Trước đó, nhận định cuộc chiến thương mại sẽ lu mờ triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc, các nhà phân tích dự báo rằng nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẽ tăng trưởng chậm lại đáng kể trong những tháng tới. Tuy nhiên, khi mức thuế lên tới 145% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc của Hoa Kỳ có hiệu lực, Bắc Kinh đã đáp trả Hoa Kỳ bằng mức thuế 125% đối với hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ, đồng thời nhấn mạnh quyết tâm giữ cho thị trường của mình mở cửa cho thương mại và đầu tư.
Tuần này, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình bắt đầu đến thăm một số nước châu Á khác để kêu gọi thúc đẩy thương mại tự do, coi Trung Quốc là nguồn “ổn định và chắc chắn” trong thời điểm bất ổn.
Trung Quốc cũng nhấn mạnh sự tập trung của mình vào thương mại với các quốc gia khác ngoài Hoa Kỳ tại nhiều hội chợ thương mại nhằm giới thiệu thị trường rộng lớn và khả năng cạnh tranh của nước này với tư cách là một gã khổng lồ sản xuất.
Tại hội chợ thương mại Canton của Trung Quốc, ở thành phố Quảng Châu phía nam, các nhà xuất khẩu đã nhấn mạnh về nhu cầu phải nhìn xa hơn mục tiêu bán hàng cho người Mỹ.
“Chúng ta cần đa dạng hóa thị trường của mình. Khi phương Tây tối tăm, phương Đông lại sáng sủa. Thị trường toàn cầu rất lớn”, Wallace Huang, giám đốc kinh doanh xuất khẩu của Guangdong Weking Group, công ty sản xuất nồi cơm điện, cho biết. “Trong những năm gần đây, xuất khẩu của chúng tôi sang Hoa Kỳ đã giảm dần”.
Yếu tố thương mại
Xuất khẩu đã giúp nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ 5% mỗi năm vào năm 2024 và mục tiêu chính thức của năm nay là khoảng 5%. Trong tương lai gần, thuế quan sẽ gây áp lực lên nền kinh tế Trung Quốc, nhưng sẽ không làm chệch hướng tăng trưởng dài hạn, Sheng Laiyun, người phát ngôn của Cục Thống kê Quốc gia, nói với các phóng viên. Ông lưu ý rằng xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ đã giảm xuống còn dưới 15% tổng kim ngạch xuất khẩu từ mức hơn 19% cách đây năm năm.
“Nền tảng kinh tế của Trung Quốc ổn định, kiên cường và có tiềm năng to lớn. Chúng tôi có sự tự tin, khả năng và sự tự tin để đối phó với những thách thức bên ngoài và đạt được các mục tiêu phát triển đã đề ra”, ông Sheng nói.
Tính theo quý, nền kinh tế tăng trưởng 1,2% trong quý đầu tiên, chậm lại so với mức 1,6% trong quý 4 năm 2024.
Xuất khẩu của Trung Quốc tăng vọt hơn 12% so với cùng kỳ năm trước vào tháng 3 và gần 6% tính theo đô la Mỹ trong quý đầu tiên, khi các công ty vội vã tránh thuế quan của Mỹ. Điều đó đã hỗ trợ hoạt động sản xuất mạnh mẽ trong vài tháng qua.
Sản lượng công nghiệp của Trung Quốc tăng 6,5% so với cùng kỳ năm trước trong quý gần nhất, dẫn đầu là mức tăng gần 11% trong sản lượng sản xuất thiết bị.
Tăng trưởng mạnh nhất là ở các công nghệ tiên tiến, chẳng hạn như sản xuất xe điện chạy bằng pin và xe hybrid, tăng vọt 45,4% so với cùng kỳ năm trước. Sản lượng máy in 3D tăng vọt gần 45% và sản lượng robot công nghiệp tăng vọt 26%.
Đầu tư bất động sản và giá tiêu dùng yếu hơn
Mặc dù tăng trưởng tương đối nhanh theo tiêu chuẩn toàn cầu, nền kinh tế Trung Quốc đã phải vật lộn để lấy lại đà tăng trưởng kể từ đại dịch Covid-19 vì sự suy thoái của thị trường bất động sản đã đẩy tỷ lệ thất nghiệp lên cao, khiến các gia đình lo lắng về chi tiêu.
Giá tiêu dùng giảm 0,1% trong quý đầu tiên, cho thấy nhu cầu không theo kịp nguồn cung đối với nhiều ngành. Đầu tư vào bất động sản cũng vẫn yếu, giảm gần 10% so với cùng kỳ năm trước mặc dù chính phủ nỗ lực thúc đẩy cho vay nhiều hơn để mua nhà.
Cuộc khủng hoảng thuế quan đang nổi lên như một đòn giáng mạnh vào thời điểm Bắc Kinh đang nỗ lực thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư và thuê thêm lao động cũng như thuyết phục người tiêu dùng Trung Quốc chi tiêu nhiều hơn.
Triển vọng và dự báo
Các nhà kinh tế khu vực tư nhân và công đều thận trọng về những gì có thể xảy ra, xét đến việc Mỹ liên tục thay đổi lập trường về các chi tiết trong cuộc chiến thương mại của mình. Tao Wang và các nhà kinh tế khác của UBS cho biết trong một báo cáo: "Với những sự kiện diễn ra trong hai tuần qua, sẽ rất khó để dự đoán mức thuế quan mà Hoa Kỳ và Trung Quốc áp lên nhau sẽ diễn biến như thế nào".
Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Phát triển Châu Á vẫn giữ nguyên dự báo lạc quan hơn về mức tăng trưởng khoảng 4,6% trong năm nay.
Nhóm chuyên gia kinh tế của Morgan Stanley nhận định trong một báo cáo đầu tuần này: “Mức tăng trưởng nhiều khả năng sẽ suy giảm nhanh từ quý 2, do khả năng hai bên nối lại đàm phán để gỡ bỏ mức thuế 125% trong ngắn hạn là rất thấp”.
Nhiều ngân hàng đầu tư đã lần lượt hạ dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay. Trong đó, phần lớn các chuyên gia tỏ ra nghi ngờ khả năng Bắc Kinh đạt được mục tiêu đề ra.
Sau khi nhậm chức, Trump ban đầu ra lệnh tăng 10% thuế nhập khẩu từ Trung Quốc. Sau đó, ông tăng lên 20%. Hiện tại, Trung Quốc đang phải đối mặt với mức thuế 145% đối với hầu hết hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ.
UBS ước tính rằng thuế quan, nếu vẫn giữ nguyên như hiện tại, có thể khiến xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ giảm 2/3 trong những tháng tới và xuất khẩu toàn cầu của nước này có thể giảm 10% theo giá trị đô la. Ngân hàng này đã cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế trong năm nay xuống còn 3,4% từ mức 4% trước đó. Ngân hàng này dự kiến tăng trưởng sẽ chậm lại còn 3% vào năm 2026.
Áp lực ngày càng lớn đang đè nặng lên giới chức Trung Quốc trong việc tung ra các biện pháp kích thích mạnh tay hơn để hỗ trợ tiêu dùng nội địa và thị trường bất động sản, đồng thời giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào xuất khẩu và đầu tư.
Trong bảy tháng qua, Trung Quốc đã tăng cường nỗ lực thúc đẩy chi tiêu của người tiêu dùng và đầu tư vào khu vực tư nhân, tăng gấp đôi trợ cấp cho việc đổi ô tô và đồ gia dụng, đồng thời chuyển nhiều vốn hơn cho nhà ở và các ngành công nghiệp khác đang thiếu tiền mặt.
