Cơ hội đi cùng thách thức
Phát biểu với báo chí về quyết định này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nói: “Việt Nam hoan nghênh việc Mỹ và Triều Tiên gặp thượng đỉnh lần thứ hai. Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ đối thoại nhằm duy trì hòa bình, an ninh, ổn định trên bán đảo Triều Tiên”. Trước đó, trong cuộc trả lời phỏng vấn Bloomberg ngày 18.1, khi được hỏi về khả năng Việt Nam được chọn là nơi tổ chức hội nghị thượng đỉnh, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nói rằng Việt Nam “sẽ rất vui mừng khi được tổ chức cuộc họp”.
![]() Tổng thống Donald Trump (phải) và Nhà lãnh đạo Kim Jung - un tại Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều lần thứ nhất |
Việc các phương tiện truyền thông quốc tế đưa tin sâu về hội nghị sẽ biến nó thành cơ hội tuyệt vời giúp Việt Nam quảng bá câu chuyện thành công của mình ra thế giới, từ đó thu hút thêm nhiều nhà đầu tư và khách du lịch hơn. Sự kiện này cũng sẽ giúp nâng cao vị thế quốc tế và thể hiện chính sách đối ngoại tích cực của Việt Nam, qua đó giúp Việt Nam có vai trò lớn hơn trong các vấn đề quốc tế - một mục tiêu mà các nhà hoạch định chính sách đối ngoại Việt Nam đã theo đuổi suốt thời gian qua.
Đầu năm 2018, khi có đồn đoán rằng Việt Nam có thể được chọn là nơi tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều lần thứ nhất, dường như Việt Nam còn tỏ ra thận trọng. Tuy nhiên, việc Singapore tổ chức thành công Hội nghị thượng đỉnh lần thứ nhất vào tháng 6.2018 đã mang lại những kinh nghiệm, giúp Việt Nam tự tin hơn khi đứng ra tổ chức cuộc họp sắp tới. Việc thực hiện một loạt công việc hậu cần khác nhau trong khoảng thời gian ngắn sẽ là thách thức lớn, nhưng mối quan tâm lớn hơn đối với Việt Nam lúc này là làm sao bảo đảm an ninh cho sự kiện.
Sẽ có Tuyên bố chung đột phá?
Đáng chú ý là không giống như hội nghị thượng đỉnh đầu tiên được gói gọn trong một ngày, hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai sẽ được tổ chức trong hai ngày. Chương trình dài hơn cho thấy sẽ có nhiều hoạt động hơn. Vì vậy, một số nhà phân tích đã suy đoán rằng hội nghị lần này có thể ra tuyên bố chính thức chấm dứt Chiến tranh Triều Tiên, vốn về mặt kỹ thuật chưa kết thúc vì giao tranh tạm ngừng năm 1953 theo quy định của thỏa thuận đình chiến chứ không phải hiệp ước hòa bình.
Một số lý do khác cũng củng cố cho dự đoán này. Do đây đã là hội nghị lần thứ hai, hai bên sẽ muốn đạt được một kết quả thực chất hơn. Trong khi vấn đề phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên còn nhiều gai góc và khó có thể nhanh chóng giải quyết, việc tuyên bố kết thúc Chiến tranh Triều Tiên dù mang tính biểu tượng nhưng vẫn là một kết quả ý nghĩa và dễ đạt được hơn. Phía Triều Tiên có thể muốn đạt được một tuyên bố như vậy để thể hiện thiện chí và tạo thuận lợi cho đàm phán cải thiện quan hệ với Mỹ và Hàn Quốc. Trở ngại lớn nhất đối với Triều Tiên là việc Mỹ vẫn đóng quân ở Hàn Quốc, nhưng gần đây Triều Tiên dường như đã giảm nhẹ tầm quan trọng của vấn đề này. Hơn nữa vấn đề này có thể được đàm phán song song với việc phi hạt nhân hóa, thay vì vấn đề tuyên bố kết thúc chiến tranh. Về phía Mỹ, Tổng thống Donald Trump mong muốn đạt được một tuyên bố như vậy để đóng góp vào di sản đối ngoại của mình, đồng thời giúp ông tăng uy tín với cử tri trong nước trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống năm tới.
Tuy nhiên, để đưa ra được một tuyên bố như vậy, Hội nghị sẽ cần có sự tham gia của các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Hàn Quốc. Trong bối cảnh này, nếu cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Donald Trump với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình được tổ chức tại Việt Nam thay vì Hải Nam như đề xuất ban đầu thì rất có thể một tuyên bố như vậy đang được các bên đàm phán. Ngày 7.2, Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng ông sẽ không gặp Chủ tịch Tập Cận Bình trước hạn chót 1.3 - thời điểm kết thúc đợt “ngừng bắn” 90 ngày trong cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nước. Tuyên bố này làm suy yếu khả năng ông Trump sẽ gặp ông Tập tại Việt Nam, nhưng do ông Trump đang nói về thời điểm cuộc gặp trong bối cảnh đàm phán thương mại song phương, nên vẫn chưa rõ hai bên có ý định gặp nhau ở Việt Nam để giải quyết vấn đề Chiến tranh Triều Tiên hay không.
Tuy nhiên, là một đất nước từng bị chia cắt và hồi sinh từ tro tàn chiến tranh, Việt Nam luôn hiểu rõ giá trị của hòa bình cũng như đánh giá cao cơ hội được đóng góp vào tiến trình hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên. Vì vậy, Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều sắp tới, cho dù có hay không có tuyên bố chấm dứt Chiến tranh Triều Tiên, vẫn sẽ là một cơ hội phù hợp giúp Việt Nam đạt được mục tiêu đó. Với mong muốn này, cùng với các lợi ích chính trị, kinh tế và đối ngoại lớn đi kèm, có lý do chính đáng để thế giới kỳ vọng Việt Nam sẽ nỗ lực hết mình góp phần làm nên thành công của cuộc gặp lịch sử lần thứ hai giữa hai nhà lãnh đạo Donald Trump và Kim Jong - un.