Thống nhất, chuẩn hóa, nâng cao hiệu quả giám sát
Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng Nhân dân năm 2015 là đạo luật đầu tiên quy định riêng về hoạt động giám sát của HĐND. Luật đã có các quy định cơ bản về hoạt động của các chủ thể giám sát của HĐND, tạo cơ sở pháp lý khá đầy đủ và điều kiện thuận lợi để HĐND thực hiện hoạt động giám sát.

Tuy nhiên, hoạt động giám sát của HĐND ở các địa phương thời gian qua còn gặp nhiều khó khăn như: Việc tham gia của các đại biểu còn hạn chế, chất lượng một số cuộc giám sát chưa cao; hoạt động giám sát của Tổ đại biểu còn ít hoặc chưa tổ chức được; một số kiến nghị chưa sát; việc thực hiện nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát của các cơ quan hữu quan hiệu quả chưa cao, chưa xác định rõ được trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát; trình tự, thủ tục thực hiện một số hoạt động chưa rõ ràng... Những bất cập này đã dẫn đến hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND còn nhiều hạn chế.
Trên cơ sở đó, để Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND phát huy hiệu quả cao hơn, tạo sự thuận lợi cho HĐND các cấp trong quá trình tiến hành các hoạt động giám sát, bảo đảm các hoạt động giám sát được thực hiện thống nhất, nâng cao tính chuyên nghiệp, ngày 12.9.2022, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã ký ban hành Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND.
Nghị quyết đã hướng dẫn khá cụ thể về trình tự, thủ tục, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong xây dựng chương trình, kế hoạch, tổ chức thực hiện, báo cáo kết quả thực hiện chương trình giám sát và xem xét việc thực hiện nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát của HĐND, Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu, đại biểu HĐND; hoạt động chất vấn tại kỳ họp HĐND, chất vấn, giải trình tại phiên họp Thường trực HĐND; giám sát chuyên đề của HĐND, Thường trực, các Ban của HĐND; hoạt động giám sát của Tổ đại biểu và giám sát của đại biểu HĐND.
Việc ban hành Nghị quyết lần này là hết sức cần thiết, góp phần tăng cường chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND; bảo đảm sự thống nhất, khoa học trong việc xác định đối tượng, phạm vi, thẩm quyền, trình tự giám sát của từng chủ thể giám sát; bảo đảm quyền, trách nhiệm của chủ thể giám sát và đối tượng chịu sự giám sát; phát huy vai trò của giám sát trong việc góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của bộ máy nhà nước tại địa phương.
Đồng thời, việc ban hành nghị quyết cũng đã thể hiện sự quan tâm chỉ đạo, giám sát, hướng dẫn đối với hoạt động của HĐND địa phương của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; tạo điều kiện thuận lợi, giúp HĐND các cấp thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình trong việc quyết định những chủ trương, giải pháp quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh và nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của các cơ quan nhà nước ở địa phương…
Như nhấn mạnh của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tại buổi làm việc giữa lãnh đạo Quốc hội với Ban Công tác đại biểu về hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây: Nghị quyết mang tính chất như một “cẩm nang” để thống nhất, chuẩn hóa, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND, khắc phục cho được một số hạn chế, vướng mắc và lúng túng trong thực tiễn giám sát của HĐND hiện nay.
Sẽ chủ động bám sát, thực hiện tốt nội dung theo hướng dẫn
Qua nghiên cứu nghị quyết, HĐND các cấp tỉnh Hà Tĩnh nói chung và cá nhân tôi nói riêng bày tỏ thống nhất và đánh giá cao các nội dung, điều khoản của Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND. Đơn cử, như tại Điều 29 về ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa trong hoạt động giám sát của HĐND: Thường trực HĐND cấp tỉnh có trách nhiệm tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa để phục vụ hoạt động giám sát của HĐND; bảo đảm sự liên thông về dữ liệu giám sát giữa HĐND các cấp và các cơ quan có liên quan.
Thực tế, việc đẩy mạnh ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin trong các hoạt động của HĐND tỉnh đã là một nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hỗ trợ, phục vụ các hoạt động của HĐND. Đặc biệt, trong bối cảnh mới, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và các nghị quyết của Đảng cũng đã xác định định hướng cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong các cơ quan nhà nước xây dựng Chính phủ điện tử, tiến tới Chính phủ số… Tôi cho rằng, việc phát huy hiệu quả việc ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa không chỉ thuận tiện trong việc lưu trữ dữ liệu, cung cấp thông tin về các hoạt động của HĐND được tốt hơn mà còn hỗ trợ công tác giám sát của các đơn vị của HĐND, các Ban, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND ngày càng hiệu quả hơn.
Giám sát là một trong những chức năng chủ yếu của HĐND; để tiếp tục nâng cao hiệu quả và chất lượng hoạt động giám sát, thời gian tới HĐND các cấp tỉnh Hà Tĩnh sẽ chủ động bám sát, thực hiện tốt những nội dung theo hướng dẫn của Nghị quyết để ngày càng đáp ứng được niềm tin và kỳ vọng của cử tri, xứng đáng là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.