Trung tâm khuyến nông Quốc gia, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI) phối hợp với Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền tổ chức.
Tăng năng suất, tăng tính cạnh tranh cho cây cà phê
Tây Nguyên là vùng sản xuất cà phê trọng điểm của cả nước (chiếm 92% diện tích), đóng góp lớn cho xuất khẩu, dư địa phát triển còn rất nhiều. Tuy vậy, sản xuất cà phê đứng trước nhiều thách thức.
Theo TS. Phạm Anh Cường, Trưởng phòng Nghiên cứu - Phát triển sản phẩm Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền, các vùng trồng cà phê ở Tây Nguyên được nông dân đầu tư cao, như bón quá nhiều phân bón khoáng, phun xịt quá nhiều thuốc bảo vệ thực vật, lãng phí lớn nguồn tài nguyên nước tưới; cây trồng xen chưa có mô hình hiệu quả cao; quản lý giống lỏng lẻo; cùng với những tác động khách quan như nắng nóng kéo dài hoặc ngay trong mùa mưa cũng có khi nắng nóng kéo dài, mưa lại bất thường. Chưa kể, giá vật tư nông nghiệp không ổn định, khó cho tính toán đầu tư của nông dân; hiện tượng xói mòn làm mất độ phì nhiêu của đất, trong khi nông dân đầu tư không cân đối giữa phân bón khoáng và phân bón hữu cơ, làm cho đất trồng cà phê bị suy thoái nghiêm trọng, nổi bật nhất là suy thoái hữu cơ, suy giảm độ no bazơ, hệ sinh học đất (động vật và vi sinh vật có ích) bị ảnh hưởng lớn. Chỉ tính riêng vụ hạn năm 2016 đã ảnh hưởng đến 116,4 nghìn ha cà phê tại Tây Nguyên, diện tích cà phê mất trắng do hạn là 6,9 nghìn ha.
Theo Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), diện tích cà phê tái canh giai đoạn 2014- 2020 lên đến 90 nghìn ha và 30 nghìn ha khác phải ghép cải tạo (chiếm 18,5% tổng diện tích cà phê toàn vùng). Dự kiến đến năm 2025 diện tích cà phê cần tái canh là 75 nghìn ha và 35 nghìn ha cần ghép cải tạo. Gần đây, diện tích cây trồng xen trong vườn cà phê đang có xu hướng tăng rất nhanh, cũng là điểm cần phải tính toán cụ thể.
Kỹ thuật canh tác cà phê truyền thống, cộng với tác động của biến đổi khí hậu đã, đang ảnh hưởng rất lớn đến năng suất và chất lượng cà phê tại Tây Nguyên. Vì vậy việc tổ chức Chương trình Canh tác Cà phê thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu là rất cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.
TS. Phạm Anh Cường cho biết, “mục tiêu đặt ra của chương trình là xây dựng được quy trình canh tác cà phê thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu áp dụng cho vùng Tây Nguyên đề giúp duy trì và tăng năng suất (Việt Nam đang là số 1 thế giới), tăng tính cạnh tranh của cà phê Tây Nguyên bằng cách tiết giảm chi phí sản xuất với bộ sản phẩm Phân bón Đầu Trâu chuyên dùng. Sử dụng đúng, đủ và tiết kiệm nước tưới, hạn chế sâu bệnh hại và thuốc bảo vệ thực vật trên cây cà phê, từ đó giúp giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, thích ứng kịp thời với biến đổi khí hậu, nâng cao thu nhập cho nông dân, tiến tới trình cấp có thẩm quyền công nhận quy trình là một tiến bộ kỹ thuật”.
Hướng tới mở rộng sản xuất ra toàn vùng
Để hỗ trợ tốt cho nông dân trồng cà phê khu vực Tây Nguyên, Chương trình canh tác cà phê thông minh sẽ được thực hiện tại 5 tỉnh Tây Nguyên với 15 huyện trọng điểm trồng thuần cà phê và trồng xen với sầu riêng, hồ tiêu. Quá trình thực hiện chương trình sẽ có nhiều thí nghiệm chuyên sâu, điều tra thực tế trên 500 hộ canh tác cà phê ở 5 tỉnh Tây Nguyên, phân tích 200 mẫu đất ở các tầng canh tác cà phê trong các vườn trồng thuần, trồng xen (xen sầu riêng, hồ tiêu), trong các vườn cây già cỗi, vườn cây kinh doanh sung sức… để đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến quá trình canh tác cà phê hiện tại và dự báo cho 3 năm tới, đến đất trồng cà phê cũng như tìm hiểu về hệ sinh học đất.
Chương trình hướng đến mục tiêu xây dựng được gói kỹ thuật hoàn chỉnh nhằm giúp người dân trồng thuần cà phê hoặc trồng cà phê xen sầu riêng, xen hồ tiêu có được kiến thức thực tế, khoa học, qua đó áp dụng vào trong quá trình canh tác góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, nâng cao thu nhập gắn với tăng trưởng xanh, giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, giảm thiểu phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính mà ngành nông nghiệp đang đề ra.
Ông Ngô Văn Đông, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền chia sẻ: “Bình Điền vừa tổ chức rất thành công Chương trình Canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu tại 13 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, được Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) công nhận là Tiến bộ kỹ thuật và khuyến nghị mở rộng sản xuất ra toàn vùng. Mục tiêu của Bình Điền là nâng cao đời sống cho bà con nông dân. Làm cà phê khó hơn nên phải làm kỹ, từng bước, trong 3 năm tới. Mặc dù được thiên nhiên ưu đãi, nhưng phải có công nghệ tiên tiến can thiệp mới có hiệu quả cao, nhất là làm hàng xuất khẩu. Từ chương trình của Bình Điền, chúng tôi mong muốn sự hợp tác của các lực lượng từ đầu vào đến đầu ra cho sản xuất cà phê của bà con nông dân Tây Nguyên.”
