Ngày 14.8, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) có văn bản số 141/HHG-VP gửi Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ kiến nghị xem xét và tháo gỡ vướng mắc trong các văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới hoàn thuế giá trị gia tăng.

Yêu cầu truy xuất đến tận người trồng rừng là không khả thi

VIFOREST cho biết, hiện nhiều doanh nghiệp hội viên đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc hoàn thuế giá trị gia tăng, nguyên nhân bởi những bất cập trong các công văn do Tổng cục Thuế ban hành.

Cụ thể, tại Công văn số 2124/TCT-TTKT ngày 22.5.2020 (Công văn số 2124), Tổng cục Thuế quy định: “Khi thực hiện thanh tra, cục Thuế phải chủ động phối hợp với Cơ quan Công an và các cơ quan chức năng khác trên địa bàn: Hải quan, Biên phòng, Kiểm lâm… trong việc xác định rõ nguồn gốc gỗ…”; “đối với hàng hóa có nguồn gốc thu mua trực tiếp từ người dân theo bảng kê hàng hóa, phải thực hiện xác minh trực tiếp đến từng người dân theo yếu tố rủi ro. Khi thực hiện kiểm tra về phương tiện vận chuyển, thì phải đối chiếu giữa lịch trình di chuyển của từng xe, theo từng lái xe...”.

Tiếp đến, ngày 7.3.2022, Tổng cục Thuế ban hành Công văn số 633/TCT-TTKT về thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp có rủi ro về hoàn thuế giá trị gia tăng (Công văn số 633). Theo đó, “triển khai thực hiện trong tháng 2.2022 và kết thúc chậm nhất trong tháng 5.2022”.

Công văn cũng yêu cầu, đối với đầu vào của doanh nghiệp hoàn thuế, việc triển khai công tác thanh tra/kiểm tra các doanh nghiệp F0 cần tập trung đối chiếu, xác minh, làm rõ những dấu hiệu sai phạm (nếu có) về hoàn thuế giá trị gia tăng của các doanh nghiệp qua các khâu từ F1, F2, F3... đến khâu cuối theo hướng dẫn tại các văn bản của Tổng cục Thuế…

Đối với đầu ra, tập trung rà soát, xác minh các nội dung rủi ro liên quan tới hoạt động xuất khẩu (hồ sơ hải quan, thanh toán qua ngân hàng, xác minh thông tin về các đối tác nhập khẩu ở nước ngoài….) qua kiểm tra, rà soát phát hiện các dấu hiệu vi phạm pháp luật về thuế...”. 

Những quy định này đã làm khó doanh nghiệp. “Việc xác định đầu vào và đầu ra của các doanh nghiệp có hồ sơ hoàn thuế giá trị gia tăng tới tận người trồng rừng/người nhập khẩu sẽ mất rất nhiều thời gian, cần rất nhiều nguồn lực và không khả thi dẫn đến vi phạm về thời hạn hoàn thuế. Đồng thời việc xác minh tính chính xác của nhà nhập khẩu nước ngoài cũng gây hoang mang cho khách hàng nhập phẩu sản phẩm gỗ từ Việt Nam và ảnh hưởng tiêu cực tới uy tín của doanh nghiệp trong nước", VIFOREST nêu.

Cần nhanh chóng bãi bỏ/sửa đổi

Không những quy định bất hợp lý, theo đại diện doanh nghiệp, việc xác minh đầu vào truy xuất tới người trồng rừng theo quy định tại Công văn số 633 là trái với quy định của Luật Lâm nghiệp. Cụ thể, khoản 1, Điều 59 của Luật Lâm nghiệp quy định “chủ rừng tự quyết định việc khai thác rừng trồng thuộc sở hữu của mình”.

Đáng chú ý, VIFOREST cho biết, thời hạn hiệu lực của văn bản số 633 đã hết, nhưng vẫn được sử dụng làm căn cứ trích dẫn trong các văn bản xác minh nguồn gốc của các cục thuế và chi cục thuế gửi các bên liên quan.

VIFOREST thông tin thêm, Văn bản số 8187/BNN-TCLN ngày 5.12.2022 gửi Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho rằng, theo quy định tại các Điều 15, 16  và  20  Thông  tư  số 27/2018/TT BNNPTNT ngày 16.11.2018 về quản lý, truy xuất nguồn gốc lâm sản thì gỗ có nguồn gốc từ cây phân tán, vườn, rừng trồng trong nước đã bảo đảm về nguồn gốc hợp pháp, người dân tự quyết định việc khai thác, tự lập bảng kê lâm sản, tự do lưu thông và không phải xác nhận về nguồn gốc của cơ quan quản lý nhà nước.

“Như vậy, việc xác minh nguồn gốc gỗ khai thác trong nước theo phương pháp kiểm tra, xác minh thông qua UBND cấp xã và các cơ quan liên quan của cơ quan thuế là chưa phù hợp”, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nêu.

Cũng theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, văn bản số 2124 xác định các doanh nghiệp và ngành nghề có rủi ro trong việc hoàn thuế VAT, trong đó chỉ đánh giá trên cơ sở các công ty sản xuất và kinh doanh ván dán. Tuy nhiên, hiện nay, các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu các sản phẩm đồ mộc nội thất, ngoại thất, dăm gỗ và viên nén đều bị xem xét là có nguy cơ rủi ro cao trong việc hoàn thuế VAT.

Điều này đồng nghĩa, khi phát hiện một loại sản phẩm gỗ (ván dán) có rủi ro trong hoàn thuế giá trị gia tăng mà đưa tất cả các loại sản phẩm gỗ khác vào danh mục rủi ro là không thỏa đáng.

Từ những bất cập trên, các doanh nghiệp ngành gỗ đề nghị bỏ việc xác minh nguồn gốc gỗ tới người trồng rừng vì theo quy định tại khoản 5, Điều 5 Thông tư 219 của Bộ Tài chính, người trồng rừng không phát sinh thuế giá trị gia tăng. Đồng thời, cần bãi bỏ, sửa đổi Công văn số 2124 và 633.

“Nếu các công văn này không được bãi bỏ/sửa đổi, bổ sung thì các vướng mắc trong hoàn thuế sẽ không được giải quyết triệt để. Doanh nghiệp nộp hồ sơ hoàn thuế giá trị gia tăng vẫn sẽ không được hoàn", văn bản của VIFOREST nêu.

Đặt trong bối cảnh đã có rất nhiều chỉ đạo từ Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính cùng nhiều đề xuất, kiến nghị của doanh nghiệp song đến nay vẫn chưa được hoàn thuế, VIFOREST đề nghị Chủ tịch Quốc hội “xem xét và có các quyết định phù hợp để giúp doanh nghiệp ngành gỗ được hoàn thuế kịp thời, tránh được nguy cơ phá sản, tăng cường hiệu quả kinh doanh rừng trồng, góp phần tạo công ăn việc làm và cải thiện thu nhập cho một bộ phận rất đông dân cư nông thôn của nước ta”.