Trong một chương trình phát thanh của đài Vatican vào cuối tuần qua, Đại diện của Giáo hoàng tại Liên Hợp Quốc (LHQ), Đức ông Silvano Tomasi đã lên tiếng ủng hộ chiến dịch không kích của Mỹ nhằm ngăn chặn các tay súng thuộc Nhà nước Hồi giáo (IS), đồng thời kêu gọi phải ngăn chặn ngay lập tức tổ chức Hồi giáo cực đoan này trước khi quá muộn. Không đi sâu vào chi tiết, nhưng Đức ông Silvano Tomasi giải thích, viện trợ nhân đạo là cần thiết nhưng không đủ, có lẽ phải có thêm giải pháp quân sự.
Đức ông Tomasi lên tiếng sau khi những người đứng đầu Giáo hội tại Iraq cảnh báo nguy cơ khủng bố nhằm vào cộng đồng Thiên chúa giáo có thể trở thành nạn diệt chủng, đồng thời kêu gọi sự giúp đỡ khẩn cấp bảo vệ người Thiên chúa giáo và người Yazidi ở miền Bắc Iraq, nơi hàng chục nghìn người đang buộc phải chạy loạn và sơ tán.
Giám mục cai quản giáo phận Amadiya, ông Rabban al Qas, phát biểu trên Đài phát thanh Vatican rằng, hỗ trợ quân sự là hành động cần thiết với mục đích không để đàn con chiên gặp nạn. Tuy nhiên, trước đó, trong buổi thánh lễ hôm 11.8, Đức Giáo Hoàng Francis vẫn chìa nhành oliu với Nhà nước Hồi giáo và cảnh báo IS không thể nhân danh Đức Chúa Trời để gây chiến tranh. Đức Giáo Hoàng kêu gọi quốc tế tìm giải pháp hòa bình hiệu quả để chấm dứt những hành động tội ác ở Iraq.
Trong những ngày qua, nhờ vào sức mạnh quân sự, phe thánh chiến đã đánh chiếm được nhiều thành phố nơi cộng đồng Thiên chúa giáo, cộng đồng Yazidi, cộng đồng Kurdistan chiếm đa số. Họ đe dọa, ép buộc các tín đồ cải đạo theo đạo Hồi nếu không sẽ bị giết chết. Tin từ Chính phủ Iraq cho biết hơn 500 người bị chặt đầu và hàng trăm phụ nữ bị chiến binh thánh chiến Hồi giáo cưỡng hiếp.
Theo Tòa thánh Vatican, cần phải tố giác những thế lực đứng đằng sau giật dây, cung cấp tiền bạc vũ khí cho cái gọi là Nhà nước Hồi giáo. Trong khi đó, Giám mục Rabban al Qas chỉ đích danh thế lực đó là Ảrập Xêút.
Rõ ràng, từ chủ trương phản đối mọi biện pháp giải quyết tranh chấp bằng vũ lực, cũng như lập trường không can thiệp quân sự vào Syria, Tòa thánh đang chuyển dần sang thái độ ngầm ủng hộ giải pháp vũ lực tại Iraq. Còn nhớ vào mùa hè năm 2013, tất cả giám mục Công giáo tại Trung Đông đều lên tiếng kêu gọi Đức Giáo Hoàng phản đối kế hoạch không kích của Mỹ-Pháp nhằm vào Syria. Đức Giáo hoàng Francis đã tổ chức ngày cầu nguyện hòa bình và viết thư cho nhóm G20 theo hướng chống can thiệp vào Syria.
Mùa hè năm nay, sau khi Tổng thống Obama cảnh báo công luận về nguy cơ các cộng đồng thiểu số ở Iraq bị diệt chủng, các Giám Mục ở Trung Đông đã đồng loạt báo động với Tòa Thánh. Phải chăng lập trường của Giáo Hội hoàn vũ thay vì cộng đồng Thiên chúa giáo có từ 2000 năm nay ở Iraq đang bị đe dọa?
Theo chuyên gia Mỹ John Allen thuộc trung tâm nghiên cứu Boston Globe, tuy có điểm khác biệt rất rõ nhưng không phải là Tòa Thánh thay đổi học thuyết bất bạo động. Theo ông John Allen, tính chất tình hình tại Iraq năm 2014 không giống năm 2003 và cũng không giống như ở Syria cách nay một năm khi Tòa Thánh chống can thiệp lật đổ chế độ Saddam Husein và Bashar al Assad. Vào thời điểm đó, Vatican nghĩ rằng lật đổ các chế độ hiện tại ở Iraq và Syria chỉ làm cho thân phận tín đồ Thiên chúa giáo tồi tệ thêm. Còn nhiều giải pháp khác tốt hơn là sử dụng chiến tranh. Còn tình thế năm 2014 đặc biệt nguy hiểm. Một khi Tổ chức Hồi giáo cực đoan IS giành chiến thắng hoàn toàn tại Iraq, một cuộc diệt chủng có lẽ sẽ không thể tránh khỏi.
Tuy không chủ trương bạo lực, nhưng các tín đồ Thiên chúa giáo được giáo lý cho phép đáp trả bạo quyền cực đoan bằng vũ lực. John Allen giải thích: giáo lý của Giáo hội Công giáo chấp nhận khái niệm chiến tranh tự vệ chính nghĩa, được giới hạn trong điều kiện duy nhất, đó là chỉ sử dụng vũ lực khi tất cả mọi khả năng giải quyết ôn hòa, bất bạo động, đều không thể thực hiện được.
