Biến đổi khí hậu đang diễn ra toàn cầu và ngày càng thể hiện các ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế - xã hội, môi trường và sức khỏe con người. Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu, hứng chịu nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan, như mưa bão, nắng nóng, hạn hán, xâm nhập mặn.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Trưởng khoa Sức khỏe môi trường và cộng đồng, Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường Lỗ Văn Tùng cho biết: Ngày 17.11.2023, tại cuộc họp nhóm đối tác y tế về biến đổi khí hậu và sức khỏe, công bố Việt Nam đã tham gia Liên minh hành động chuyển đổi về biến đổi khí hậu và sức khỏe (ATACH) để giúp hệ thống y tế góp phần thực hiện mục tiêu của đất nước, đạt mức phát thải khí carbon bằng 0 vào năm 2050. Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ về việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) với 17 mục tiêu cụ thể, bao gồm SDG 6 "Bảo đảm sự có sẵn và quản lý bền vững của nước và vệ sinh cho tất cả mọi người". Để góp phần thực hiện cam kết đó, Bộ Y tế đã ban hành "Kế hoạch Hành động về ứng phó Biến đổi khí hậu giai đoạn 2019-2030, tầm nhìn đến năm 2050". Mục tiêu chung của Kế hoạch là "Tăng cường năng lực của các đơn vị y tế trong việc thích ứng với biến đổi khí hậu biến đổi khí hậu để ngăn chặn và giảm thiểu các rủi ro về môi trường và biến đổi khí hậu đối với hệ thống y tế và sức khỏe con người, nhằm mục tiêu bảo vệ và chăm sóc sức khỏe công cộng tốt hơn".
Tại hội thảo, các đại biểu cũng đã chia sẻ kết quả khảo sát thực trạng về quản lý cấp nước, vệ sinh môi trường, năng lượng tại 3 bệnh viện Bệnh viện đa khoa huyện Bắc Hà, Bệnh viện Đa khoa huyện Yên Thành, Bệnh viện đa khoa khu vực Cù Lao Minh. Đồng thời xin ý kiến góp ý của các đại biểu cho tài liệu Dự thảo Hướng dẫn xây dựng cơ sở y tế thích ứng với biến đổi khí hậu, năng lượng xanh và bền vững với môi trường.
Chia sẻ kinh nghiệm thực hiện mô hình thí điểm cơ sở y tế thích ứng với biến đổi khí hậu và bền vững môi trường tại đơn vị, Bác sĩ Phan Thị Thúy, Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Đa khoa huyện Yên Thành (tỉnh Nghệ An) cho biết: Thí điểm mô hình đã giải quyết phần nào khó khăn về thiếu nước nghiêm trọng tại bệnh viện. Hệ thống xử lý chất thải lỏng mới được đầu tư với công xuất xử lý 200m3/ ngày đã đi vào hoạt động ổn định, đó cũng là cơ sở để bệnh viện thoát khỏi đơn vị ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trong toàn tỉnh Nghệ An. Không những vậy, giúp tiết kiệm chi phí cho bệnh viện, từ 30 triệu đồng chi trả cho tiền nước mỗi tháng xuống còn 8 triệu đồng. Tất cả số tiền tiết kiệm được chuyển về chi hỗ trợ cho bệnh nhân nghèo và có hoàn cảnh khó khăn với mong muốn tất cả những người dân đều được hưởng lợi từ dự án của WHO….
Tuy nhiên, Bác sĩ Thuý cũng nêu thực tế, hiện nay tại bệnh viện vẫn diễn ra tình trạng thiếu nước ở những mùa khô hạn, vụ mùa cấy gặt lúa… Bể chứa nước ban đầu do làm bằng chất liệu nilon nên sau thời gian sử dụng đã bị thủng, hư hỏng nặng ở đáy gây ảnh hưởng chất lượng nước. Bệnh viện vẫn đang sử dụng lò đốt chất thải rắn y tế do chưa có nguồn đầu tư hệ thống nồi hấp khử trùng để giảm phát thải khí nhà kính. Trong khi đó, việc thay thế các thiết bị tiết kiệm điện chưa triển khai triệt để do khó khăn trong công tác mua sắm, đấu thầu; Bệnh viện đang hướng tới sử dụng năng lượng mặt trời nhưng không có chuyên môn và nguồn kinh phí thực hiện. Nhiều nhà vệ sinh đã xuống cấp trầm trọng chưa được sữa chữa, thay thế; Chưa có nhà vệ sinh cho người khuyết tật. Mặt khác, một số nội dung trong kế hoạch chưa triển khai được do thiếu nhân lực, cơ sở vật chất, kinh phí thực hiện...
Để giải quyết vấn đề trên, bác sĩ Thúy bày tỏ mong muốn: Trong thời gian tới, bệnh viện được hỗ trợ lắp đặt thêm 1 đường nước dự trữ khác để duy trì hoạt động trạm xử lý nước bề mặt hoạt động ổn định; Có chuyên gia hỗ trợ tư vấn về cách xử lý nước sạch, hỗ trợ công nghệ lọc nước RO để cung cấp nguồn nước uống cho Bệnh nhân, người nhà Bệnh nhân và nhân viên y tế. Đặc biệt, được đầu tư xây dựng các hệ thống năng lượng xanh và thay thế lò đốt rác bằng hệ thống xử lý chất thải công nghệ hấp ướt.
Liên quan đến giải pháp đề phát thải các bon thấp ngành y tế, ông Tôn Tuấn Nghĩa – Cán bộ kỹ thuật sức khỏe môi trường WHO cho rằng: Cách thức giảm phát thải ròng bằng không cần cấp 100% năng lượng tái tạo cho cơ sở y tế; Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và các tòa nhà không phát thải các-bon; Chuyển đổi sang đi lại và giao thông không phát thải carbon; Cung cấp lương thực lành mạnh, gieo trồng bền vững và hỗ trợ nông nghiệp ứng phó biến đổi khí hậu. Khuyến khích và sản xuất dược phẩm phát thải các-bon thấp; Triển khai thực hiện y tế tuần hoàn và xây dựng hệ thống y tế hiệu quả lớn...
