Trong thời gian ngắn, khoảng trung tuần tháng 7 vừa qua, UBND tỉnh Tiền Giang trong vai trò là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và Tập đoàn Đèo Cả với vai trò là đơn vị quản trị, điều hành dự án Trung Lương - Mỹ Thuận đã có 2 văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ. Các văn bản này đã kiến nghị một số giải pháp nhằm sớm khắc phục những hạn chế mà việc vận hành công trình sau khi hoàn thành giai đoạn 1 đã bộc lộ trong thời gian qua.
Xác định quy mô phương án phân kỳ giai đoạn 1 Dự án được Bộ Giao thông vận tải phê duyệt tại Quyết định số 4145/QĐ-BGTVT ngày 31.10.2014, trên cơ sở Hợp đồng BOT đã ký giữa doanh nghiệp dự án và UBND tỉnh Tiền Giang (CQNNCTQ), sau gần 3 năm triển khai thi công, vượt qua những khó khăn về dịch bệnh, giá vật liệu tăng phi mã, vận chuyển khó khăn do hạn - mặn, Tập đoàn Đèo Cả đã đưa Dự án về đích đúng hẹn, đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật, tiến độ; tuân thủ Hợp đồng BOT đã ký và cam kết với Chính phủ về các mốc thông tuyến và thời gian khánh thành vào dịp kỷ niệm ngày giải phóng Miền Nam 30.4.2022.
Từ ngày 30.4.2022, cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận được đưa vào khai thác không thu phí trong vòng 90 ngày để đánh giá chất lượng công trình và các bất cập liên quan đến đảm bảo an toàn giao thông của phương án phân kỳ đầu tư giai đoạn 1.
Theo PGS.TS. Trần Chủng – Nguyên Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết: “Quãng thời gian từ năm 2019 đến khi hoàn thành Dự án, nhà đầu tư, doanh nghiệp Dự án đã đối mặt với những khó khăn rất lớn, đó là dịch bệnh, hạn, xâm nhập mặn, khan hiếm nguồn vật liệu dẫn đến giá tăng đột biến. Đặc biệt, với tính chất nền đất yếu tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long để kịp tiến độ hoàn thành Dự án theo yêu cầu của Chính phủ, họ đã đã rất nỗ lực áp dụng nhiều biện pháp đòi hỏi kỹ thuật cao để xử lý, rút ngắn thời gian chờ lún của nền đường… để đưa Dự án về đích đúng hẹn, đúng theo thiết kế kỹ thuật của Bộ GTVT phê duyệt, doanh nghiệp Dự án đã thực hiện nghiêm túc các điều khoản trong hợp đồng BOT đồng thời có sự kiểm soát đánh giá của Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước (nay là Hội đồng Kiểm tra Nhà nước) qua các giai đoạn kiểm tra kỹ thuật kể cả khâu nghiệm thu xử lý, khắc phục các tồn tại trước khi đưa vào vận hành khai thác thu phí”.
Theo hợp đồng BOT, dự án đã đủ điều kiện thu phí chính thức, nhưng để chia sẻ khó khăn với người dân, các doanh nghiệp vận tải,… nhà đầu tư đã thống nhất với UBND tỉnh Tiền Giang kéo dài thời gian lưu thông miễn phí từ 60 ngày lên 90 ngày. Theo kế hoạch, từ 1.8.2022 cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận sẽ đưa vào thu phí chính thức.
Đại diện doanh nghiệp dự án cho hay, việc vận hành Dự án mà chưa thu phí khiến doanh nghiệp gặp khó khăn do phải tự bỏ nguồn tài chính để phục vụ công tác vận hành, chưa có nguồn thu để hoàn trả vốn và lãi vay cho ngân hàng... Với lưu lượng xe như hiện nay, 90 ngày không thu phí thì nhà đầu tư hụt nguồn thu khoảng hơn 400 tỷ đồng.
Nhà đầu tư đã chủ động phục vụ lưu thông miễn phí một thời gian dài để nhận diện, đánh giá bất cập về mức độ an toàn cho người tham gia giao thông, mặc dù đã nhận thức rất rõ ràng rằng, chừng nào Dự án chưa đi vào thu phí thì chừng ấy còn gây thiệt hại lớn cho các nhà đầu tư, liên danh ngân hàng tín dụng… “Đây là một hành động thể hiện sự thiện chí của Nhà đầu tư cũng như ý thức tuân thủ nguyên tắc hợp tác của Nhà Đầu tư với Nhà nước trong quá trình xây dựng, vận hành công trình Dự án đã được ghi nhận trong Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư năm 2020. Tuy nhiên, mọi sự chia sẻ, thiện chí của Nhà đầu tư cũng phải có giới hạn của nó. Vì vậy, Dự án cần phải đưa vào thu phí theo kế hoạch, thực hiện đúng nguyên tắc của hợp đồng để đảm bảo quyền lợi cho các Nhà đầu tư. Còn một số vướng mắc, bất cập khác phát sinh trong quá trình thực hiện Dự án thì các bên phải cùng nhau hợp tác để tiếp tục giải quyết”, PGS.TS. Dương Đăng Huệ - Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật Kinh tế - Dân sự (Bộ Tư pháp) nêu quan điểm.
Theo thông tin từ Công ty CP BOT Trung Lương - Mỹ Thuận, sau gần 80 ngày đưa vào khai thác (từ 30.4 đến ngày 17.7.2022), đơn vị quản lý vận hành cao tốc đã phục vụ hơn 1.800.000 lượt xe (lưu lượng trong 30 ngày gần đây đạt khoảng hơn 31.000 xe/ngày đêm); giải quyết 55 vụ va chạm; cứu hộ 489 trường hợp xe bị hỏng, chết máy, nổ lốp, hết nhiên liệu; tiếp nhận giải đáp hơn 1.100 cuộc gọi.
Vấn đề chính của Dự án là việc triển khai hoàn thành giai đoạn 1 quá chậm, kéo dài hơn 1 thập kỷ và chưa đưa vào thu phí nên các phương tiện tập trung đi nhiều vào cao tốc, khiến lưu lượng xe tăng đột biến, gây ra nhiều tai nạn và làm khó cho đơn vị quản lý vận hành.
Trước phản hồi từ phía dư luận thời gian qua khi được trải nghiệm thực tế không như ý, UBND tỉnh Tiền Giang và các Nhà dầu tư, doanh nghiệp dự án đã lắng nghe và phối hợp thực hiện nhiều giải pháp, đặc biệt là các giải pháp về mặt kỹ thuật để khắc phục, đồng thời mong người dân chia sẻ về thực trạng khó khăn của dự án.
