ chức và doanh nghiệp.
TS. Đặng Minh Tuấn, Viện trưởng Viện nghiên cứu ứng dụng công nghệ CMC cho biết, C-LS được phát triển với nhiều tính năng tiên tiến dựa trên công nghệ AI hiện đại như chuyển đổi dữ liệu số với độ chính xác 95%; đối chiếu văn bản, điều khoản với độ chính xác 90%; phát hiện chồng chéo, mâu thuẫn trong văn bản với độ chính xác 85%...
Ứng dụng đồng bộ và thống nhất
Mới đây, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã làm việc với với các đơn vị liên quan về kết quả triển khai thử nghiệm trợ lý ảo rà soát văn bản quy phạm pháp luật.
Tại cuộc họp này, Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ Tư pháp) Phạm Quang Hiếu cho biết, đơn vị này đã tổ chức khảo sát, làm việc với một số doanh nghiệp đang nghiên cứu, phát triển, cung cấp ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực pháp luật; phối hợp cùng Cục Kiểm tra văn bản và quản lý xử lý vi phạm hành chính rà soát kết quả thử nghiệm.
Việc triển khai thử nghiệm trợ lý ảo tại các đơn vị xây dựng, kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật tập trung vào 3 nhóm chức năng: Hỗ trợ rà soát, phát hiện các mâu thuẫn thẩm quyền về hình thức của văn bản quy phạm pháp luật; kiểm tra về hiệu lực của các văn bản căn cứ và văn bản tham chiếu trong quá trình rà soát văn bản quy phạm pháp luật; tìm kiếm, xác định các điều, khoản, điểm, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quy định, văn bản quy phạm pháp luật cần (được) rà soát.
Đánh giá tính khả thi của ứng dụng trợ lý ảo, đại diện lãnh đạo các đơn vị xây dựng, kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật cho rằng, hiện nay, việc triển khai thử nghiệm trợ lý ảo vẫn tồn tại một số hạn chế về dữ liệu, chức năng, kỹ thuật, trải nghiệm người dùng và thời gian triển khai… Điều đó đòi hỏi, nội dung, thuật ngữ của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật cần được chuẩn hóa, thống nhất để việc ứng dụng trợ lý ảo trong công tác xây dựng, kiểm tra văn bản được đồng bộ, chính xác hơn.
Với mục tiêu cụ thể là phục vụ trực tiếp cho nhiệm vụ chuyên môn, ưu tiên trước mắt là hỗ trợ công tác xây dựng và kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật; theo các chuyên gia, cần làm rõ yêu cầu đối với trợ lý ảo, như: Hỗ trợ thẩm định văn bản (xác định tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, phát hiện mâu thuẫn, chồng chéo); kiểm tra văn bản (đánh giá thẩm quyền ban hành, hiệu lực pháp lý, sự phù hợp với điều ước quốc tế và quy định quốc tế).
Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đề nghị, Cục Kiểm tra văn bản và quản lý xử lý vi phạm hành chính làm đầu mối, chủ trì thành lập nhóm công tác, với sự tham gia của Cục Công nghệ thông tin... Nhóm này sẽ chịu trách nhiệm xây dựng đề bài chi tiết, đưa ra yêu cầu cụ thể cho đơn vị dịch vụ thực hiện; việc triển khai cần tiến hành từng bước, có lộ trình rõ ràng.
Về ứng dụng chuyển đổi số trong công tác xây dựng pháp luật, các đơn vị và Cục Công nghệ thông tin tiếp tục tăng cường công tác phối hợp, hoàn thiện báo cáo; rà soát, đánh giá tiến độ, kinh phí của các phần mềm, ứng dụng mà Bộ Tư pháp đang chủ trì thực hiện.
