Giải trình về nội dung tại phiên họp, đại diện Ban soạn thảo dự án Luật Quốc phòng (sửa đổi) nêu rõ, việc quân đội tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế là thực hiện một trong 3 chức năng, nhiệm vụ của Quân đội nhân dân Việt Nam được Đảng, Nhà nước giao, theo lời dạy của Bác Hồ. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định: Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chú trọng vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo.
Thực tế cho thấy, với địa bàn lạc hậu, khó khăn, xa xôi của đất nước, nhiều nơi “trắng” dân, “trắng” đảng viên thì chỉ có quân đội đứng chân, với nhiệm vụ đưa dân ra sinh sống, giúp dân khai hoang, phát triển kinh tế địa phương, an cư lạc nghiệp, tạo nên thế trận lòng dân, vận động nhân dân phát triển kinh tế gắn với bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Nhìn xa hơn, thì truyền thống lịch sử anh hùng của quân đội cũng cho thấy, quân đội không chỉ đánh giặc giỏi, luôn rèn luyện, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ non sông, mà còn rất sáng tạo và thành công trên lĩnh vực làm kinh tế gắn với quốc phòng. Do vậy, cần thiết phải hiểu rõ, hiểu đúng ý nghĩa làm kinh tế của quân đội, đặc biệt trong thời kỳ đất nước hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay.
Từ góc độ thẩm tra, ủng hộ quan điểm quân đội làm kinh tế, một số thành viên Ủy ban Quốc phòng và An ninh chỉ rõ, đây là một trong những nội dung quan trọng, nhưng chưa được thể hiện trong dự thảo Luật Quốc phòng (sửa đổi), đạo luật quy định những vấn đề quan trọng có tính nguyên tắc, cơ bản nhất về quốc phòng. Do đó, nhiều ý kiến đề nghị, Ban soạn thảo cần nghiên cứu, xem xét, thể chế hóa các quy định về nguyên tắc quân đội làm kinh tế, nhằm tránh những nhìn nhận sai lệch về vai trò làm kinh tế của quân đội như thời gian qua. Việc xem xét luật hóa nội dung này cũng góp phần tạo sự đồng thuận, nhận thức thống nhất trong xã hội về vai trò của quân đội làm kinh tế.
Trước đó, trả lời báo chí về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh đã khẳng định, “đội quân sản xuất” của quân đội trước hết là các xí nghiệp quốc phòng sản xuất trực tiếp vũ khí và trang bị quốc phòng; các đoàn kinh tế quốc phòng trồng cao su, trồng rừng, làm nông nghiệp, trồng cà phê, giúp dân làm kinh tế, bảo vệ đường biên, mốc giới… và các doanh nghiệp quốc phòng đi đầu về khoa học công nghệ để áp dụng trong sản xuất trang bị cho quân đội.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này, vừa qua, Quân ủy Trung ương đã quy hoạch hệ thống doanh nghiệp trong quân đội với các tiêu chí cụ thể. Đó phải là doanh nghiệp trực tiếp phục vụ nhiệm vụ quốc phòng kết hợp làm kinh tế; doanh nghiệp quân đội phải tổ chức chặt chẽ theo đúng mô hình tái cơ cấu mà Chính phủ quy định; và doanh nghiệp quân đội phải làm đúng luật, không có biệt lệ.
Quân đội làm kinh tế không phải đặc thù của riêng Việt Nam. Những đóng góp to lớn của quân đội trong thời chiến cũng như thời bình là không thể phủ nhận. Thực tế, mục đích trước tiên của quân đội làm kinh tế chính là gia tăng sức mạnh của quân đội, của quốc gia. quân đội làm kinh tế để góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ với các trang bị quốc phòng. Vậy thì, không có lý lẽ gì để nói rằng, quân đội không nên làm kinh tế. Và đây là một trong những vấn đề cần được bàn kỹ, thống nhất về cách thể hiện trong quá trình sửa đổi Luật Quốc phòng tới đây.
