Điều gì châm ngòi cho những bạo lực gần đây ở Sudan?

Căng thẳng đã âm ỉ trong nhiều tuần giữa hai vị tướng quyền lực nhất của Sudan, những người chỉ mới 18 tháng trước đó đã cùng dàn dựng một cuộc đảo chính quân sự nhằm làm chệch hướng quá trình chuyển đổi dân chủ của quốc gia này.

Nguồn cơn của xung đột

Cuối tuần qua, căng thẳng giữa người đứng đầu lực lượng vũ trang, Tướng Abdel-Fattah Burhan, và người đứng đầu nhóm bán quân sự Lực lượng Hỗ trợ nhanh (RSF), Tướng Mohammed Hamdan Dagalo, đã dẫn đến một trận chiến chưa từng có để giành quyền kiểm soát quốc gia giàu tài nguyên hơn 46 triệu người.

Cả hai bên, mỗi bên có hàng chục nghìn quân được triển khai ngay tại thủ đô Khartoum, thề sẽ không đàm phán hay ngừng bắn, bất chấp áp lực ngoại giao toàn cầu đang gia tăng. Đó là một thất bại chết người đối với một quốc gia nằm ở ngã tư của thế giới Ảrập và Châu Phi, mà bốn năm trước đã chấm dứt sự cai trị của một nhà độc tài lâu năm thông qua các cuộc biểu tình ôn hòa của quần chúng.

Điều gì châm ngòi cho những bạo lực gần đây ở Sudan? -0
Khói bốc lên ở trung tâm Khartoum - Ảnh: AP

Trong những tháng gần đây, các cuộc đàm phán đã được tiến hành để đưa Sudan quay trở lại quá trình chuyển đổi dân chủ, vốn đã đã bị đình trệ bởi cuộc đảo chính tháng 10.2021.

Dưới áp lực ngày càng tăng của quốc tế và khu vực, các lực lượng vũ trang và RSF đã ký một thỏa thuận sơ bộ vào tháng 12 năm ngoái với các nhóm ủng hộ dân chủ và dân sự. Nhưng thỏa thuận do quốc tế làm trung gian chỉ đưa ra những nét khái quát, khiến những vấn đề chính trị gai góc nhất vẫn chưa được giải quyết.

Trong các cuộc đàm phán quanh co để đạt được thỏa thuận cuối cùng, căng thẳng giữa Tướng Burhan và Dagalo leo thang. Một tranh cãi quan trọng là về cách RSF sẽ được tích hợp vào quân đội và bên nào sẽ có quyền kiểm soát cuối cùng đối với máy bay chiến đấu và vũ khí.

Dagalo, người có RSF đã tham gia vào các cuộc đàn áp tàn bạo trong tình trạng bất ổn của bộ lạc và các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ, cũng cố gắng tự cho mình là người ủng hộ quá trình chuyển đổi dân chủ. Vào tháng 3, ông chỉ trích Burhan , nói rằng các nhà lãnh đạo quân sự không muốn từ bỏ quyền lực.

Các nhà phân tích lập luận rằng Dagalo đang cố gắng minh oan cho danh tiếng của lực lượng bán quân sự của mình, vốn bắt đầu khi các lực lượng dân quân tàn bạo liên quan đến các hành động tàn bạo trong cuộc xung đột Darfur.

Căng thẳng diễn biến nhanh chóng như thế nào?

Tuần trước, RSF bắt đầu triển khai lực lượng xung quanh thị trấn nhỏ Merowe ở phía bắc thủ đô. Thị trấn có vị trí chiến lược với sân bay lớn, vị trí trung tâm và đập điện ở hạ lưu sông Nile. Ngày hôm sau, RSF cũng gửi thêm lực lượng vào thủ đô và các khu vực khác của đất nước mà không có sự đồng ý của lãnh đạo quân đội.

Vào sáng 15.4, giao tranh nổ ra tại một căn cứ quân sự ở phía nam Khartoum, mỗi bên đổ lỗi cho bên kia vì đã khơi mào bạo lực. Kể từ đó, quân đội và RSF đã chiến đấu bằng vũ khí hạng nặng, bao gồm xe bọc thép và súng máy gắn trên xe tải, tại các khu vực đông dân cư của thủ đô và thành phố Omdurman liền kề. Quân đội đã tấn công các căn cứ của RSF bằng các cuộc không kích.

Cuộc giao tranh kéo dài đến nay đã khiến hàng chục người đã thiệt mạng và hàng trăm người bị thương.

Các cuộc đụng độ lan sang các khu vực khác trong nước, bao gồm thành phố ven biển chiến lược Port Sudan trên Biển Đỏ và các khu vực phía đông, trên biên giới với Ethiopia và Eritrea. Giao tranh cũng được báo cáo ở vùng Darfur bị chiến tranh tàn phá, nơi các cơ sở của Liên Hợp Quốc bị tấn công và cướp phá. Liên Hợp Quốc cho biết ba nhân viên của Chương trình Lương thực Thế giới đã thiệt mạng trong các cuộc đụng độ ở đó vào 15.4.

Liệu có triển vọng cho ngừng bắn và đối thoại?

Triển vọng ngừng bắn ngay lập tức dường như rất mong manh. Cả hai tướng Burhan và Dagalo đều yêu cầu bên kia đầu hàng. Tính chất khốc liệt của cuộc giao tranh cũng có thể khiến hai vị tướng khó quay lại đàm phán hơn.

Mặt khác, cả quân đội và RSF đều có sự ủng hộ của nước ngoài, những người nhất trí kêu gọi ngừng ngay các hành động thù địch.

Lịch tôn giáo Hồi giáo cũng có thể đóng một vai trò. Giao tranh nổ ra trong tuần cuối cùng của tháng lễ Ramadan của người Hồi giáo, với kỳ nghỉ lễ Eid al-Fitr kéo dài ba ngày đánh dấu sự kết thúc của tháng ăn chay vào cuối tuần này. Dân số ngày càng căng thẳng vì nhu yếu phẩm, nhiều người phải bỏ nhà đi vì bạo lực.

Trong khi đó, đã có một loạt các động thái ngoại giao. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cho biết ông đã thảo luận về những diễn biến ở Sudan với các ngoại trưởng của Ảrập Xêút và Các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất. Ngoại trưởng Ảrập Xêút cho biết ông đã nói chuyện riêng qua điện thoại với hai vị tướng, đồng thời kêu gọi họ ngừng “mọi hình thức leo thang quân sự”.

Các chế độ quân chủ Ảrập vùng Vịnh là đồng minh thân cận của quân đội cũng như RSF. Ngoài ra, các chuyên gia cho rằng, cho biết chính quyền Biden nên kêu gọi các đồng minh trong khu vực thúc đẩy hòa bình.

Thế giới 24h

Cộng hòa Czech tuyên bố lần đầu tiên độc lập hoàn toàn khỏi nguồn cung dầu từ Nga
Thế giới 24h

Cộng hòa Czech tuyên bố lần đầu tiên độc lập hoàn toàn khỏi nguồn cung dầu từ Nga

Chính phủ Cộng hòa Czech chính thức công bố nước này đã chấm dứt hoàn toàn sự phụ thuộc vào nguồn cung dầu mỏ từ Nga. Thủ tướng Petr Fiala cho biết việc nâng cấp hoàn tất tuyến đường ống Transalpine (TAL) từ Tây Âu đã cho phép Czech tiếp nhận toàn bộ nguồn dầu từ các nước phương Tây, thay vì phải phụ thuộc vào đường ống Druzhba do Nga vận hành như trước đây.

Mỹ khởi động điều tra nhập khẩu dược phẩm và chip bán dẫn
Thế giới 24h

Mỹ khởi động điều tra nhập khẩu dược phẩm và chip bán dẫn

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã chính thức mở cuộc điều tra theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962, nhằm xem xét tác động của việc nhập khẩu dược phẩm và vi mạch điện tử (chip) đối với an ninh quốc gia - bước đi mới nhất của Tổng thống Donald Trump, nhằm hướng đến việc giảm phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài trong các lĩnh vực chiến lược.

Cuộc chiến của Harvard sẽ kiểm tra giới hạn quyền lực của chính quyền Mỹ
Thế giới 24h

Cuộc chiến của Harvard sẽ kiểm tra giới hạn quyền lực của chính quyền Mỹ

Một bên là Harvard, trường đại học lâu đời và giàu có nhất của nước Mỹ, một thương hiệu đại học nổi tiếng đến mức chỉ nghe tên cũng đủ uy tín. Bên kia là chính quyền Tổng thống Donald Trump, với quyết tâm tiến xa hơn bất kỳ chính quyền nào khác để can thiệp và định hình lại nền giáo dục đại học của Hoa Kỳ. Cả hai bên đều đang lao vào một cuộc đụng độ có thể thử thách giới hạn quyền lực của chính phủ và tính độc lập của các trường đại học hàng đầu Hoa Kỳ, vốn là thương hiệu để để họ trở thành điểm đến của các học giả trên toàn thế giới.

Sự phối hợp giữa hai cơ quan lập pháp góp phần hiện thực hóa Cộng đồng Trung Quốc – Việt Nam chia sẻ tương lai
Thế giới 24h

Sự phối hợp giữa hai cơ quan lập pháp góp phần hiện thực hóa Cộng đồng Trung Quốc – Việt Nam chia sẻ tương lai

Trong cuộc gặp với Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn hôm 14.4, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khẳng định sự phối hợp giữa cơ quan lập pháp hai nước sẽ giúp cụ thể hóa những nội dung mà hai bên đã nhất trí trong thúc đẩy Cộng đồng Trung Quốc – Việt Nam chia sẻ tương lai; cùng đưa hai nước tiến vào kỷ nguyên mới, hãng thông tấn Tân Hoa Xã đưa tin.

Báo Trung Quốc: Chọn Việt Nam là điểm đến đầu tiên trong năm 2025 cho thấy sự coi trọng đặc biệt của Trung Quốc
Thế giới 24h

Báo Trung Quốc: Chọn Việt Nam là điểm đến đầu tiên trong năm 2025 cho thấy sự coi trọng đặc biệt của Trung Quốc

Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (CPC), Chủ tịch nước Trung Quốc hôm 14.4 đã kêu gọi có những biện pháp để làm sâu sắc hơn quá trình xây dựng cộng đồng Trung Quốc - Việt Nam chia sẻ tương lai. Ông Tập Cận Bình đưa ra phát biểu này tại cuộc hội đàm với Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) Tô Lâm trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam. Hãng tin Tân Hoa Xã, tờ The Global và nhiều tờ báo chính thống của Trung Quốc đưa tin.

Trung Quốc trong hệ sinh thái số toàn cầu
Quốc tế

Trung Quốc trong hệ sinh thái số toàn cầu

Sáng kiến ​​Con đường tơ lụa kỹ thuật số nhằm mục đích phát triển một hệ sinh thái kỹ thuật số toàn cầu với Trung Quốc là trung tâm, tập trung vào thương mại điện tử, tài chính, số hóa công nghiệp, điện toán lượng tử và AI. Các mô hình nguồn mở giá rẻ như DeepSeek đang thúc đẩy nhận thức rằng công nghệ tiên tiến sẽ không chỉ dành riêng cho các nước phát triển. Sự chuyển dịch sang mạng lưới kỹ thuật số giá rẻ của Trung Quốc có thể định hình lại tương lai kỹ thuật số của các nền kinh tế đang phát triển và ảnh hưởng đến chính sách công nghệ trên toàn thế giới.

Truyền thống, trà đạo và tương lai: Những câu chuyện đặc sắc của Chủ tịch Tập Cận Bình với Việt Nam
Thế giới 24h

Truyền thống, trà đạo và tương lai: Những câu chuyện đặc sắc của Chủ tịch Tập Cận Bình với Việt Nam

Khi Tổng Bí thư Tô Lâm thực hiện chuyến thăm đầu tiên tới Trung Quốc với tư cách là nhà lãnh đạo cấp cao của Việt Nam vào tháng 8 năm ngoái, nơi ông đặt chân đến đầu tiên không phải Bắc Kinh mà là thành phố Quảng Châu phía nam - một sự sắp xếp đặc biệt mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sau này ca ngợi là "lựa chọn đầy ý nghĩa", đó là mở đầu bài viết trên tờ Tân Hoa Xã về những câu chuyện và kỷ niệm đặc sắc của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với Việt Nam, được đăng tải trước thềm chuyến thăm chính thức Việt Nam lần thứ 4 của ông.

The Global Times: Chủ tịch Tập Cận Bình muốn thúc đẩy tầm nhìn mới cho Cộng đồng Trung Quốc - Việt Nam chia sẻ tương lai
Thế giới 24h

The Global Times: Chủ tịch Tập Cận Bình muốn thúc đẩy tầm nhìn mới cho Cộng đồng Trung Quốc - Việt Nam chia sẻ tương lai

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho rằng, Trung Quốc và Việt Nam cần tăng cường nỗ lực trên mọi mặt trận để xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai Trung Quốc - Việt Nam, đóng góp nhiều hơn cho hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng ở khu vực và thế giới nói chung, tờ The Global Times, tờ báo chính thống của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong bài viết sáng 14.4 đưa tin.