Hội thi bánh chưng, bánh giầy tỉnh Hải Dương cũng là một sân chơi, một điểm nhấn có ý nghĩa với du khách thập phương tại Lễ hội Côn Sơn - Kiếp Bạc năm 2023. Đây là hoạt động thiết thực, góp phần giữ gìn, bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, hướng về cội nguồn, tổ tiên của người Việt, về Quốc lễ giỗ Tổ Hùng Vương 10.3 (âm lịch), biết ơn sâu sắc các Vua Hùng đã có công dựng nước và các bậc tiền nhân, khơi dậy lòng tự hào dân tộc.
Theo yêu cầu của Ban tổ chức, mỗi đội gồm 5 nghệ nhân, mặc trang phục lễ hội truyền thống, là người thường trú tại địa phương. Hội thi năm nay, có sự góp mặt hơn 100 nghệ nhân. Với bàn tay khéo léo sẽ tạo nên những sản phẩm bánh chưng, bánh giầy đặc trưng mang hương vị đậm đà khó quên của mỗi địa phương trong vùng.
Gạo được dùng để gói bánh là gạo nếp được chọn kỹ, hạt to, tròn, đều, không có hạt gẫy... Ngoài ra, còn có đậu xanh đã bóc vỏ, đồ chín. Mỗi đội thi gói 5 bánh chưng chay, 5 bánh mặn, bánh được gói bằng tay, không dùng khuôn.
Ban Tổ chức chuẩn bị sẵn củi nấu bánh, mâm và bàn để bày bánh. Mỗi đội phải gói hết số nguyên liệu đã chuẩn bị, chia đều cho 10 chiếc bánh. Sản phẩm được hoàn thành phải đạt các tiêu chí về thẩm mỹ, bánh chưng phải chín rền, vuông, cao thành, đảm bảo thơm ngon, mùi vị hấp dẫn; bánh giầy phải dẻo, mịn trắng, bánh tròn, thành cao, bày trên mâm có dán chữ “Phúc", "Lộc" hoặc Thọ” màu đỏ bằng chữ Hán Nôm.
Nghệ nhân Trần Thị Xá, thành viên đội thi của huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương chia sẻ: “Đến với hội thi, các thành viên trong đội luôn sẵn sàng, mỗi người một phần việc. Chúng tôi cố gắng gói những chiếc bánh chưng đẹp nhất, thơm ngon nhất để được chọn thực hiện nghi lễ cúng Phật tại chùa Côn Sơn".
Buổi sáng, các đội tham gia thi gói, nấu bánh chưng. Các đội đều hoàn thành trước thời gian, trong đó các nghệ nhân ở thành phố Hải Dương là đội hoàn thành sớm nhất trong thời gian 4 phút 32 giây. Buổi chiều, các đội thi tranh tài nội dung giã bánh giầy.
Kết quả cuộc thi sẽ được công bố vào ngày 5.2 (tức 15 tháng Giêng). Số điểm của các đội sẽ căn cứ các tiêu chí: Thời gian gói bánh; hình thức bánh chưng phải vuông, cao thành, sắc và thẳng cạnh, bánh đều và đẹp; lá bánh không rách và có màu xanh đặc trưng của lá dong, lạt buộc 6 dây đối với bánh mặn và 4 dây đối với bánh chay; bánh bóc ra có màu xanh, nhân bánh đều chính giữa bánh; chín đều, thơm ngon, mùi vị hấp dẫn...
