Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhận định, trong bối cảnh nguồn lực dành cho y tế còn hạn chế, nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày càng cao, đòi hỏi quỹ BHYT cần phải bao phủ nhiều dịch vụ y tế hiệu quả hơn, đánh giá công nghệ y tế đã trở thành công cụ cần thiết được phát triển và ứng dụng trong quá trình hoạch định chính sách y tế, chính sách BHYT.
Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân giai đoạn 2011 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã nêu rõ nhiệm vụ quan trọng của hệ thống y tế là xây dựng các tiêu chuẩn và triển khai công tác đánh giá công nghệ y tế để xác định các can thiệp y tế có hiệu lực, hiệu quả, chi phí thấp, bảo đảm chất lượng dịch vụ y tế. Theo đó, những năm qua, Bộ Y tế đã và đang phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng các chính sách. Trong đó, ứng dụng các bằng chứng về đánh giá công nghệ y tế như đàm phán giá với các đơn vị cung ứng, lựa chọn các can thiệp y tế để xây dựng danh mục thuốc BHYT.
Các chuyên gia cho rằng, việc xây dựng gói quyền lợi chăm sóc sức khỏe chính là hiện thực hóa mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân, cả về chiều cao và chiều sâu (bao phủ dịch vụ và bao phủ bảo vệ tài chính).
Chia sẻ tại hội nghị, đại diện Vụ BHYT, Bộ Y tế cho biết, đánh giá công nghệ y tế là công cụ quan trọng trong việc xây dựng, lựa chọn chính sách can thiệp y tế (cộng đồng, dự phòng, vaccine,…); xây dựng danh mục chi trả của quỹ BHYT (danh mục dịch vụ kỹ thuật, thuốc, vật tư y tế…) và trong đàm phán giá giữa nhà chi trả và nhà cung cấp (đàm phán giá, cam kết…).
Thời gian qua, việc triển khai thực hiện chính sách BHYT tại Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu, trong đó tỷ lệ bao phủ của BHYT không ngừng được mở rộng qua các năm. Hiện, tỷ lệ bao phủ BHYT là 92% dân số, quyền lợi của người tham gia BHYT ngày càng được bảo hiểm và mở rộng, được tiếp cận thêm nhiều thuốc, vật tư y tế tốt, dịch vụ kỹ thuật cao trong phạm vi chi trả của quỹ BHYT.
Trước năm 2016, thu Quỹ BHYT luôn cao hơn số chi quỹ BHYT và có kết dư. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2016 - 2019, quỹ BHYT phải đối mặt với tình trạng mất cân đối thu chi rất lớn. Theo số liệu của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, năm 2019, Quỹ BHYT đã bội chi 2.323 tỷ đồng. Để khắc phục, ứng dụng bằng chứng đánh giá công nghệ y tế là một giải pháp hữu hiệu góp phần kiểm soát vấn đề cân đối thu - chi quỹ BHYT.
Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị định hướng phát triển hệ thống tăng cường ứng dụng vào quá trình xây dựng chính sách BHYT (HTA) gồm 5 yếu tố, bao gồm: chính sách, quy định; nhân lực; cơ sở dữ liệu; nguồn kinh phí; các yếu tố khác (nhận thức, hợp tác của các bên,…). Đối với chính sách, quy định pháp luật cần quy định ứng dụng HTA trong xây dựng gói quyền lợi BHYT; xây dựng nguyên tắc tiêu chí, quy trình xét duyệt, hồ sơ và ban hành dưới dạng Thông tư; xây dựng báo cáo hướng dẫn thực hiện đánh giá công nghệ y tế.
Về vấn đề nhân lực, đại diện Vụ BHYT, Bộ Y tế đề nghị thành lập Hội đồng xét duyệt danh mục thuốc có tiểu ban đánh giá kinh tế dược. Bên cạnh việc nâng cao chất lượng nhân lực, cần xây dựng và hoàn thiện cơ sở dữ liệu phục vụ đánh giá công nghệ y tế. Trong đó, bao gồm bộ câu hỏi EQ5D - 5L chuẩn hóa tại Việt Nam, xác định ngưỡng chi trả chung/ngưỡng chi trả cho các mức độ bệnh tật và xây dựng bộ dữ liệu chi phí chuẩn về dịch vụ y tế. Xây dựng bộ chỉ số của hệ thống thông tin Bộ Y tế - chỉ số phục vụ hoạt động HTA. Đồng thời, có cơ chế chia sẻ thông tin giữa các cơ quan, đặc biệt giữa Bộ Y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, đơn vị nghiên cứu.
Song song với đó, nâng cao nhận thức, kiến thức, thái độ của các bên liên quan về tầm quan trọng của bằng chứng HTA trong quá trình hoạch định chính sách. Tăng cường chia sẻ thông tin, hợp tác trong các hoạt động có liên quan đến HTA giữa các cá nhân, đơn vị, tổ chức trong và ngoài nước.
