Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 75 năm sự kiện Nakba (có nghĩa là “thảm họa” trong tiếng Ảrập), bà Rosemary DiCarlo khẳng định, nỗ lực tìm kiếm một giải pháp hòa bình và lâu dài cho cuộc xung đột Israel-Palestine là trọng tâm trong công việc của LHQ kể từ những ngày đầu thành lập.
Lễ kỷ niệm do Ủy ban của LHQ về các quyền bất khả xâm phạm của người Palestine (CEIRPP) tổ chức, trên cơ sở nghị quyết của Đại hội đồng LHQ được thông qua vào ngày 30.11.2022. Buổi lễ có sự tham dự của Tổng thống Nhà nước Palestine Mahmoud Abbas, Phó Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Rosemary DiCarlo, cùng đại diện của nhiều tổ chức quốc tế và hơn 100 quốc gia, trong đó có Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc.
Phát biểu tại buổi lễ, bà DiCarlo nói: “Vào ngày kỷ niệm này, tôi bày tỏ sự quan tâm sâu sắc tới các bạn vì chúng ta thấy triển vọng khởi động lại tiến trình chính trị hướng tới giải pháp hai nhà nước dựa trên các nghị quyết của LHQ, luật pháp quốc tế và các thỏa thuận trước đó tiếp tục giảm sút”.
Bà lưu ý, trên khắp Bờ Tây bị chiếm đóng, bao gồm cả Đông Jerusalem, tình trạng các khu định cư - bất hợp pháp theo luật pháp quốc tế - đang được mở rộng nhanh chóng, làm thay đổi đáng kể vùng đất được hình dung cho một nhà nước Palestine trong tương lai.
Bạo lực, bao gồm cả bạo lực liên quan đến người định cư, vẫn còn phổ biến trong khi các vụ trục xuất, phá hủy và tịch thu tài sản thuộc sở hữu của người Palestine vẫn tiếp tục không suy giảm. Bà nói, những hành động như vậy làm suy yếu triển vọng thành lập một nhà nước Palestine.
Theo Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo, năm ngoái chứng kiến số lượng người Palestine thiệt mạng cao nhất ở Bờ Tây bị chiếm đóng kể từ khi văn phòng bắt đầu ghi lại dữ liệu về thương vong vào năm 2005. Năm ngoái cũng chứng kiến số lượng thường dân Israel thiệt mạng cao nhất kể từ năm 2015, bà nói.
Năm nay tình hình còn nghiêm trọng hơn và thậm chí vượt qua cả những kỷ lục đó. Trong những tuần qua, các vụ bạo lực xảy ra bên trong hoặc gần Nhà thờ Hồi giáo al-Aqsa ở Đông Jerusalem gây lo ngại sâu sắc. Leo thang bạo lực tái diễn giữa Israel và các phe phái vũ trang tiếp tục gây ra thiệt hại đáng kinh ngạc cho dân thường. Chỉ mới tuần trước, trong một đợt leo thang nguy hiểm khác ở Gaza, các cuộc không kích của Israel đã khiến 33 người Palestine thiệt mạng, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em.
Bà DiCarlo nói: “Tôi lặp lại lời của Tổng Thư ký trong tuyên bố ngày 14.5 của ông ấy, hoan nghênh lệnh ngừng bắn và kêu gọi tất cả các bên tuân thủ nó”.
Vấn đề Palestine gắn bó mật thiết với lịch sử và Hiến chương LHQ. Người Palestine xứng đáng được hưởng một cuộc sống công bằng và nhân phẩm cũng như được thực hiện quyền tự quyết và độc lập của họ. Vị trí của Liên Hợp Quốc là rõ ràng. Bà nói rằng một giải pháp hai nhà nước sẽ mang lại hòa bình và an ninh lâu dài cho người Israel cũng như người Palestine, phù hợp với luật pháp quốc tế, các nghị quyết của Liên Hợp quốc và các thỏa thuận trước đó. “Chúng tôi muốn thấy một nhà nước Palestine độc lập chung sống hòa bình và an ninh với Israel, với Jerusalem là thủ đô của cả hai quốc gia”.
Bà DiCarlo cũng tái khẳng định cam kết của tổ chức thế giới trong việc hỗ trợ những nỗ lực của nhân dân Palestine nhằm đạt được các quyền và quyền tự quyết không thể thay đổi của họ, cũng như thúc đẩy một nền hòa bình công bằng, toàn diện và lâu dài trong khu vực.
Cũng tại buổi lễ, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas nhấn mạnh sự thống khổ của dân tộc Palestine từ khi nổ ra xung đột với Israel năm 1948 đến nay, trong đó hàng triệu người Palestine thuộc nhiều thế hệ vẫn đang sống lưu vong tại nhiều quốc gia, các trại tị nạn ở các nước láng giềng và chưa thể thực hiện được nguyện vọng trở về vùng đất quê hương. Tổng thống Abbas khẳng định nhân dân Palestine vẫn quyết tâm hướng tới mục tiêu thành lập một nhà nước độc lập với Thủ đô là Đông Jerusalem. Ông kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường ủng hộ sự nghiệp đấu tranh vì độc lập và quyền dân tộc tự quyết của người Palestine, đồng thời để Palestine trở thành một thành viên đầy đủ của LHQ.
Sự kiện Nakba được người Palestine và cộng đồng người Ảrập, Hồi giáo ở nhiều nơi trên thế giới tổ chức kỷ niệm vào ngày 15.5 hàng năm để tưởng nhớ việc hàng trăm nghìn người Palestine phải rời bỏ quê hương do cuộc chiến năm 1948, sống lưu vong ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có các trại tị nạn tại Lebanon, Syria, Jordan… Đây là lần đầu tiên CEIRPP chính thức tổ chức lễ kỷ niệm này theo Nghị quyết ngày 30.11.2022 của Đại hội đồng LHQ.
