Đó là đề nghị của Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Thanh Quý tại phiên giải trình thực hiện Dự án 1 về giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt. Đây là một trong các dự án thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia Phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 do Thường trực HĐND tỉnh Nghệ An tổ chức ngày 14.11.
Giải ngân còn chậm
Thực hiện Dự án 1, giai đoạn 2021 - 2025, kế hoạch vốn Trung ương giao (bao gồm vốn đầu tư phát triển và vốn sự nghiệp) cho Nghệ An dự kiến hơn 340,6 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách bố trí cho các năm 2022, 2023 là 147,015 tỷ đồng (bao gồm 1,789 tỷ đồng vốn đối ứng của tỉnh).
Tuy nhiên, theo đánh giá của Ban Dân tộc HĐND tỉnh, kết quả thực hiện Dự án 1 nhìn chung vẫn còn chậm so với kế hoạch. Nguồn vốn Trung ương giao năm 2022 và năm 2023 là hơn 145 tỷ đồng, nhưng đến thời điểm báo cáo mới chỉ giải ngân được hơn 35 tỷ đồng (tỷ lệ 24,35%).
Cùng với đó, các bước lập hồ sơ, thẩm định hồ sơ của dự án còn chậm; số hộ được khảo sát có nhu cầu về đất ở, đất sản xuất; tỷ lệ giải ngân hỗ trợ chuyển đổi nghề đang rất thấp (8,36%).
Việc tham mưu ban hành quyết định, quy định định mức đất ở, định mức bình quân đất sản xuất để làm cơ sở thực hiện các nội dung hỗ trợ cho các đối tượng thụ hưởng chính sách chậm được triển khai thực hiện.
Công tác phối hợp giữa các ban, ngành, địa phương chưa chặt chẽ, kịp thời; số lượng cán bộ của Ban quản lý dự án đầu tư và xây dựng còn thiếu và yếu; công tác cải cách hành chính và thủ tục hành chính còn rườm rà.
Công tác thanh tra, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện chưa thường xuyên, kịp thời. Việc quản lý số liệu, chế độ, thông tin báo cáo ở một số địa phương chưa được thực hiện nghiêm túc; công tác tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện dự án còn hạn chế.
Tại Phiên giải trình, nhiều ý kiến đề nghị lãnh đạo Ban Dân tộc tỉnh giải trình làm rõ các nguyên nhân hạn chế trên, chỉ ra giải pháp để đẩy nhanh tốc độ giải ngân trong thời gian tới; Làm rõ nguyên nhân vì sao, nhu cầu qua khảo sát rất lớn nhưng cả giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh chỉ đề xuất hỗ trợ đất ở đối với 31 hộ với nguồn vốn chỉ 1,24 tỷ đồng.
Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Vi Văn Sơn đã giải trình làm rõ các nội dung đại biểu quan tâm; đặc biệt là tiếp thu vấn đề rà soát lại quy trình đề xuất, tổng hợp để lý giải rõ nguyên nhân chỉ có 31 hộ được hỗ trợ đất ở cho cả giai đoạn 2021 - 2025.
Theo đánh giá của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Đình Long, qua 3 năm triển khai Dự án 1 đã bộc lộ một loạt khó khăn, hạn chế, nổi bật nhất là “tiền thì có mà giải ngân không được”.
“Nguyên nhân khách quan nhiều, song chủ quan vẫn là chính… Bên cạnh đó, công tác tổ chức triển khai Dự án 1 cũng đang có vấn đề, đặc biệt điều băn khoăn nhất là có những địa phương đã có văn bản trả lại vốn, hiện gần 5 tỷ đồng; qua đó đề nghị các huyện cần cân nhắc kỹ vấn đề này”, ông Long nhấn mạnh.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Đình Long đề nghị các địa phương được thụ hưởng Dự án 1 căn cứ chức năng, nhiệm vụ tăng cường công tác tổ chức, triển khai thực hiện gắn với công tác giám sát… Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng cam kết với Thường trực HĐND tỉnh sẽ giải ngân nguồn vốn Dự án 1 đúng như kế hoạch mà UBND tỉnh đã báo cáo.
Phải tạo sự đồng thuận của người dân
Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Thanh Quý nhấn mạnh: Dự án 1 là một trong các dự án rất quan trọng của Chương trình mục tiêu Quốc gia Phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 vì liên quan đến cấp đất ở, đất sản xuất, nhà ở… Đây là vấn đề khó, nhạy cảm, phức tạp; đồng thời chỉ ra các nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến Dự án 1 giải ngân chậm.
“Qua phiên giải trình cho thấy, tỉnh cơ bản hoàn thành hệ thống quy định, hướng dẫn tạo hành lang pháp lý để thực hiện Dự án 1”, Bí thư Tỉnh ủy đánh giá, đồng thời ghi nhận UBND tỉnh đã vào cuộc chỉ đạo trong quá trình triển khai khi có vướng mắc.
Bí thư Tỉnh ủy đề nghị, các cấp, ngành, địa phương liên quan phải xác định đây là nhiệm vụ quan trọng vì liên quan sát sườn đến đời sống người dân… Do đó, các huyện được thụ hưởng khi triển khai Dự án 1 phải hết sức quan tâm thực hiện chính xác, công tâm, khách quan, không để xảy ra sai sót, đặc biệt phải tạo được sự đồng thuận của người dân.
Bên cạnh đó, Bí thư Tỉnh ủy cũng yêu cầu tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, đôn đốc; gắn với đẩy nhanh quy trình thực hiện các thủ tục liên quan không chỉ đối với Dự án 1, mà còn với các dự án khác thuộc chương trình mục tiêu quốc gia này; đồng thời, UBND tỉnh phải quan tâm bố trí vốn đối ứng kịp thời; rà soát hệ thống số liệu.
Bí thư Tỉnh ủy Thái Thanh Quý cũng yêu cầu tiếp tục kiến nghị với Trung ương về những nội dung bất cập trong Dự án 1 và các dự án còn lại của Chương trình mục tiêu Quốc gia Phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.
