Những điều cần biết về bệnh Thông liên nhĩ

Bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh cho biết, Thông liên nhĩ tên tiếng anh là Atrial Septal Defect (ASD). Đây là bệnh lý tim bẩm sinh với sự xuất hiện của một lỗ thủng giữa hai buồng tâm nhĩ. 

Lỗ thông liên nhĩ có thể nằm ở nhiều vị trí khác nhau trên vách liên nhĩ. Thông thường, nếu lỗ thông liên nhĩ nhỏ, lỗ này có thể tự đóng. Nhưng với lỗ thông lớn, điều này có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm.

Qua đó, phân loại thông liên nhĩ dựa vào phôi thai học và được chia thành 4 loại:

Thông liên nhĩ lỗ thứ nhất (ASD-op)hay còn gọi là thông liên nhĩ lỗ nguyên phát: có thể xảy ra đơn độc nhưng thông thường xảy ra trong bệnh cảnh tim bẩm sinh phức tạp (kênh nhĩ thất), vị trí nằm thấp, sát van nhĩ thất. 

Thông liên nhĩ lỗ thứ hai (ASD-os)hay còn gọi là thông liên nhĩ lỗ thứ phát: thường gặp nhất, chiếm đến 70% các trường hợp, có thể xảy ra đơn độc và vị trí nằm ở trung tâm của vách liên nhĩ. Lỗ thông liên nhĩ thứ phát thường có kích thước từ 10-30mm.

Thông liên nhĩ xoang tĩnh mạch (ASD-sv): Đây là một tình trạng hiếm gặp và có 2 loại:

- Tĩnh mạch chủ trên: nằm ngay dưới lỗ đổ của tĩnh mạch chủ trên vào nhĩ phải. Thông liên nhĩ xoang tĩnh mạch chủ trên thường đi kèm với hồi lưu tĩnh mạch phổi bất thường. 

- Tĩnh mạch chủ dưới, nằm sát lỗ đổ vào của tĩnh mạch chủ dưới vào nhĩ phải, thể này vô cùng hiếm gặp.

Thông liên nhĩ xoang vành (ASD-cs): do mất trần xoang vành, trường hợp này cũng hiếm gặp.

Một số dấu hiệu và nguyên nhân gây bệnh thông lỗ nhị

Bác sĩ chuyên khoa I Vũ Năng Phúc, Trưởng khoa Tim bẩm sinh, Trung tâm tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh cho biết, nhiều trẻ em có khiếm khuyết vách ngăn liên nhĩ sẽ không có triệu chứng và vẫn khỏe mạnh, sinh hoạt bình thường.

Nếu lỗ thông liên nhĩ lớn, người bệnh có thể có một số dấu hiệu và triệu chứng như sau: Dễ mệt mỏi; Thở nhanh; Khó thở; Chậm tăng trưởng; Thường xuyên bị nhiễm trùng đường hô hấp; Rối loạn nhịp tim.

Trẻ lớn và người lớn có bệnh bẩm sinh này có thể bị đau nửa đầu. Tuy nhiên, vẫn chưa có nhiều nghiên cứu chứng minh liệu thông liên nhĩ có phải là nguyên nhân gây ra tình trạng này hay không.

Hiện nay, bác sĩ chưa giải thích được nguyên nhân gây thông liên nhĩ, nhưng một số dị tật tim bẩm sinh dường như có yếu tố di truyền. Bên cạnh đó, một số yếu tố khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ em bé sinh ra mắc dị tật tim bẩm sinh bao gồm:

Nhiễm trùng rubella: Bị nhiễm rubella trong vài tháng đầu của thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ dị tật tim thai.

Bệnh tiểu đường hoặc lupus: Mắc bệnh tiểu đường hoặc lupus có thể làm tăng nguy cơ sinh con bị dị tật tim.

Ngoài ra, việc sử dụng ma túy, thuốc lá, uống rượu hoặc tiếp xúc với một số chất kích thích như cocaine, trong khi mang thai có thể gây hại đến sự phát triển của thai nhi.

Phương pháp chuẩn đoán và điều trị bệnh thông lỗ nhị

Khi nghi ngờ trẻ bị tim bẩm sinh nói chung và thông liên nhĩ nói riêng, bác sĩ tim mạch có thể yêu cầu những kiểm tra cận lâm sàng sau:

-Điện tâm đồ (ECG): ghi lại hoạt động điện của tim và cho thấy các bất thường trên điện tim do thông liên nhĩ gây ra. 

-Chụp X-quang tim phổi: có thể cho thấy kích thước tim hoặc những thay đổi trong phổi của con bạn do tăng lưu lượng máu lên phổi.

-Siêu âm tim: Đây được xem là phương pháp chính trong chẩn đoán dị tật thông liên nhĩ, bệnh nhân nhỏ tuổi thường sử dụng phương pháp siêu âm qua thành ngực còn đối với những bệnh nhân lớn tuổi, có thành ngực dày, phương pháp siêu âm tim qua thực quản có thể được chỉ định để xác định chẩn đoán và định hướng phương pháp điều trị.

Bác sĩ chuyên khoa I Vũ Năng Phúc, Trưởng khoa Tim bẩm sinh, Trung tâm tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.Hồ Chí Minh chia sẻ, trong trường hợp thông liên nhĩ kích thước nhỏ, lỗ thông có khả năng tự đóng trong thời thơ ấu. Đối với những lỗ thông nhỏ không tự đóng lại được, chỉ cần theo dõi và chỉ đóng nếu có thuyên tắc ngược dòng gây nhồi máu não.

Các lỗ thông liên nhĩ lớn hơn có thể phải cần thông tim đóng lỗ thông bằng dụng cụ hoặc phẫu thuật tim. Tuy nhiên, không nên tiến hành nếu trẻ có tăng áp động mạch phổi nặng. Cụ thể như sau:

Dùng thuốc: Thuốc không chữa được lỗ thông liên nhĩ nhưng có thể giúp ích trong một số trường hợp. Các loại thuốc được dùng điều trị thông liên nhĩ là thuốc chẹn beta (để kiểm soát nhịp tim khi có rối loạn nhịp) và thuốc chống đông máu (để giảm nguy cơ hình thành cục máu đông gây thuyên tắc trong một số trường hợp).

Phẫu thuật/thủ thuật: Lỗ thông liên nhĩ có kích thước từ trung bình đến lớn sẽ được điều trị bằng cách bít lỗ thông để ngăn ngừa các biến chứng trong tương lai. Có 2 phương pháp can thiệp: phẫu thuật tim hở (mở ngực để tiếp cận trực tiếp với tim) và thông tim (đưa dụng cụ vào để bít lỗ thông ở vách ngăn liên nhĩ).

Đôi khi, phẫu thuật đóng lỗ thông liên nhĩ có thể được thực hiện bằng những đường mổ rất nhỏ (phẫu thuật xâm lấn tối thiểu) và bằng robot (phẫu thuật tim có sự hỗ trợ của robot).