Thời gian qua, Việt Nam đã có đóng góp to lớn vào sự phát triển quan hệ Hàn Quốc - ASEAN trên cơ sở các quan hệ kinh tế, văn hóa, xã hội. Về kinh tế, kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Hàn Quốc chiếm 50% tổng kim ngạch thương mại với các nước ASEAN. Về quan hệ văn hóa - xã hội, điểm đến số 1 của người dân Hàn Quốc ở ASEAN là Việt Nam. Ngoài ra, Việt Nam cũng có đóng góp đáng kể cho hòa bình và thịnh vượng trên bán đảo Triều Tiên, thể hiện rõ nhất qua việc tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều lần hai tại Hà Nội hồi đầu năm nay. |
Vì sự phát triển và thịnh vượng của khu vực
Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN - Hàn Quốc tại Busan là dịp đánh giá lại những thành tựu hợp tác hai bên 30 năm qua, đồng thời đưa ra phương hướng hợp tác trong 30 năm tới. Nó được kỳ vọng sẽ đưa quan hệ ASEAN - Hàn Quốc lên tầm cao mới. Các nước ASEAN và Hàn Quốc đã nhất trí chống lại mọi hình thức bảo hộ, cam kết tăng cường thương mại và đầu tư vì sự phát triển và thịnh vượng của khu vực. Điều đó đặc biệt quan trọng trong bối cảnh cả thế giới phải đối mặt với những thách thức từ “chủ nghĩa bảo hộ thương mại, tội phạm xuyên quốc gia và Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4”, như lời Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in phát biểu. Ông cho rằng, chỉ có thông qua “hợp tác và đoàn kết”, hai bên mới có thể xây dựng được một “cộng đồng thương mại công bằng, tự do” và chặn đứng các nguy cơ nói trên.
![]() Phiên họp thứ nhất Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hàn Quốc |
Ảnh: Thống Nhất |
Theo Tuyên bố tầm nhìn chung, ASEAN và Hàn Quốc đã đồng ý tăng gấp đôi nỗ lực hợp tác kinh tế bằng cách mở rộng thương mại, đầu tư, kết nối và hợp tác cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) và khởi nghiệp. Bên cạnh đó, để tăng cường kết nối khu vực cũng như tạo thuận lợi cho thương mại và đi lại xuyên biên giới, hai bên nhất trí tăng cường hỗ trợ kỹ thuật, tài chính, bằng cách củng cố cơ sở hạ tầng bền vững, đổi mới kỹ thuật số, hậu cần, phát triển đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường biển trong ASEAN thuận tiện hơn. Thực tế, Tổng thống Hàn Quốc đã công bố một số sáng kiến hợp tác với ASEAN về cải thiện hệ thống visa cho công dân các nước ASEAN tới Hàn Quốc; tăng gấp đôi số lượng học bổng cho sinh viên các nước ASEAN học tập tại Hàn Quốc; lập quan hệ đối tác khởi nghiệp ASEAN - Hàn Quốc; hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ mới; lập Trung tâm Sáng tạo công nghiệp ASEAN - Hàn Quốc, Trung tâm Hợp tác khoa học - công nghệ, Trung tâm Hợp tác tài chính; mở rộng các quỹ hợp tác như Quỹ Hàn Quốc - ASEAN và Hàn Quốc - Mekong, chương trình cấp vốn ODA hướng Nam mới; tăng hỗ trợ ASEAN phát triển công nghệ số…
Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo còn ghi nhận quan hệ giao lưu nhân dân phát triển mạnh mẽ giữa hai bên với khoảng 500.000 người ASEAN tại Hàn Quốc và hơn 300.000 người Hàn Quốc tại ASEAN. Hai bên khẳng định đẩy mạnh trao đổi văn hóa, giao lưu nhân dân, du lịch, đưa văn hóa các nước ASEAN đến gần hơn với người dân Hàn Quốc như văn hóa Hàn Quốc đang được tiếp nhận rộng rãi ở các nước ASEAN. Ngoài ra, hợp tác trên các lĩnh vực ASEAN có nhu cầu và Hàn Quốc có thế mạnh như đổi mới, sáng tạo, phát triển thành phố thông minh, ứng phó thiên tai, biến đổi khí hậu, phát triển rừng bền vững… cũng được các lãnh đạo ASEAN và Hàn Quốc nhất trí đẩy mạnh trong thời gian tới.
Nhận thức rõ hòa bình và ổn định ở Đông Nam Á có sự liên kết với Đông Bắc Á, trong đó có bán đảo Triều Tiên, cả ASEAN và Hàn Quốc tiếp tục cam kết tăng cường hợp tác an ninh vì hòa bình, ổn định trong khu vực. Hai bên sẽ bắt chặt tay để giải quyết các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống như tội phạm xuyên quốc gia, khủng bố, chủ nghĩa cực đoan bạo lực, hay các vấn đề liên quan đến an ninh mạng…
Chính sách hướng Nam mới
Hiện Hàn Quốc chuẩn bị bước vào giai đoạn thứ hai thực hiện “Chính sách hướng Nam mới”, vì vậy Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hàn Quốc tại Busan là nơi Tổng thống Moon Jae-in công bố giai đoạn thứ hai với nhiều chương trình hợp tác mới. Trong khi đó, tại Hội nghị cấp cao Mekong - Hàn Quốc lần đầu tiên, nhiều khả năng đất nước kim chi sẽ đưa ra những đóng góp to lớn hơn cho các nước trong tiểu vùng, đồng thời thúc đẩy sự kiện này thành hoạt động thường niên.
“Chính sách hướng Nam mới” được Tổng thống Moon Jae-in giới thiệu vào năm 2017, ngay sau khi ông đắc cử, dựa trên ba cột trụ là con người, thịnh vượng và hòa bình. Có thể nói, trong 2 năm thực hiện chính sách trên, quan hệ Hàn Quốc - ASEAN nói chung, cũng như giữa Hàn Quốc với từng nước thành viên ASEAN nói riêng đã có những bước tiến mạnh mẽ.
Về quan hệ ngoại giao, ông Moon Jae-in đã trở thành Tổng thống Hàn Quốc đầu tiên thăm tất cả 10 quốc gia ASEAN trong thời gian đương nhiệm. Trong lĩnh vực kinh tế - thương mại, hiện Hàn Quốc là đối tác thương mại và nhà đầu tư trực tiếp lớn thứ 5 của ASEAN, trong khi ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Hàn Quốc. Tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 160,5 tỷ USD năm 2018, tăng 16 lần so với năm 1990. Hai bên đã nhất trí phấn đấu đạt 200 tỷ USD kim ngạch thương mại hai chiều vào năm 2020, đồng thời phối hợp đề cao tự do hóa và liên kết kinh tế, nỗ lực ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) cũng trong năm tới. Đầu tháng 11 vừa qua, các nước thành viên ASEAN, Hàn Quốc và các đối tác đối thoại khác của Hiệp hội đã đạt thỏa thuận về RCEP, khép lại các cuộc đàm phán kéo dài nhiều năm. Được thành lập năm 2012, RCEP quy tụ 10 quốc gia thành viên ASEAN và Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Australia, New Zealand.
Không chỉ hợp tác về ngoại giao và kinh tế, “Chính sách hướng Nam mới” của Hàn Quốc còn bao gồm những kế hoạch hợp tác thực chất tạo ra sự cân bằng với các quốc gia phía Nam nhằm cùng phát triển thịnh vượng. Điều này không chỉ giúp Hàn Quốc mở rộng hợp tác với các đối tác mới và tăng cường tầm ảnh hưởng tại khu vực, mà còn tạo cơ hội giảm bớt sự lệ thuộc vào 4 đối tác lâu nay của Hàn Quốc là Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và Liên minh châu Âu, nhất là khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung hay Nhật - Hàn có diễn biến căng thẳng.
Thực sự, với “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”, quan hệ ASEAN - Hàn Quốc đã có thêm động lực để nâng lên tầm cao mới, hướng tới mục tiêu hiện thực hóa “một Cộng đồng ASEAN - Hàn Quốc cùng phát triển, mang lại thịnh vượng và hòa bình cho người dân”.