Sống trong lo âu
Người dân cho rằng, hoạt động này gây sạt lở, ảnh hưởng đất sản xuất và đời sống của nhiều gia đình. Ông Nguyễn Xuân Sơn, thôn Tiên Quánh, xã Đồng Văn, huyện Thanh Chương cho biết, trong một tuần trở lại đây, đơn vị khai thác đã tập trung rất nhiều thuyền để khai thác khu vực này. Có hôm từ khoảng 4 giờ sáng, các sà lan đã khai thác, lúc cao điểm có 6 - 7 chiếc tập trung tại khu vực này.
"Người dân phải dựng lều túc trực ngày đêm "mất ăn, mất ngủ" để giữ đất rất mệt mỏi. Năm trước, người dân cũng phản đối đơn vị khai thác ở khu vực này. Đơn vị khai thác đã hứa thu hẹp khu vực khai thác, nhưng giờ lại mở rộng khu vực, mức độ khai thác cũng rầm rộ hơn", ông Sơn bức xúc.
Trưởng thôn Tiên Quánh, xã Đồng Văn Trương Đình Dũng cho hay, việc khai thác quá ồ ạt gây sạt lở ở đây người dân rất bức xúc vì chỉ còn khoảng 100 m nữa là đến bờ đê. Trong khi đó, đây là khu vực đông dân cư, nếu đơn vị hút cát tiếp tục hút khu vực này thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tính mạng và tài sản của người dân, không chỉ là người dân thôn Tiên Quánh mà còn là toàn bộ nhân dân xã Đồng Văn. Người dân địa phương, đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét thu hồi lại giấy phép đã cấp.
Ông Trần Đình Niêm (62 tuổi, trú xóm Tiên Quánh) bức xúc: Ở thời điểm này, đã xuất hiện những hố cát sâu như hố bom, nguy cơ sạt lở đến tận chân đê. Nếu chính quyền và cơ quan chức năng không có biện pháp xử lý thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người dân.
“Việc khai thác không đúng ranh giới khiến bờ sông bị ăn sâu từng ngày. Đất sản xuất bị cuốn trôi, đời sống bà con bị đe dọa. Bên cạnh đó, nguồn nước sinh hoạt sẽ cạn kiệt vì mực nước sông giảm sâu. Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị thu hồi giấy phép, nhưng vẫn chưa được trả lời thỏa đáng” - ông Niêm phản ánh.
Theo người dân nơi đây, có rất nhiều tàu, sà lan hút cát vào tận trong bờ, mỗi lượt 5 thuyền thay nhau hút cát sát với khu vực dân cư. Việc họ phản đối là vì không chỉ làm mất bãi bồi, mà đến mùa mưa lũ rất dễ dẫn đến nguy cơ vỡ đê. Hiện nhân dân xã Đồng Văn đang tiếp tục kiến nghị lên các cấp có thẩm quyền, đề nghị rà soát lại toàn bộ hoạt động khai thác, xử lý nghiêm nếu có vi phạm và có giải pháp bảo vệ bờ sông, đảm bảo an toàn cho hàng chục hộ dân vùng hạ lưu.
Sẽ đình chỉ hoạt động khai thác
Theo ghi nhận của phóng viên tại bãi bồi ven sông Lam, thuộc địa phận thôn Tiên Quánh, xã Đồng Văn, huyện Thanh Chương. Trên bãi bồi bằng phẳng một khu vực khai thác cát được khoét sâu vào bờ khoảng 100m, kéo dài hơn 100m. Sau khi cát được hút, bờ sông trở nên dựng đứng cao 4-5m có thể sụt xuống bất cứ khi nào. Đặc biệt, nguy cơ sạt lở sẽ tăng cao khi vào mùa mưa lũ.
Chủ tịch UBND xã Đồng Văn Nguyễn Quốc Chương xác nhận, việc người dân tập trung phản đối khai thác cát trong nhiều ngày qua là đúng sự thật. "Xã đã tổ chức đối thoại với người dân nhiều lần. Chúng tôi tích cực vận động, trao đổi với người dân hiểu rõ tình hình".
"Chiều 31.3, xã đã thuê đơn vị chuyên môn về đo đạc, nhằm xác định chính xác khu vực khai thác có nằm trong ranh giới mỏ được cấp phép hay không, để có cơ sở trả lời rõ ràng cho người dân" - ông Chương cho biết thêm.
Được biết, tình trạng người dân phản đối việc khai thác cát của Công ty Cổ phần Khai thác cát sạn và vận tải Thanh Chương đã diễn ra nhiều lần. Trước đó, năm 2023, sau khi nhận được phản ánh của nhân dân xã Đồng Văn, UBND xã Đồng Văn, huyện Thanh Chương đã có văn bản kiến nghị gửi UBND tỉnh cùng các sở ban ngành liên quan; trong đó, có Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) để có giải pháp, kiểm tra, đánh giá lại mức độ ảnh hưởng tới đê điều, đất sản xuất tại mỏ cát Đồng Văn. Tuy nhiên, đến nay sở vẫn chưa có văn bản phản hồi.
Công ty Cổ phần Khai thác cát sạn và vận tải Thanh Chương được UBND tỉnh Nghệ An cấp phép khai thác theo Giấy phép số 2905/GP-UBND ngày 10.7.2018 tại các xã Đồng Văn, Võ Liệt, Thanh Chi, huyện Thanh Chương với diện tích hơn 20ha; trong đó, khu vực được phép khai thác tại xã Đồng Văn rộng hơn 13ha.
"Các tàu khai thác cát sỏi ở khu vực xã Đồng Văn là của công ty. Thời gian qua, đơn vị vẫn khai thác trong khu vực được nhà nước cấp phép, tuy nhiên do sạt lở nên có lấn vào địa phận đất của người dân không đáng kể. Trước mắt, đơn vị đã cho dừng khai thác", đại diện Công ty Cổ phần Khai thác cát sạn và vận tải Thanh Chương xác nhận.
Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương Trình Văn Nhã chia sẻ rằng, hiện các văn bản kiến nghị từ xã và huyện đã được gửi lên Sở Nông nghiệp và Môi trường, song đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi.
“Huyện đã yêu cầu tạm dừng toàn bộ hoạt động khai thác cát, đồng thời chỉ đạo Công an xã túc trực tại khu vực để ngăn chặn các tàu hút cát. Chiều 31.3, chúng tôi cũng đã phối hợp với Chi nhánh Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất tiến hành đo đạc, xác định cụ thể vị trí các mốc ranh giới mỏ” - Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương thông tin thêm.
