Đến Ninh Thuận, không nên bỏ qua tháp Po Rome!

Công trình kiến trúc cuối cùng của người Chăm; bản sao không hoàn hảo của tháp Po Klong Garai; không thờ thần mà thờ vua Po Rome… Đó là những gì người ta thường truyền tai nhau về tháp Po Rome, cùng lời nhắn nhủ: Đã đến Ninh Thuận, không nên bỏ qua tháp Po Rome!

 Tháp Po Rome
Tháp Po Rome

Nếu không có dịch Covid-19, những ngày đầu tháng 10 này, tháp Po Rome rộn ràng trong không khí Lễ hội Katê. Đây là một trong ba địa điểm (cùng với tháp Po Klong Garai và đền Po Ina Nagar) tổ chức các nghi lễ của lễ hội truyền thống gắn với đời sống tâm linh của đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn ở Ninh Thuận. Theo truyền thống, sẽ rước y phục của nữ thần Po Ina Nagar - Thần Mẹ xứ sở từ đền Po Ina Nagar lên tháp Po Rome, sau đó mới bắt đầu các nghi lễ và hoạt động lễ hội.

	Tháp Po Rome hiện vẫn là nơi đồng bào Chăm tiến hành các nghi lễ tôn giáo quan trọng - Nguồn: saigonhonngoc.com
Tháp Po Rome hiện vẫn là nơi đồng bào Chăm tiến hành các nghi lễ tôn giáo quan trọng
Nguồn: saigonhonngoc.com

Tháp Po Rome, tiếng Chăm là “Bimong Po Rome”, thuộc thôn Hậu Sanh, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước, cách TP. Phan Rang - Tháp Chàm khoảng 15km. Du khách có thể đi đến tháp dễ dàng bằng ô tô hoặc xe máy, theo biển hướng dẫn rõ ràng, bởi đây là một trong những điểm đến du lịch văn hóa dân gian Chăm tại Ninh Phước nói riêng, Ninh Thuận nói chung.

Là công trình kiến trúc quy mô nhỏ nhất trong số đền tháp ở Ninh Thuận, nhưng Po Rome là ngôi tháp lớn cuối cùng của vương quốc Chămpa. Tháp cao được xây dựng vào đầu thế kỷ thứ XVII, thờ vua Po Rome - vị vua độc lập cuối cùng của Chămpa, người có công dẫn thủy nhập điền, phát triển sản xuất nông nghiệp, tạo cuộc sống no ấm cho đồng bào Chăm trong vùng. Để lên được đến đây, du khách phải đi qua hàng chục bậc thang được làm từ những khối đá lớn.

Tháp Po Rome nằm trên hai quả núi thấp, là công trình gạch cổ còn nguyên vẹn nhất hiện nay của người Chăm tại vùng Panduranga (Ninh Thuận và Bình Thuận). Về phong cách kiến trúc, Po Rome là bản sao không hoàn hảo của tháp Po Klong Garai nổi tiếng, có rất ít hoa văn, phù điêu cũng như hình chạm khắc. Công trình gồm hai ngôi tháp, tháp chính, tháp phụ và một miếu nhỏ, trong đó nét đặc sắc tập trung ở tháp chính. Tháp cao khoảng 8m, cạnh đáy rộng gần 8m, bên trong thờ tượng vua Po Rome cao khoảng 1,2m. Tượng vua bằng đá, được tạo từ một linga có 8 tay, đặt dưới một cái tán bằng gỗ. Ngoài tượng vua, trong tháp chính còn có một tượng bán thân nữ mà người Chăm gọi là tượng hoàng hậu Po Bia Sancan cao khoảng 0,75m. Tháp phụ thờ hoàng hậu Pra Sucih, gần tháp phụ là khu mộ táng của vua Po Rome.

	Tượng vua Po Rome thờ tại tháp Po Rome - Nguồn: http://baoninhthuan.com.vn/
Tượng vua Po Rome thờ tại tháp Po Rome
Nguồn: http://baoninhthuan.com.vn/

Cũng như tháp Po Klong Garai, tháp Po Rome có một cửa chính, quay về hướng Đông, trên cửa chính có các tầng hình vòng cung, dưới các hình vòng cung là hình tượng thần Shiva và ngọn lửa thiêng. Ở các cửa giả (ở 3 hướng còn lại) có hình các vị thần bằng đá trong tư thế ngồi, khuôn mặt đậm nét bản địa. Mái ba tầng theo mẫu cổ, mỗi tầng có 4 tháp góc, trên đỉnh mỗi tháp góc có trang trí búp sen bằng đá và hình ngọn lửa trang trí ở 4 góc. Đặc biệt trong mỗi hốc giả là hình ảnh một vị thần đang ngồi chắp tay trong tư thế cầu nguyện.

Là một trong ba đền tháp linh thiêng, nổi tiếng tại Ninh Thuận, cùng với Hòa Lai và Po Klong Garai, Po Rome là những gì còn sót lại, thể hiện cho nét nghệ thuật tuyệt mỹ của người Chăm xưa. Tháp Pô Rome được xếp hạng di tích kiến trúc - nghệ thuật cấp quốc gia năm 1992. Hiện nay, đây vẫn là nơi đồng bào Chăm tiến hành các nghi lễ tôn giáo. Cộng đồng người Chăm trong khu vực sẽ lui tới thờ cúng tại tháp Po Rome vào bốn dịp lễ quan trọng: Lễ cầu đạo (tháng 4 theo Chăm lịch), lễ hội Kate (tháng 7 Chăm lịch), lễ cúng tưởng nhớ Mẹ xứ sở (tháng 9 Chăm lịch) và lễ mở cửa tháp (tháng 11 Chăm lịch).

Trị vì vương quốc Chămpa từ năm 1627 - 1651, Po Rome là vị vua có nhiều công trạng đối với sự nghiệp phát triển của dân tộc Chăm nên khi mất, ông được cộng đồng người Chăm tôn thờ như một vị thần. Tháp Po Rome thờ vua Po Rome chứ không thờ thần như các tòa tháp cổ khác.

Chính sách Dân tộc và Tôn giáo

Hợp thành khối thống nhất, vững chắc
Văn hóa - Thể thao

Hợp thành khối thống nhất, vững chắc

Qua lịch sử phát triển của đất nước, đoàn kết dân tộc, tôn giáo luôn được củng cố, tăng cường và mở rộng. Công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đang đặt ra rất nhiều thách thức, đòi hỏi cả nước hợp thành khối đại đoàn kết vững chắc, thực hiện ước nguyện vì một Việt Nam hùng cường.

Biến đổi và mai một
Văn hóa

Biến đổi và mai một

Thời gian vừa qua, tín ngưỡng truyền thống các dân tộc thiểu số bị mai một do ảnh hưởng ngày càng lớn của nhiều loại hình tôn giáo có nguồn gốc từ phương Tây và sự xuất hiện các hiện tượng tôn giáo mới, cùng với đó là sự biến đổi mạnh mẽ về môi trường tự nhiên và kinh tế - xã hội.

Nếp sống văn hóa trong sinh hoạt đạo - đời
Văn hóa - Thể thao

Nếp sống văn hóa trong sinh hoạt đạo - đời

Thời gian qua, các giá trị văn hóa, nhân văn của tín ngưỡng, tôn giáo có tác động tích cực, làm phong phú đời sống văn hóa của người dân, góp phần quan trọng bảo tồn văn hóa truyền thống, duy trì đạo đức xã hội, hướng đến hệ giá trị mới phù hợp với đời sống hiện đại, chân - thiện - mỹ.

Khơi dậy và phát huy giá trị tốt đẹp
Văn hóa - Thể thao

Khơi dậy và phát huy giá trị tốt đẹp

Trong bối cảnh đất nước đang hội nhập mạnh mẽ, văn hóa chịu nhiều tác động, có xu hướng biến đổi, mai một bản sắc…, việc khơi dậy và phát huy giá trị tốt đẹp của tín ngưỡng, tôn giáo để giữ gìn, phát triển văn hóa Việt Nam thực sự cấp thiết.

Phát huy sức mạnh tổng hợp
Xã hội

Phát huy sức mạnh tổng hợp

Các tôn giáo với những cách làm hay, mô hình thiết thực đã đóng góp quan trọng vào công tác giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ an ninh Tổ quốc; đây là nguồn lực cần tiếp tục phát huy thời gian tới.

Cuộc sống bình an để yên tâm tu đạo
Xã hội

Cuộc sống bình an để yên tâm tu đạo

Cùng sự chung tay của chức sắc, cơ sở tôn giáo và sự hưởng ứng của các tầng lớp nhân dân, tại nhiều địa phương, phong trào giữ gìn an ninh trật tự đã được triển khai tích cực, góp phần xây dựng cuộc sống bình yên, đời sống văn hóa ở khu dân cư.

Đoàn kết vì mục tiêu chung
Xã hội

Đoàn kết vì mục tiêu chung

Những năm qua, các mô hình phát huy sự đoàn kết, hỗ trợ của các chức sắc tôn giáo người Chăm với lực lượng vũ trang của huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận, đã phát huy hiệu quả rõ rệt, góp phần giữ vững an ninh, trật tự tại địa phương.

Ứng xử đúng với di sản có không gian thiêng
Văn hóa - Thể thao

Ứng xử đúng với di sản có không gian thiêng

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, không phải di sản nào cũng có thể đưa ra trình diễn và đề xuất không đưa Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt ra ngoài không gian tâm linh, làm mất đi tính “thiêng”, trần tục hóa tín ngưỡng, dẫn đến nhiều người hiểu sai lệch về di sản.

Cần giải pháp đồng bộ, kịp thời
Văn hóa - Thể thao

Cần giải pháp đồng bộ, kịp thời

GS.TS. Từ Thị Loan, Chủ tịch Hội đồng khoa học, Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam góp ý, những giải pháp đồng bộ, chính sách kịp thời sẽ giúp bảo tồn và phát huy tốt hơn giá trị của di sản Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, tránh sa vào trạng thái cực đoan: hoặc cấm đoán, quản lý quá cứng nhắc; hoặc buông lỏng, để tự do phát triển, bóp méo bản chất của di sản.