Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết uốn ván rốn sơ sinh
Theo bác sĩ Chuyên khoa 2 Nguyễn Thị Minh Thanh - Trưởng khoa Khám Chuyên gia, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho biết, uốn ván, đặc biệt uốn ván rốn sơ sinh là một bệnh nặng do độc tố của trực khuẩn uốn ván (Clostridium tetani) gây nhiễm độc thần kinh trung ương.
Trẻ bị uốn ván rốn có biểu hiện co giật, co cứng toàn thân, dễ ngừng thở, ngừng tim, thậm chí nhanh chóng tử vong. Ngoài ra, trẻ sơ sinh bị uốn ván sơ sinh bởi nha bào vi khuẩn uốn ván xâm nhập qua dây rốn trong khi sinh đẻ.
Nguyên nhân gây uốn ván sơ sinh có thể kể đến: Do dụng cụ cắt rốn không đảm bảo vô trùng; Do tay người đỡ đẻ không vô khuẩn; Do băng gạc không vô trùng; Do vi trùng xâm nhập qua vết cắt rốn, gây bệnh... Hoặc sau khi sinh, trẻ không được chăm sóc rốn sạch sẽ và băng đầu rốn bị cắt không vô khuẩn nên đã bị nhiễm nha bào uốn ván.
Bên cạnh đó, sau khi vi khuẩn uốn ván vào cơ thể trẻ sơ sinh, chúng thường không làm phát sinh ngay các triệu chứng rõ rệt.
Trẻ bị uốn ván rốn sơ sinh nguy hiểm ra sao?
Bác sĩ Chuyên khoa 2 Nguyễn Thị Minh Thanh - Trưởng khoa Khám Chuyên gia, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho biết, trong thời kỳ ủ bệnh (trung bình 7 ngày, có khi sớm muộn hơn tùy theo mức độ độc tố mà vi khuẩn tiết ra), trẻ sơ sinh vẫn ăn ngủ bình thường, đôi khi hay quấy khóc, sốt nhẹ.
Dựa vào khoảng thời gian ủ bệnh, người ta có thể tiên lượng được một phần bệnh nặng hay nhẹ. Thường nếu thời gian ủ bệnh trên 10 ngày thì việc điều trị có kết quả khả quan hơn.
Ở thời kỳ toàn phát, trẻ sốt 38 - 390C, có khi lên 40 - 410C, quấy khóc, bỏ bú, miệng chúm chím lại như huýt sáo, hàm cứng càng ngày càng rõ, dần dần xuất hiện co giật và co cứng.
Mỗi khi lên cơn co giật, mặt trẻ sơ sinh nhăn lại, miệng chúm chím, sùi bọt mép, 2 tay nắm chặt; nếu cơn giật nhẹ da của trẻ sơ sinh vẫn hồng hào, nhưng nếu co giật mạnh liên tục sẽ kèm theo những cơn ngừng thở do cơ thanh quản co lại, làm cho trẻ tím tái, chân tay lạnh, nhiều nguy cơ đe dọa tính mạng.
Sau cơn co giật là cơn co cứng các cơ, cơ bụng và cơ lưng, làm cho trẻ sơ sinh có một tư thế: ưỡn cong người, cổ ngả ra sau, 2 cánh tay khép sát người, 2 chân duỗi thẳng.
Cơn co giật và cơn co cứng có thể kéo dài hàng phút, nhịp độ của các cơn co có thể mau hay thưa tùy theo mức độ bệnh nặng hay nhẹ.
Trẻ sơ sinh có thể tử vong ngay sau một cơn co giật và co cứng mạnh. Trong một số trường hợp bệnh nhẹ, phát hiện sớm và điều trị tích cực, cơn giật tồn tại 10-15 ngày rồi giảm dần và trẻ khỏi bệnh
Tỷ lệ 80% tử vong khi uốn ván rốn sơ sinh
Bác sĩ Thanh cho biết thêm, tuy y học đã nghiên cứu được huyết thanh chống uốn ván và các phương pháp hồi sức hiện đại nhưng việc điều trị uốn ván chưa có kết quả tốt, tỷ lệ tử vong đến 80%. Do vậy, tốt nhất mọi người vẫn nên tiêm chủng để phòng bệnh.
Khi tiêm vắc-xin uốn ván vào cơ thể người mẹ, sau một thời gian, cơ thể mẹ sẽ sinh ra kháng thể chống uốn ván và kháng thể này sẽ được truyền sang con. Như vậy, cả mẹ và con sẽ được bảo vệ trong trường hợp bị vi trùng uốn ván xâm nhập.
Gây miễn dịch rộng rãi cho mọi người bằng vắc-xin uốn ván, đặc biệt các đối tượng có nguy cơ mắc cao, kể cả những người khi khỏi bệnh uốn ván.
Bác sĩ khuyến cáo, trẻ em dưới 1 tuổi sẽ được tiêm vắc-xin phối hợp phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan b và viêm phổi/màng não do vi khuẩn Hib.
Phụ nữ có thai cần có miễn dịch cơ bản bằng 2 liều vắc-xin uốn ván cách nhau tối thiểu 1 tháng. Liều thứ 2 phải tiêm trước khi sinh 1 tháng. Những lần có thai sau cần tiêm nhắc lại 1 liều uốn ván trước khi sinh 1 tháng.
