Thiếu nhân lực trở thành nỗi lo
Báo cáo của Tổng cục Du lịch cho thấy, Việt Nam thuộc top ngành du lịch mất nhiều việc làm nhất do đại dịch Covid-19. Lực lượng lao động có thâm niên 5 - 10 năm đã chuyển nghề là 44%, lao động sau đại học chuyển nghề tới 90%.
Ông Phạm Hải Quỳnh, Viện trưởng Viện Phát triển du lịch châu Á cho biết, tuyển và đào tạo một nhân sự cứng, có thể đảm nhận được các yêu cầu theo các vị trí việc làm tại một khách sạn, doanh nghiệp lữ hành mất ít nhất 6 tháng đến 1 năm, cho nên việc bổ sung lượng lớn lao động thất thoát do dịch không phải chuyện thực hiện trong một sớm một chiều.
Không chỉ với các nhà hàng, khách sạn, "bài toán" nhân lực cũng khiến các doanh nghiệp lữ hành đau đầu. Nhiều doanh nghiệp chia sẻ họ đã đặt kế hoạch phải tuyển dụng nhân sự ổn định, lấp đầy các chỗ trống trước thời điểm cuối năm 2022, nhưng cho đến nay, đã qua quý 1.2023, chỉ tiêu chỉ đạt khoảng 60%. Tại một số doanh nghiệp, nhân viên phải đảm trách nhiều vị trí một lúc. Ở những vị trí không quan trọng phải tuyển dụng lực lượng lao động bán thời gian, thời vụ để ứng phó thời gian cao điểm.
Không chỉ thiếu về số lượng, chất lượng nhân lực của ngành khách sạn cũng còn hạn chế, nhất là về ngoại ngữ, kỹ năng mềm, kinh nghiệm thực tế. Bà Trần Thị Việt Hương, Giám đốc Nhân sự công ty Du lịch Vietravel cho biết, tại Vietravel 90% lực lượng ứng viên mới tốt nghiệp đều cần đào tạo lại để có thể thích ứng dần với công việc. Kỹ năng giao tiếp và xử lý các tình huống phát sinh trong quá trình làm việc với khách hàng, với đồng nghiệp của một số ứng viên còn nhiều hạn chế. Năng lực ngoại ngữ và thái độ làm việc chưa đạt như kỳ vọng.
"Chúng tôi sẵn sàng tiếp nhận sinh viên ở các trường trong nước, sinh viên nước ngoài. Nhưng học sinh nước ngoài sẽ khó hơn vì thói quen văn hóa, lối sống nước ngoài thường không đáp ứng được áp lực khi làm việc ở Việt Nam. Còn sinh viên trong nước mới ra trường thì không quá khó khăn, vì các bạn như tờ giấy trắng", bà Hương nói.
Linh hoạt và đổi mới phương thức đào tạo
Nói về những khó khăn, bà Hương cũng chia sẻ, thực tế cho thấy, để có thể triển khai thành công các chương trình đào tạo, doanh nghiệp phải đầu tư kinh phí, nhân lực và thời gian tương xứng thì việc đào tạo mới mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, việc tuân thủ cam kết làm việc tại công ty sau thời gian đào tạo của nhân sự chưa được thực hiện nghiêm túc. Trong một số hoàn cảnh, Vietravel vô hình trung trở thành cơ sở đào tạo nhân lực chất lượng cao cho các đơn vị khác.
Từ phía doanh nghiệp, Giám đốc Nhân sự Công ty Du lịch Vietravel cũng mong các cơ sở đào tạo cần không ngừng cập nhật xu thế phát triển du lịch, quan tâm đổi mới chương trình theo hướng hội nhập quốc tế, lồng ghép vào chương trình đào tạo các tiêu chuẩn nghề.
"Các đơn vị cần chú trọng đào tạo lý thuyết gắn kết với thực hành, nâng cao yêu cầu về kỹ năng nghề, kỹ năng xử lý tình huống và ưu tiên kỹ năng giao tiếp thông thạo bằng ngoại ngữ", bà Trần Thị Việt Hương chia sẻ.
Cùng chung nhận định, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietravel Holdings nêu quan điểm, khách đi du lịch hiện nay mong muốn có nhiều dịch vụ trải nghiệm theo hướng “không chạm”, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin. Vì vậy, nhân sự ngành du lịch rất cần có kỹ năng sử dụng thành thạo các ứng dụng số hóa, nhạy bén với các xu hướng của mạng xã hội. Doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo cần chủ động bồi dưỡng, cập nhật các kiến thức, kỹ năng cho đội ngũ nhân sự bằng nhiều cách như tổ chức đào tạo ngay từ khi mới tuyển dụng hoặc phối hợp với các cơ sở đào tạo để tổ chức đào tạo nâng cao, chuyên sâu cho từng vị trí việc làm phù hợp.
Phó Giám đốc Sở Du lịch TP. Hồ Chí Minh Bùi Thị Ngọc Hiếu cho biết, tháng 3.2022, khi TP. Hồ Chí Minh sẽ mở cửa du lịch, đón khách quốc tế thì ngành du lịch lại không có đủ nhân lực có năng lực để phục vụ. Ngay sau đó, Sở Du lịch đã kết nối các đơn vị liên quan, nhằm lên kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo và bổ sung nguồn nhân lực đang thiếu hụt.
"Các đơn vị cần đào tạo như thế nào để nhân sự ra trường là đi làm được ngay, không cần doanh nghiệp phải đào tạo lại từ đầu nữa. Chúng ta cần định hướng đào tạo như thế nào để có được nguồn nhân lực chất lượng cao, lâu dài trong thời gian sắp tới", bà Hiếu nói.
Cũng theo bà Hiếu, dự đoán, ngành quản trị du lịch và lữ hành sẽ phát triển, mang nhiều tín hiệu tích cực trong thời gian tới.
Với số liệu thống kê, trung bình một cơ sở đào tạo chỉ cung cấp được khoảng 75 lao động có tay nghề cao trong ngành du lịch. Sắp tới, ngành quản trị du lịch và lữ hành trở thành ngành công nghiệp thứ 6. Vậy nên cần hướng nghiệp cho các em từ những năm trung học.
